123
Tovar bahosi Taklif 0 Resurslar bahosi 9-chizma.
Taklif harakatining chizmasi Taklif bozor tovar bilan to‘la ta’minlangandan keyin o‘zgarmasdan
bir me’yorda bo‘lishi ham mumkin, bunda baho oshib borishi bilan
bozorga chiqariladigan tovar ko‘payishining zarurati bo‘lmay qoladi.
Shunda ishlab chiqarish hajmi ham o‘zgarmay, taklif ham bahoga
bog‘liq bo‘lmagan holda barqarorlashishi mumkin.
Talab o‘zgarishi (elastikligi) mavjud bo‘lib, bu :
- baho o‘zgarishi va holati;
- xaridorlar soni va ularning didi, istagi;
- iste’molchilarni xarid etish imkoniyati;
- inflatsiya ehtimoli va boshqalar
Yuqoridagi talabni belgilovchi omillardan tovar bahosi va
iste’molchilarning xarid etish imkoniyati muhim o‘rin tutadi. Taklif,
bozor tovar bilan to‘la ta’minlangandan keyin o‘zgarmasdan bir
me’yorda bo‘lishi ham mumkin, bunda baho oshib borishi bilan bozorga
chiqariladigan tovar ko‘payishining zarurati bo‘lmay qoladi. Shunda
ishlab chiqarish hajmi ham o‘zgarmay, taklif ham bahoga bog‘liq
bo‘lmagan holda barqarorlashishi mumkin.
Taklifning o‘zgaruvchanligi, umuman talab o‘zgaruvchanligiga
o‘xshab, tovar bahosining o‘zgarishi, taklifning o‘zgarish darajasini
aniqlash uchun taklif o‘zgaruvchanligi ko‘rsatkichi (K) qo‘llaniladi.
Unga ko‘ra,
‘
(%)
‘
(%)
Taklif etilgan tov а r miqdori o zgarishi K B а h о l а rning o zgarishi =
Agar, K>1 bo‘lsa, taklif o‘zgaruvchan;
K=1 bo‘lsa, noo‘zgaruvchan;
K<1 bo‘lsa mutlaq noo‘zgaruvchan bo‘ladi.
124
Talab va taklifni ifodalashda asosiy ko‘rsatkichlar quyidagilar
hisoblanadi:
·
