432
nazorat qilishda juda muhim jarayon sanaladi. Debitorlik va kreditorlik
qarzlarini boshqarish va muddati o‘tgan qarzlarni kamaytirish yuzasidan
ko‘riladigan chora-tadbirlarning samaradorligi birinchi navbatda ushbu
jarayonning qanday o‘tkazilishiga bog‘liq. Bunda muddati o‘tgan
debitorlik va kreditorlik qarzlari tahliliga katta e’tibor berish kerak.
Chunki muddati o‘tgan debitorlik va kreditorlik qarzlari korxona
faoliyati uchun salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Xorijiy
mamlakatlar olimlari debitorlik qarzlarining vaqtida qaytarilmasligi bois
ko‘riladigan zararlarni hisoblash bo‘yicha ba’zi ko‘rsatkichlarni taklif
qilishadi. Bu ko‘rsatkichlar mamlakatimiz iqtisodiyoti uchun juda ham
o‘rinli bo‘lmas, ammo ularni hisoblash orqali mavjud vaziyatni qisman
bo‘lsa ham baholash imkoniga ega bo‘lamiz.
Mavzu bo‘yicha tayanch iboralar:
● debitorlik qarzlari to‘g‘risida tushuncha va ularni tahlil etish
uslubi;
● debitorlik qarzlarining umumiy hajmi, tarkibi va vujudga kelish
muddati bo‘yicha tahlil etish uslubi;
● kreditorlik qarzlari to‘g‘risida tushuncha va ularni tahlil etish
uslubi;
● kreditorlik qarzlarining umumiy hajmi, tarkibi va vujudga kelish
muddati bo‘yicha tahlil etish uslubi;
● qarzlarni kamaytirish yo‘llari.
