3
KIRISH
O’zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligida olib
borilayotgan tadbirlarning asosiy maqsadi – ta’lim tizimi islohotlarini hayotga tadbiq
etish, zamon talablariga javob beradigan yuqori malakali, raqobatbardosh
mutaxassislar tayyorlashga qaratilgan. Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati
uzluksiz ta’lim tizimi
orqali yoshlarni intellektual, ma’naviy-axloqiy jihatdan
tarbiyalash va har tomonlama barkamol shaxsni shakllantirishni nazarda tutadi. O’tgan
vaqt mobaynida barcha oliy ta’lim muassasalarida yangi davlat ta’lim standartlari
ishlab chiqilib, o‘quv jarayoniga tadbiq qilinmoqda.
Darslik va o‘quv adabiyotlarini mazmuni va mohiyati jihatidan talabalarda
mustaqil va erkin fikrlash, oldindan bilimlarni
bosqichma-bosqich boyitish,
mukammallashtirib borish, mustaqil ta’lim olish, dolzarb yangi bilimlarni o‘quv
adabiyotlaridan izlab topish ko‘nikmalarini hosil qilishni ta’minlashi lozim.
Mazkur darslikni yozish jarayonida har bir bob yoki mavzuning mazmuni
tushunarli, ilmiy g‘oya va tushunchalar mohiyatini aniq va ravshan bayon etishga
hamda mavzularning bir-biriga mantiqan bog‘liqligi va ketma-ketligining saqlanishiga
e’tibor berildi.
Milliy istiqlol g‘oyasiga sodiq, intellektual salohiyatga ega, ilm-fanning
zamonaviy yutuqlari asosida mustaqil fikr va mushohada
yurita oladigan kadrlarni
tayyorlashda «Avtomatika asoslari va ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish»
fani texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni samaradorligini oshirish, mahsulot
sifatini yuqori darajaga ko‘tarish, xarajatlarni kamaytirish, mehnat sharoitlarini
yaxshilash, ishlab chiqarishda xavfsizlik texnikasini ta’minlash
va boshqa dolzarb
muammolarni hal qilishda muhim ahamiyatga ega bo‘lib, talabalarga o‘z
ixtisosliklarini nazariy hamda amaliy jihatdan chuqur egallashga yordam beradi.
«Avtomatika asoslari va ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish» fanini
o‘qitishdan maqsad, talabalarga texnologik jarayon parametrlarini nazorat qilish
usullari va tizimlari, ob’ektlar, rostlash qonunlari, rostlagichlar, jarayonga ta’sir
etuvchi qurilmalar va avtomatik rostlash hamda boshqaruv tizimlari bo‘yicha aniq
bilim berish va olingan bilimlarni ishlab chiqarish jarayonlarini
avtomatlashtirishda
foydalanishga o‘rgatishdan iborat.
«Avtomatika asoslari va ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish» fanini
o‘rganish oldingi o‘quv kurslarida egallangan «Oliy matematika», «Fizika»,
«Informatika va axborot texnologiyalari», «Elektrotexnika, elektronika va elektr
yuritmalar», «Avtomatik boshqarish nazariyasi» hamda ta’lim yo‘nalishlari bo‘yicha
olingan bilimlar asosida tashkil qilingan.
4
Mazkur fanni o‘rganish davomida olingan bilimlar talabalarni mavjud
avtomatlashtirish tizimlarini yanada chuqurroq tahlil qilishga, shuningdek, talabalarga
o‘z ixtisosliklari bo‘yicha fanlarni nazariy va amaliy jihatdan mukammal egallashida,
ilmiy-tadqiqot ishlarini o‘tkazishida, bitiruv malakaviy ishlarini bajarishida hamda
mutaxassis lavozimlarida faoliyat ko‘rsatishlarida foydalidir.
Hozirgi kunda respublikamizdagi oliy o‘quv yurtlarida olib borilayotgan
tadbirlarning asosiy maqsadi mutaxassislar tayyorlash sifatini
tubdan yaxshilashdir. Bu
ishlarni jadallashtirishda ta’lim, fan va ishlab chiqarishning uzviy aloqada bo‘lishi
asosiy omildir.
Agarda ushbu darslikni Xorijiy oliy o‘quv yurtlari bilan qiyoslaydigan bo‘lsak,
albatta ulardan ko‘ra darslik intellektual insonparvarlik g‘oyalarining
aks ettirilishi,
insonning tabiat va ijtimoiy hayotda o‘ta mas’uliyatliligini anglatishga qaratilganligi
bilan, vatanparvarlik hissi, ma’naviy-axloqiy sifatlar shakllantirilishi, ta’lim va tarbiya
uzviyligini ta’minlashga e’tibor berilishi bilan farqlanadi.
Darslikda Xorijiy oliy o‘quv yurtlarida foydalaniladigan darsliklar qatorida
ushbu darslikda jahon ilm-fani, texnika va texnologiyalarning eng so‘nggi yutuqlarini
inobatga olinganligi, uning ahamiyatini ifodalanishi, soha va fanga oid milliy va xorijiy
tajriba va ma’lumotlar mantiqiy bir tizimda bayon etilishida o‘xshashliklar mavjud.
Xorijiy o‘quv yurtlarida yaratilgan darsliklardan ya’na bir tomoni darslikda
O’zbekiston respublikasini rivojlantirish strategiyasining demokratik, huquqiy,
iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy yo‘nalishlarida mamlakat
taraqqiyotining ustuvor
masalalariga asoslangan holda yaratilganligi bilan farqlanadi.
Muallif ushbu darslikni yozish jarayonida o‘zlarining qimmatli fikr-mulohazalari
bilan yaqindan yordam bergan Toshkent davlat texnika universiteti, shuningdek
Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsilash muhandislari institutining
professor-o‘qituvchilariga chuqur minnatdorchiliklarini izhor etadi. Shuningdek,
darslikni qo‘lyozmasi bilan tanishib, uning sifatini
yaxshilashga qaratilgan
maslahatlari uchun, O’zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyaning akademiki,
texnika fanlari doktori, professor Nodirbek Rustambekovich Yusupbekovga, texnika
fanlari doktori professorlar P.R. Ismatullayevga, Sh.M. Gulyamovga, YU.G.
Shipulinga, SH.M. Muzaffarovga va R.T. Gaziyevalarga samimiy tashakkur
bildiraman.
Darslikning sifatini yaxshilashga qaratilgan barcha taklif va mulohazalarni muallif
mamnuniyat bilan qabul qiladi.
