44
Yuk odatda kuchlanish oqimi deb tushuniladi. "Kuchlanish yo‘q" deganlarida»,
demak, u yuk oqimi nolga teng. Bu holda yukning qarshiligi, albatta, cheksizlikka teng.
Shuning uchun bo‘sh rejimda (ya’ni yuk yo‘qligida) yuk
qarshiligi cheksiz katta
bo‘ladi.
3.2.6 - rasm. Potensiometrik o‘zgartkichni tuzilishi (a)1- karkas,
2- simlar o‘rami, 3- shetka (dvijok), (b) uning
𝑅
𝑥
= 𝑓(𝑋)
bog‘liqligi:
c) umumiy ko‘rinishi
Chiqish kuchlanishi U
chiq
potensiometrni ta’minlovchi
kuchlanish U ga
bog‘liqligi yuk qarshiliklari va potensiometr qiymatlarining nisbati bilan aniqlanadi.
Datchikning bo‘sh rejimda chiqish kuchlanishi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
𝑈
𝑠ℎ𝑖𝑞
= 𝐼𝑅
𝑥
= 𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
𝑅
𝑥
𝑅
.
(3.5)
Bu erda R-datchikning
umumiy qarshiligi, R
x
-
potensiometrning kiritilgan
qismining qarshiligi.
Yuklama koeffitsiyenti
𝛽 =
𝑅
𝑦𝑘
𝑅
agarda
𝑅
𝑦𝑘
≫ 𝑅
u holda
𝛽 =
𝑅
𝑦𝑘
𝑅
≈ ∞.
45
Agar potensiometrning shetkasi (dvijok) ish vaqtida
uning butun uzunligi
bo‘ylab
harakatlansa, bunday potensiometrni hisoblash
ifoda bilan aniqlanadigan
maksimal xatolik uchun amalga oshirilishi kerak:
