Mexanizasiyalash muhandislar instituti milliy tadqiqot universiteti

131 
 
10.4-rasm. Komparatorlarning 10.5-rasm. Komparotirning yoqib
tasniflari o‘chirish jarayonlari 
Komparator kommutatsiya jarayonlari komparatorning chiqish signali chekli 
miqdor bilan o‘zgarishi uchun 
|𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
1
− 𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
0
|
kirish signalida cheksiz o‘zgarish bilan 
kirish signalida shovqin bo‘lmaganda komparator cheksiz katta kuchlanish 
koeffitsi
e
ntiga ega bo‘lishi kerak (10.5-rasm. 2 holat).
Bu tasnifni ikki yo‘l bilan imitatsiya qilish mumkin - yo shunchaki juda yuqori 
kuchaytirgich koeffitsi
e
nt yordamida, yoki ijobiy teskari aloqa kiritish bilan amalga 
oshirish mumkin. 
Birinchi yo‘lni ko‘rib chiqamiz.
Kuchaytirish qanchalik katta bo‘lmasin, 
𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
da nolga yaqin, xarakteristika 
10.4-a rasmdagiday shaklga ega bo‘ladi (10.4-rasm, a). Bu ikki noxush oqibatlarga olib 
keladi. 
Avvalo, 
𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
juda sekin o‘zgarishi bilan chiqish signali ham sekin o‘zgaradi, 
bu 
e
sa keyingi logik mikrosxemalarning ishlashiga yomon ta’sir ko‘rsatadi (10.5-
rasmdagi 2-holat). 
Bundan ham yomoni, 
𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
ning nolga yaqin bunday sekin o‘zgarishi bilan 
komparatorning chiqishi shovqin ta’sirida yuqori chastota bilan o‘z holatini qayta-
qayta o‘zgartirishi mumkin (10.5-rasm, 3-holat. Bu mantiq elementlarda noto‘g‘ri 
pozitsiyalarga va kuch kalitlarida katta dinamik yo‘qotishlarga olib keladi.

132 
Bu hodisani bartaraf 
e
tish uchun, odatda, gisterezis bilan komparatorning o‘tish 
xarakteristikasini ta’minlovchi ijobiy teskari aloqa kiritiladi. 
Gisterezis mavjudligi, garchi, taqqoslagichi kommutatsiya ba’zi kechikish 
sababli (4-holat, 10.5-rasm), lekin sezilarli darajada kamaytiradi yoki hatto u ning 
𝑈
𝑐ℎ𝑖𝑞
drebezgini bartaraf etadi.
Tezkor kuchaytirgich o‘rniga (TK) 10.6-rasmda ko‘rsatilgandek, operatsion 
kuchaytirgich sifatida foydalanish mumkin. Kuchaytirgich inventor hisoblagich 
sxemasiga qo‘shilgan, ammo teskari aloqa zanjir rezistor o‘rniga VD
1 
va VD
2
diod 
qo‘shilgan. 
10.6-rasm. Operatsion kuchaytirgich komparatori sxemasi 
 

Download 7,42 Mb.