2. Ishni bajarish yuzasidan topshiriqlar

16 
2. Ishni bajarish yuzasidan topshiriqlar 
1. Sinxron generatorning tuzilishi,tajriba qurilmasiga kiradigan barcha 
asbob va uskunalar bilan tanishing. Stend bilan tanishib, generatorning 
sxemasiga kiradigan jihozlar va o‘lchov asboblarini aniqlang hamda 
generatorning pasportida ko‘rsatilgan tehnik ma’lumotlar bilan tanishib, 
ularni hamda chulg‘amlar qarshiliklarini hisobot daftariga yozib qo‘ying. 
2. Laboratoriya ishidagi 1-rasmda ko‘rsatilgan sхema yig‘iladi. 
3. Tashqi tavsifini U=f (I
1
) olish, bunda i
q
=const, n=n
n
=const yoki 
f=f
n
=const bo‘lishi lozim. 
4. Rostlash tavsifini olish. i
q
=f (I
1
), bunda U=U
n
=const, n=n
n
=const 
yoki f=f
n
=const bo‘lishi lozim. 
5. Bu tavsiflarni nisbiy birlikda qurish. 
6. Tashqi tavsiflardan foydalanib kuchlanishning nominal pasayishini 
aniqlash. 
3. Ishni bajarishga oid qisqacha nazariy tushunchalar va hisobot 
tayyorlash tartibi 
 
3.1. Tashqi xarakteristikalari. Bu xarakteristikalar qo‘zg‘atish toki
I
qo‘z
=const, fconst (demak, aylanish chastotasi n=n
N
=const) va 
cos=const bo‘lganda generatorning chiqish klemmalaridagi kuchlanish 
U
1
ning yuklama toki I
1
ga bog‘liq holda o‘zgariishini ko‘rsatadi, ya’ni U
1 
 f (I
1
). 
SG ning tashqi xarakteristikalari yuklamaning xarakteriga qarab har 
xil bo‘ladi. 1-rasmda generatorning bu xarakteristikalari uch xil (aktiv, 
aktiv-induktiv va aktiv-sig‘imiy) xarakterli yuklamalarga tegishli cos 
uchun ko‘rsatilgan. 
 
Aktiv-induktiv (
>0) yuklamada mashina yakor reaksiyasining 
bo‘ylama o‘q bo‘yicha magnitsizlovchi ta’siri tufayli yakor tokining ortishi 
bilan SG chiqish klemmasidagi kuchlanish kamayadi (bunda E
0
>U
1
), 
aktiv-sig‘imiy (
<0) yuklamada esa yakor reaksiyasi mashinaning 
bo‘ylama o‘qi bo‘yicha magnitlovchi ta’sir ko‘rsatadi va I
1
tokning ortishi 
bilan kuchlanish ham ortadi (bunda E
0
< U
1
). Sof aktiv ( = 0) yuklamada 
esa yakor reaksiyasi mashinaning ko‘ndalang o‘qi bo‘yicha ta’sir qilib,
bo‘ylama 
o‘qi 
bo‘yicha 
yo‘nalgan 
asosiy 
magnit 
oqimini 
deformatsiyalaydi, ya’ni uning qutb o‘qiga nisbatan simmetrik 
taqsimlangan shaklini buzadi (bu holda burchak  > 0 bo‘ladi).

17 
Natijada rotorning aylanish yo‘nalishiga bog‘liq holda qutb o‘qining bir 
tomonida magnit maydon susayadi, ikkinchi tomonida esa kuchayadi va 
mashina magnit zanjirining bu qismi magnit jihatdan to‘yinadi. Bunda 
mashinaning bo‘ylama o‘qi bo‘yicha yo‘nalgan natijaviy magnit oqimi
nisbatan kamayadi, demak, bu holda ham yakor reaksiyasining 
magnitsizlovchi ta’siri mashinaning bo‘ylama o‘qi bo‘yicha bo‘lar ekan. 
Shuning uchun yuklama toki I
1
ning ortishi bilan kuchlanish kamayadi
(E
0
>U
1
)
. 

Download 1,4 Mb.