Chiziqli potensiometrik datchikning xarakteristikalari Potensiometrik datchikning asosiy xarakteristikasi - chiqish kuchlanishi U
chiq
ning
x ni bir tekis o‘ralish bilan ko‘chishiga bog‘liqligi, bu bog‘liqlik faqat bo‘sh
vaqtda chiziqli bo‘ladi, ya’ni datchikning chiqish ulanish siqimlariga ulangan yukga
qarshilik bo‘lmaganda. Real sharoitda bu siqimlar elektr qurilmalariga ulangan bo‘lib,
kirish qarshiligi datchik uchun yuk qarshiligidir.
44
Yuk odatda kuchlanish oqimi deb tushuniladi. "Kuchlanish yo‘q" deganlarida»,
demak, u yuk oqimi nolga teng. Bu holda yukning qarshiligi, albatta, cheksizlikka teng.
Shuning uchun bo‘sh rejimda (ya’ni yuk yo‘qligida) yuk qarshiligi cheksiz katta
bo‘ladi.
3.2.6 - rasm. Potensiometrik o‘zgartkichni tuzilishi (a)1- karkas, 2- simlar o‘rami, 3- shetka (dvijok), (b) uning 𝑅
𝑥
= 𝑓(𝑋)
bog‘liqligi: c) umumiy ko‘rinishi Chiqish kuchlanishi U
chiq
potensiometrni ta’minlovchi kuchlanish U ga
bog‘liqligi yuk qarshiliklari va potensiometr qiymatlarining nisbati bilan aniqlanadi.
Datchikning bo‘sh rejimda chiqish kuchlanishi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
𝑈
𝑠ℎ𝑖𝑞
= 𝐼𝑅
𝑥
= 𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
𝑅
𝑥
𝑅
.
(3.5)
Bu erda R-datchikning umumiy qarshiligi, R
x
- potensiometrning kiritilgan
qismining qarshiligi.
Yuklama koeffitsiyenti
𝛽 =
𝑅
𝑦𝑘
𝑅
agarda
𝑅
𝑦𝑘
≫ 𝑅
u holda
𝛽 =
𝑅
𝑦𝑘
𝑅
≈ ∞.
45
Agar potensiometrning shetkasi (dvijok) ish vaqtida uning butun uzunligi
bo‘ylab harakatlansa, bunday potensiometrni hisoblash ifoda bilan aniqlanadigan
maksimal xatolik uchun amalga oshirilishi kerak:
