DISKRETLASH, KVANTLASH VA KODLASH. Analog signallarni raqamli signalga o‘tkazish jarayoni vaqt bo‘yicha uzluksiz
U(t) funksiyani
U(t t ) – ma’lum bir
t vaqtda erishgan qiymatini raqamlar ketmaketligi
bilan ifodalashdan iboratdir
n = 0,1,2,3,…….. Analog axborotni raqamli ko‘rinishga aylantirish uchun uni kvantlaydilar, ya’ni
vaqt bo‘yicha uzluksiz signal uning ma’lum nuqtalardagi diskret qiymatlari bilan
almashtiriladi. So‘ngra berilgan signal oxirgi diskret qiymatiga mos ravishda raqam
beriladi. Signal diskret darajalarini raqamlar ketma – ketligi bilan almashtirish jarayoni
kodlash deb ataladi.
Olingan raqamlar ketma – ketligi
signal kodi deb ataladi.
ARO’ ko‘p xarakteristikalarga ega, ulardan asosiylari o‘zgartirish chastotasi va
bit chuqurligi. O’zgartirish chastotasi odatda hisoblarda sekunda, bit chuqurligi
e sa
razryadlarda ifodalanadi. Zamonaviy ARO’ 24 razryadgacha bit bo‘lishi mumkin.
Tezlik va bit chuqurligi qancha yuqori bo‘lsa, kerakli xarakteristikalarni olish shuncha
qiyin, o‘zgartirgich shuncha qimmat va murakkab bo‘ladi. Aylantirish tezligi va bit
chuqurligi ma’lum bir tarzda bir-biriga bog‘liq, va tezligini kamaytirib o‘zgartkichni
samarali bit chuqurligini oshirish mumkin.
§ 10.6.1. Analog-raqamli o‘zgartkichlari Avtomatik boshqarish, rostlash va boshqa tizimlarida datchiklarning axboroti
analog ko‘rinishida olinadi. Ushbu axborotni raqamli boshqarish qurilmalarga yoki
EXM larga kiritish uchun ARO’ lar xizmat qiladi.
Ko‘pincha AROlar kuchlanish yoki tok ko‘rinishidagi kirish signalini parallel
yoki ketma-ket ko‘rinishdagi ikkala yoki ikki-o‘nli raqamli kodga o‘zgartiradi.
Uzluksiz o‘lchanayotgan kattalikni uning ma’lum vaqt t ichida oniy qiymati
bilan almashtirish vaqt bo‘yicha
kvantlash deb ataladi. T vaqt intervali kvantlash
qadami deb ataladi, o‘zgartirish chastotasi esa
f = 1/t kvantlash chastotasi.
134
Kvantlash qadami ikki qismga bo‘linadi. Birinchi qism davrida analog signali
raqam ko‘rinishiga o‘zgartiriladi, ikkinchi davrida esa rezistrga yozilib undan
moslamani boshqa qismlariga uzatiladi. Bu
