|
Mikrobiologiya va virusologiyaBog'liq 7 (1) Raxmidinova Husnida, lek4. (1), mantiq, a.xoliqov.pedagogik mahoratAntiseptika
Antiseptika infeksiya (mikrob)ning yaraga tushishiga va uning
rivojlanishiga qarshi o‘tkaziladigan kompleks kurash va oldini olish usullarini
qo‘llashdir. Antiseptika mexanik, fizik, ximik, biologik aralash turlaridan iborat:
- kimyoviy antiseptika antiseptik, dezinfeksiyalovchi va kimyoterapevtik
preparatlar guruhlariga bo‘linadi. Shu maqsadda xloramin eritmasi bilan yiringli
yarani tozalashda 0.5–1% li, metalmas asboblar uchun 0.5% li, asboblar va
xonani tozalash uchun 3% li eritma ishlatiladi. Yodning 5%li spirtdagi eritmasi,
lyugol, spirt, vodorod peroksid 3% li, kaliy permanganat eritmasi, kseroform 3–
10% (maz) surtma, poroshoklar va hokazolar ishlatiladi;
- mexanik antiseptika yarani antiseptik eritmalar bilan yuvish, yot
jismlarni olib tashlash, yashash qobiliyatini yo‘qotgan to‘qimalarni kesib
tashlashdan iborat.
- fizik antiseptika yaralarda mikrobning rivojlanishiga yo‘l qo‘ymaydigan
fizik usullar bo‘lib, ochiq va yopiq drenajlar hamda so‘ruvchi vaakumlardan
foydalanishdir.
- biologik antiseptika mikroblarni o‘ldirish orqali inson organizmining
immunobiologik holatini oshirishni ta’minlash maqsadini ko‘zlaydi.
Biologik antiseptik moddalar qatoriga antibiotiklar, enzimlar, zardoblar
kiradi. Antibiotiklarga olitetrin, streptamitsin, tetrotsiklin, ferment preparatlariga
trepsin, ximotrepsin, ximopsin, zardob preparatlariga esa, antitoksinlar va
anatoksinlar kiradi.
Takrorlash uchun savollar:
1. Aseptika nima?
17
2. Aseptikaning turlari?
3. Antiseptika turlarini ayting.
XULOSA: Xulosa, biz bugungi darsimizda mikrobiologiya labaratoriya
xonasida ishlash qoidalari bilan tanishdik va o`zimizga kerakli bo`lgan bilim va
ko`nikmalarga ega bo`ldik. Laboratoriya sharoitida probirkadagi suyuq
muhitdan boshqa probirkadagi muhitga ekish yoki Petri likopchasida agarli
qattiq muhitga ekish kabi ishlarni amalga oshirdik. Biz bunday mashg‘ulotlarni
bajarib, aseptika texnikasi qoidalarini amalda qo‘llashni o‘rgandik.
Probirkadan probirkaga ekishda quyidagi ishlardi bajardik. Mum qalam
yordamida ekiladigan probirkalarga talabaning ismi, guruhining raqam soni
yozilar ekan. Ilmoqni alanganing yuqori qismida cho‘g‘ holatigacha
flambirladim va 10 daqiqa davomida sovutdim, lekin stolga qo‘yilmasligini
ustozim tushuntirib o’tdi. Chap qo‘lim bilan kulturali probirka oldim va ilmoq
ushlagan qo‘limni bo‘sh barmoqlari bilan probirkani tiqinini oldim, tiqinni
ushlab turishga kursdoshim yordamlashdi. Probirkaning og‘zini alangada qisqa
vaqt qizdirdim. Ilmoqdan foydalanib probirkadagi suyuqlikdan oldim, bunda
ilmoq probirkaning ichki tomoniga tegmasligi kerak ekan. Probirkani og‘zi va
tiqinni alangada qizdirib, probirkani yopdim va shtativga qayta qo‘ydim. Bo‘sh
qo‘lim bilan ekiladigan probirkani oldim va yuqoridagidek og‘zini sterillash
uchun qizdirdim. Ilmoqdagi suyuq kulturani probirkaga asta soldim, so‘ng
aralashtirdim. Ilmoqdagi tomchilarni probirkaning ichida qoldirish uchun
ilmoqni probirkani ichidagi suyuqlik tugagan joyiga tekkizdim. Ilmoqni asta
chiqardim va probirkani og‘zi bilan tiqinni flambirladim, probirkani yopdim va
shtativga qo‘ydim. Ilmoqni cho‘g‘ holatigacha qizdirdim.
|
| |
