|
Modaning psixologik nazariyasi
|
| bet | 4/4 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 23,45 Kb. | | #136090 |
Bog'liq Mo’dabop eskiz yaratishModaning psixologik nazariyasi. Moda psixologik fenomen sifatida tadqiqot etilgan. Bu nuqtai nazardan ijtimoiy koniformizm va shahsiy erkinlik orasidagi to’qnashuvni hal etish mexanizm sifatida odamlarning ehtiyojlarini qondiradi.
Moda tadqiqotchilari modani psixologik funkstiyasiga akstent qilishgan, u emostional yumshash usuli bo’lib, odamni yangi to’yg’ulari va ehtiyojlarini qondiradidi deb xisoblashgan. Psixolog L.Petrov modani damba-dam (6-8 yil) larzasi deb nomladi, uni yordamida inson tez o’z hissalarini yangilaydi.
Modaga psixologik nuqtai nazaridan qarash, uni o’zgarish ikki asosiy sabablarini aniqlashga imkon beradi:
1) “orientirovkani so’lish” psixologik qonuni: orientir refleksini pasayishi, so’lishi, idroq etilgan siymoni o’z ahamiyatini yo’qotishi, moda ob’ektini asta-sekin zamonaviylik qiymatini yo’qotishi;
2) oldingi moda namunalariga nisbatan yangi ta’sir qiluvchini paydo bo’lishi. Avvalgi namuna o’z muhimligini yo’qotgandagina yangi namuna modali bo’lishi mumkin. Shuning uchun sharoit etilgandagina yangi modani taqdim etish mumkin. Dizaynerlar shu payitni sezishi lozim, bo’lmasa g’oya joriy etilmaydi (masalan, 1922 va 1969 yillarda modaga “maksi” uzunlikni kiritishga o’rinish behuda bo’lgandi).
Moda – ommabop muamola shakli.
Moda – kommunikastiya shakli sifatida. Moda faqat ijtimoiy maqomni namoyish etmasdan, balki odamlar orasida aloqa qilish vositasi, ijtimoiy qarashlar yoki norozilikni ta’qidlash usuli, ommabop kommunikastiya shaklidir. Modada guruh orasida va guruhlar orasida kommunikastiya bo’ladi. Moda asosiy ijtimoiy – psixologik aloqa mexanizmlari bilan bog’liq – ishontirish, ta’qlid etish, xurmat qilish, inontirish.
Moda tarixida taqlid etishda xurmat va musobaqa muhim stimullari bo’lgan. Xurmatdan taqlid etish asosan mutloqlik davrlarda bo’lgan, unda qirolning didi boshqalar uchun namuna bo’lgan. Shuning uchun qirollar va uni yaqinlari moda qonundorlari bo’lgan (masalan, XVII asrda Franstiya qiroli Lyudovik XIV modaga katta ta’sir etgan). Burjuaziya jamiyatida bu rol taniqli shaxslarga o’tdi. XIX asrda akterlarga (Talma, Mariya Taloni, Sara Bernar), shoirlarga (lord Bayron), siyosiy arboblarga (Simon Bolivar, Djuzeppe Garibaldi), XX asrda kinoyulduzlarga, mashhur pop va rok-musiqachilarga, top-modellarga, siyosatchilarga taqlid etishgan. Odatda har bir ijtimoiy guruhni taqlid etadigan o’z namunalari bo’lgan.
Antimoda - rasmiy modaga qarama-qarshi moda. Odat bo’lib qolgan modaga oppozistiya antimoda deb ataladi. Odatda, rasmiy modaga e’tirozi insonning tashqi ko’rinishida aks etadi. Ijtimoiy tizim bilan noroziligini namoyish etish uchun ular o’zini ijtimoiy guruhiga, turmush tarziga va ehtiyojlariga mos o’z modasini yaratishadi. Moda – reklama shakli sifatida. Yangi moda yo’nalishining reklamasi bir necha turda qilinadi: modalar jurnallari, magazin vitrinasi, modellar namoyishi, internet, dizaynerning imidji.
Moda yo’nalishi bo’yicha eng effketli ma’lumоt beradigan reklami turi – modalar jurnallari.
Magazin vitrinasi – moda to’g’risida eng muhim manba. Vitrinadan tashqari savdo zali bezatilishi uslubga, firma konstepstiyasiga (ayniqsa mullif nomidagi butiklarda) mos bo’lishi lozim.
Moda namoyishi - moda reklamaning mahsus turi. Ilk bor moda namoyishi deb Katta Pandora (tantanali libosga kiyintirilgan) va Kichkina Pandora (ertalabki uy kiyimi kiyintirilgan) mum qo’g’irchoqlarni hisoblash mumkin, ularni 1642 yildan boshlab yilda ikki marotaba Parijdan boshqa mamlaktlarni poytahtlariga yuborishardi.
Kollekstiyani namoyish etish – dizaynerlar orasidagi raqobat kurashida muhim reklama vositasi va dizaynerning ijodiga matbuotning e’tiborini jalb etish uchun usuldir. Bu kostyum modellar namoyishni teatrlash tendenstiyasiga, uni shouga aylantirishga olib keldi
|
| |
