Chingiz Aytmatov. Sarvqomat dilbarim (qissa)
www.ziyouz.com kutubxonasi
1
Chingiz AYTMATOV
SARVQOMAT DILBARIM
Qissa
Asil Rashidov tarjimasi
MUQADDIMA O‘RNIDA
Kasbim jurnalist bo‘lganligi sababli Tyan-Shanda tez-tez bo‘lib turishga to‘g‘ri kelardi. Bundan bir
yarim yil muqaddam, bahor kunlaridan birida meni shoshilinch suratda redaktsiyaga chaqirib qolishdi.
Bu vaqt men Tyan-Shan oblastining markazi Norinda edim. Avtostantsiyaga yetib kelsam,
bundan bir
necha minut ilgari avtobus jo‘nab ketgan ekan. Navbatdagi mashinani yana besh soatlar chamasi kutish
kerak edi. Xullas, birorta yo‘lovchi mashinada ketishga urinib ko‘rishdan boshqa iloj qolmagan edi.
Shu maqsadda shahar chekkasidagi tosh yo‘lga qarab yugurdim.
Muyulishdagi benzin kolonkasi oldida bir yuk mashinasi turardi. Shofyor mashinaga endigina
benzin quyib bo‘lgan ekan. Sevinib ketdim. Kabina oynasiga xalqaro qatnov belgisi «511» — «Sovet
Ittifoqi», deb yozib qo‘yilgan edi. Demak, mashina Xitoydan Ribachedagi chet ellar bilan aloqa
qiladigan transport avtobazasiga kelayotgan ekan. U yerdan istagan vaqtda
Frunzega ketish mumkin
edi.
— Siz hozir jo‘naysizmi? Meni ham Ribachegacha olib ketsangiz! — deb iltimos qildim
shofyordan.
U o‘girilib, yelkasi osha menga qarab qo‘ydi-da, qaddini rostlab, xotirjamgina:
— Yo‘q, og‘a, ilojim yo‘q, — dedi.
— O‘tinib so‘rayman, meni zarur ish bilan Frunzega chaqirtirishibdi.
Shofyor menga yana xo‘mrayib qaradi.
— Tushunyapman, ammo xafa bo‘lmang, og‘a. Hech kimni olmayman.
Men hayron bo‘lib qoldim. Kabinasi-ku bo‘sh, bir kishini olib ketsa nima qilarkin. Shoshilib
turganimni, nafasim bo‘g‘zimga tiqilib ketayotganini ko‘rib turgan bo‘lsa.
— Men jurnalistman. Juda shoshilyapman. Istaganingizcha haqini to‘lashim mumkin...
—
Gap pulda emas, og‘a! — deb so‘zimni shartta bo‘ldi shofyor. So‘ngra jahl bilan ballonni tepib
ko‘rdi. — Boshqa safar bepul ham olib ketaman. Ammo hozir sira ilojim yo‘q. Mendan ranjimang.
Hademay boshqa mashinalarimiz ham kelib qoladi, xohlaganingizga tushib ketishingiz mumkin,
lekin
men olib keta olmayman...
Yo‘lda kabinaga birovni olsa kerak, deb o‘yladim va:
— Kuzovda-chi? — deb so‘radim.
— Baribir... Kechirasiz meni, og‘ajon.
Shofyor soatiga bir qaradi-yu, jo‘nashga shoshildi.
Juda
boshim qotib, yelkamni qisib qo‘ydim-da, boyadan beri budka darchasidan bizni jimgina
kuzatib turgan benzinchi keksa rus ayoliga hayron bo‘lib qaradim. U go‘yo: «Tegmang, uni o‘z holiga
qo‘ying», — deyayotgandek bosh chayqardi. Qiziq.
Shofyor kabinaga o‘tirdi va og‘ziga tutatilmagan papirosni qistirib, motorni yurgizib yubordi.
U
hali yosh, o‘ttizlar chamasidagi, bir oz bukchaygan, ammo baland bo‘yli yigit edi. Uning rul
chambaragini ushlab olgan salmokdor chayir qo‘llari, g‘amgin, o‘ychan ko‘zlari va charchab-
horiganidan salqib ketgan qovokkari xotiramda saqlanib qoldi. Yo‘lga tushishdan
oldin u yuzini kafti
