|
Kombinatorika asosiy prinsipi va kombinatorikaning ba'zi formulalari
|
| bet | 2/4 | | Sana | 18.01.2024 | | Hajmi | 30,59 Kb. | | #140246 |
Bog'liq Эхтимоллар назарияси daftar usti 1, 2-topshiriq, Ютуклари, Mavzu Abonent kirish tarmoqlari. Pon, xdsl, 3G 4G, kabelli inte-fayllar.org, Oldi-sotdi, ma\'lumotlar bazasini o\'rnatish, 8-mavzu ta’limning tashkiliy shakllari va metodlari, Masofaviy ta\'lim texnologiyalari Guliston 2020, programmnyy-generator-psevdosluchaynyh-chisel-dlya-programmnyh-sredstv-zaschity-inf, NdmwLMjRgUfi3LOwNTqdM0U0f8HNlWe56DnnM49Q, Эхтимоллар назарияси, Kiber xavfsizlik arxitekturasi, Kiber-Qonun-va-Qoidalar, taqdimot2.Kombinatorika asosiy prinsipi va kombinatorikaning ba'zi formulalari.
Kombinatsiya– bu kombinatorikaning asosiy tushunchasidir. Bu tushuncha yordamida ixtiyoriy to‘plamning qandaydir sondagi elementlaridan tashkil topgan tuzilmalar ifodalanadi. Kombinatorikada bunday tuzilmalarning o‘rin almashtirishlar, o‘rinlashtirishlar va guruhlashlar deb ataluvchi asosiy ko‘rinishlari o‘rganiladi.
Asosiy kombinatsiyalar
Takrorsiz o‘rin almashtirishlar.
Ta’rif: n elementdan tuzilgan o’rin almashtirish deb shunday birlashmalarga aytiladiki, ularning har biriga berilgan n ta elementning hammasi kiradi , o’rin almashtirishlar bir-biridan faqat elementlarning tartibi bilan farq qiladi.
Ularning soni orqali belgilanadi (fransuzcha permutation-o’rin almashtirish).
(Izoh: n factorial birdan to “n” gacha bo’lgan natural sonlar ko’paytmasi demakdir.)
Misol: 1,2,3 raqam lardan ularning har biri tarkibida faqat bir marta uchraydigan nechta uch xonali son tuzish mumkin?
Yechish:
Bunday uch xonali sonlarning soni ta O’rinlashtirishlar.
Takrorlanmaydigan o’rinlashtirishlar.
Ta’rif: n ta elementdan m tadan (n m) o’rinlashtirish deb shunday birlashmalarga aytiladiki , ularning har birida m tadan element bo’ladi: bitta birlashma ikkinchisidan elementlarning tarkibi yoki tartibi bilan farq qiladi.
U bilan belgilanadi va m elementdan k tadan takrorlanmaydigan o’rinlashtirishlar soni deb ataladi:
1-misol. Sinfda 5 nafar o’quvchi bo’lsin. Shu o’quvchilar orasidan matematikadan 1 ta, fizikadan 1ta olimpiadachi o’quvchini tanlash kerak bo’lsin. Savol: shu ikki o’quvchini necha xil usul bilan tanlash mumkin?
Tushuntirish:
O’quvchilarni A, B, C, D, E deb belgilaylik. Agar matematikadan A ni tanlasak, fizikadan B ni tanlash mumkin. Demak, 1-usul A va B bo’ladi. Lekin matematikadan B tanlansa va fizikadan A tanlansa bu ham 1-usuldan farq qiladigan usul ya’ni 2-usul bo’ladi. Demak 2-usul B va A.E’tibor bering bu ikkita usul ayni ikki o’quvchidan tuzilgan lekin 1-usulda matematikadan olimpiadaga boradigan o’quvchi 2-usulda fizikadan boradi. Demak o’quvchilarning tarkibi o’zgarmaydi faqat tartibi o’zgaradi. Agar matematikadan olimpiadaga boradigan o’quvchini birinchi yozamiz deb kelishib olinsa, quyidagi birlashmalarni yozish mumkin ekan.
AB,AC,AD,AE,BA,BC,BD,BE,CA,CB,CD,CE,DA,DB,DC,DE,EA,EB,EC,ED.Demak , jami 20 ta birlashma bor ekan.
|
| |
