235
da. 2011-yilda tovarlar va xizmatlar eksporti hajmi 15,4 foizga ortdi.
Eksport tarkibida tayyor mahsulot hajmi keyingi yillarda yuqori sur’atlar
bilan o‘sib bormoqda. Bular qatoriga, avvalambor, mashina va asbob-
uskunalar, neft-kimyo mahsulotlari, mineral o‘g‘itlar, paxta tolasidan
tayyorlangan ip – kalava va gazlama, trikotaj va oziq-ovqat tovarlari,
kabel - o‘tkazgich mahsulotlari, qurilish materiallari kiradi. Eksport
korxona faoliyatining eng muhim yo‘nalishiga, butun iqtisodiyotimiz-
ning rivojlanish natijalarini baholash mezoniga aylandi. Eksport,
mahsulot sifati, materiallardan foydalanishda iqtisodga erishish, yangi
texnikani ishlab chiqarishga jalb etishga bog‘liq. Respublikada ishlab
chiqarishni texnik jihatdan muntazam modernizatsiya qilib borish uchun
samarali rag‘batlantirish tizimi yaratilgan. Unga muvofiq keltirilgan
yangi texnikadan undiriladigan mulk solig‘i bekor qilindi. Ko‘p yillik
kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki xususiy sektorda texnikadan unumli
foydalanish evaziga moddiy resurslardan iqtisodiy samaraga erishilmoq-
da, chunki, ularda mulkka egalik qilish hissi yuqoridir. Moddiy resurslar
bilan korxonani ta’minlanishi, zaxira holati, ulardan samarali foydala-
nish, ichki imkoniyatlarini aniqlashda iqtisodiy tahlilning roli kattadir.
Iqtisodiyotni modernizatsiya qilish sharoitida har qanday korxona
asosiy maqsadiga erishish uchun ishlab chiqarish xarajatlarini, jumladan,
mehnat predmetlaridan tejab-tergab foydalanishga alohida e’tibor
beradi. Shuning natijasida ular o‘z foydalarini ko‘paytirishga, oqibat
natijada foydalilik darajasini oshirishga erishadilar. Mahsulot ishlab
chiqarishda mehnat predmetlarining ahamiyati katta. Ularsiz ayrim
hollarda mahsulot ishlab chiqarish imkoniyati cheklanadi ayrim hollarda
esa umuman mumkin emas.
Masalan, mehnat predmeti hisoblangan metallar elektr quvvati va
boshqalar mavjud bo‘lmasa mahsulot ishlab chiqarish ham cheklanadi.
Shunday ekan mehnat predmetlariga sanoat ishlab chiqarishida nimalar
kirishliligini aniqlab olish lozim.
Adabiyotlarda, korxona hujjatlarida
