Kirish
O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoevning joriy yil 7
fevraldagi
farmoni bilan tasdiqlangan 2017-2021 yillarda O`zbekiston Respublikasining
rivojlanishining beshta ustuvor yo`nalishi bo`yicha Harakatlar strategiyasida
mamlakatimiz iqtisodiyotining barcha sohalarini rivojlantirish bo`yicha muhim
vazifalar belgilab berildi. Ushbu ustuvor yo`nalishlarda fan-texnika va
texnologiyalarni
rivojlantirish, uzluksiz ta`lim tizimini yanada takomillashtirish va
iqtisodiyotning turli sohalari uchun malakali kadrlar tayyorlash tizimini yangi
bosqichga ko`tarish masalalari o`z echimini topishi lozimligi ta`kidlangan.
Darhaqiqat, hozirgi kunda, iqtisodiyot sohalari uchun zamon talablariga javob
beradigan malakali mutaxassislar tayyorlash, ta`lim tizimining zimmasiga
yuklatilgan muhim va ma`suliyatli vazifalardan biri biri hisoblanadi. Bu esa o`z
navbatida kasb-hunar ta`lim tizimida ilg`or ta`lim texnologiyalarini
joriy etishni
va malakali kadrlar tayyorlash tizimini yanada takomillashtirishni taqozo etadi. Bu
borada Respublikamizning
ko‘p jabhalarida kadrlar sifatini oshirish bo‘yicha
chuqurlashtirilgan ijtimoiy siyosiy ishlar olib borilyapti.
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoev o‗zining ―Erkin va farovon, demokratik
O‗zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz‖ asarida: ―Barchamizga ayonki,
O‗zbekiston boy qazilma va tabiiy resurslarga, qudratli
iqtisodiy va insoniy
salohiyatga ega. Biroq bizning eng kata boyligimiz
– bu xalqimizning ulkan
intellectual va ma‘naviy salohiyatidir. Bu salohiyat yaratish va yanada
ko‗paytirishda hurmatli ziyolilarimiz – ilm-fan va texnika namoyondalari, birinchi
navbatda qadrli va hurmatli akademiklarimiz, madaniyat, adab
iyot va san‘at, sport
sohalarining vakillari butun vujudini berib, fidokorona mehnat qilayotganlarini biz
yaxshi bilamiz va yuksak qadrlaymiz. Ana shu zahmatkash insonlarning ilmiy va
ijodiy izlanishlarini har tomonlama qo‗llab-quvvatlash,
ular uchun zarur shart-
sharoitlar yaratishni biz o‗zimizning birlamchi vazifamiz sifatida ko‗rishimiz
darkor.‖ deb aytdi.
Respublikamiz qishloq xo‗jaligida, sanoatida, qurilishlarida, energetika, aholi
suv ta‘minoti va kanalizatsiya tizimlarida va boshqa sohalarida ko‗p
sonli nasos
qurilmalari ishlab turibdi. Jumladan, qishloq xo‗jaligida foydalaniladigan
yerlarning 55 foizdan ortig‘i 1604 nasos stansiyalari yordamida sug‗oriladi. Nasos
stansiyalariga o‗rnatilgan asosiy va yordamchi gidromexanik, energetik uskunalar
va jihozlar ishlash resursi tugaganligiga qaramay 35-40 yildan buyon ishlatib
kelinayotganligi sababli ularning foydalanish harajatlari yildan-yilga ortib
bormoqda.
«Muhandislik kommunikatsiyalari qurilishi va montaji (temir yo‗l transportida
suv ta‘minoti va kanalizastiya tizimlari)» yo‗nalishining o‗quv rejasidagi ―Nasoslar
va nasos stansiyalari‖ fani mutaxassislik fanlar blokining
asosiy fanlaridan biri
hisoblanadi. U mutaxassisga ushbu sohada mustaqil muhandislik ishlarini amalga
oshirish imkoniyatini ta‘minlaydigan bilimlarni beradi. Nasos agregatlarini
ratsional (oqilona) tanlash masalasi suv ta‘minoti va suv chiqarib tashlash
tizimlarini loyihalashtirishda hamda foydalanishda muhim ahamiyatga ega.
Mazkur tizimlarning tejamli ishlashi to‗g‗ri tanlangan nasos agregatlari,
ularning
optimal (maqbul) ish rejimining tanlanishiga bog‗liq.
Eng katta foydali ish ko‗rsatkichi bilan elektr energiyasini maksimal tejab
ishlaydigan nasoslarni tanlash uchun ularning xossalari bilan tanish bo‗lish va
ularning tavsifidan
foydalanib nasos marka (rusum)larini to‗g‗ri tanlash mahorati
talab etiladi. «Muxandislik kommunikatsiyalari qurilishi va montaji (temir yo‗l
transportida suv ta‘minoti va kanalizastiya tizimlari)» yo‗nalishi bo‗yicha ta‘lim
olayotgan talabalarga mo‗ljallangan mazkur qo‗llanma ham ana shu maqsadga
xizmat qiladi. U shuningdek, ushbu sohada faoliyat yuritayotgan muhandis
–texnik
xodimlar uchun ham foyda keltirishi mumkin.
Qo‗llanma markazdan qochma (qochuvchi) nasoslarni tanlash va nasoslar
ishlaydigan o‗tkazgich quvurlari tizimlari tavsifiga oid masalalarni o‗z
ichiga
olgan. Unda nasos tavsiflari qurilishi uslubiyoti, markazdan qochma
(центробежный) nasos parametrlari va tavsifi. o‗tkazish quvurlari (трубопровод)
lar tavsifi, nasos ustanovkasi ish rejimini belgilash, markazdan qochirma
nasoslarning
parallel ishlashi, markazdan qochirma nasoslarning oldinma
–ketin
ishlashi, markazdan qochirma nasoslar ishini muvofiqlashtirish, nasos bilan
ta'minlangan quvurlar tizimining gidravlik hisobi kabilarni o‗z ichiga olgan.
