Metalll kesish dastgohlaridan rasional foydalan

Ma’ruza – 2 


METALLL KESISH DASTGOHLARIDAN RASIONAL FOYDALAN- 


ISH VA ULARNI REJALI OLDINDAN TA’MIRLASHNING 

YAGONA TIZIMI 

Reja: 
1. Rejali oldindan ta’mirlashning yagona tizimi. Asosiy qoidalar 
2. Ta’mirlash va profilaktika ishlarining turlari va ta’mirlashlararo xizmat
ko’rsatish
2.1. Ta’mirlashlararo xizmat ko‘rsatish
2.2. Profilaktika ishlarining turlari 
2.3. Ta’mirlash ishlarining turlari


Tayanch so‘zlar va iboralar: dastgoh, ta’mirlash, rejali oldindan 
ta’mirlash, rejali oldindan ta’mirlashning yagona tizimi, kichik ta’mirlash, o’rta
ta’mirlash, kapital ta’mirlash, profilaktika ishlari, ta’mirlashlararo xizmat 
ko’rsatish, davriy profilaktik operatsiyalar, rejadan tashqari ta’mirlash.


1. Rejali oldindan ta’mirlashning yagona tizimi. Asosiy qoidalar 
O‘zbekistonning ta'mirlash xujaligi keyingi 20 yilda aytarli darajada
yaxshilandi, lekin sanoatning asosiy tarmoqlarida hali ham asosiy ishlab 
chiqarishning tez usuvchi talablaridan orqada qolmoqda. Ko‘pgina ta'mirlash
xizmatlari zamonaviy texnologik jihozlarga katta ehtiyoj sezmoqda. Mamlakat 
dastgohlari parkining uchdan bir qismidan ortiqrog‘i ta'mirlash bilan band.
Shuning uchun mashinasozlikda texnologik jihozlarni rejali oldindan ta'mirlash va 
ratsional foydalanishning ilmiy va amaliy asoslangan tartibli tizimini ishlab chiqish
va uni amalda tadbiq qilish katta ahamiyatga ega. 
Bugungi kunda mashinasozlik korxonalarining asosiy texnologik jihozi
bo’lgan metall kesish dastgohlaridan foydalanish va ta’mirlash ishlari bo’yicha 
olib borilgan ilmiy, amaliy tajribalar va boshqa omillarga asoslangan holda
tehnologik jihozlardan rasional foydalanish va ularni rejali oldindan ta’mirlashning 
ilmiy asoslangan yagona tizimi ishlab chiqilgan.

Rejali oldindan ta’mirlash (ROT) tizimi – deb metall kesish dastgohlari va 

avtomatik liniyalarning buzilmasdan uzoq muddat ishlashini ta’minlash 

maqsadida ularni vaqti-vaqtida ko’rik, tekshirish va ta’mirlash ishlarini oldindan 

tuzilgan reja bo’yicha o’tkazishni nazarda tutadigan tashkiliy va texnik tadbirlar 

majmuasiga aytiladi. 
ROT tizimi metall kesish dastgohlari va avtomatik liniyalarni uzoq muddat 
davomoda ishga layoqatliligini saqlab, ularning to’la quvvatda va talab qilingan
aniqlikda ishlashini ta’minlaydi. 
ROT tizimining asosiy vazifasi metall kesish dastgohlari va avtomatik
liniyalarni xizmat davrida ta’mirlashlararo muddatini uzaytirish, ularni 
ta’mirlashga ketadigan sarf xarajatlarni kamaytirish va ta’mirlash ishlari sifatini
oshirishdan iborat. 

ROT tizimini amalga tadbiq etish quyidagilarni nazarda tutadi: 1) ta’mirlash 

ishlarini va unung mazmunini aniqlash; 2) jihozlarni parvarish qilish va ularga
xizmat ko’rsatish bo’yicha profilaktik operasiyalarni rejalashtirish va ularni amalga 
oshirishni nazorat qilish; 3) jihozlardan foydalanish bo’yicha asosiy qoidalarni
ishlab chiqish; 4) metall kesish dastgohlarining ishlash sharoitini inobatga olgan 
holda ta’mirlash sikllarini, ta’mirlashlararo davrlarini o’rganish; 5) metall kesish
dastgohlarini ta’mirlashni murakkablik kategoriyalarini aniqlash; 6) ta’mirlash 
ho’jaligi va ta’mirlash brigadalarini tashkil etish; 7) ta’mirlashning istiqbolli
tehnologiyalarini qo’llash; 8) ehtiyot detal va uzellar bilan ta’minlash; 9) moylash 
ho’jaligini tashkil etish; 10) ta’mirlash ho’jaligini material texnik ta’minotini
tashkil etish; 11) ta’mirlash ishlab chiqarish ishlari uchun chizma ho’jaligi, tehnik 
sharoitlar, normativ va tehnalogik hujjatlarni tashkil qilish; 12) xizmat ko’rsatish
persanolini jihozdan foydalanishning asosiy qoidalari bilan tanishtirish; 13) 
ta’mirlashni o’tkazish sifatini va jihozdan to’gri foydalanishni nazorat qilishni
tashkil etish; 14) metall kesish dastgohlari va avtomatik liniyalarni ta’mirlash va 
ularga xizmat ko’rsatish persanolini bilim darajasini tekshirish va malakasini
tizimli oshirishni tashkil etish; 15) ta’mirlash xizmati ishchilariga mehnat haqi 
to’lash tizimini ishlab chiqish; 16) ta’mirlashning mehnat talabligi, materiallar
sarfi, almashtiriladigan detallar ehtiyot qismi, ta’mirlashdagi to’xtab turish vaqtlari 
normativlarini ishlab chiqish.