Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

454
Ikki karra oshirilgan usulda amortizatsiya hisoblash usuli 
 
Sana 
Boshlang‘ich 
qiymat 
Amortizatsiya 
normasi 
Amortizatsiya 
summasi 
Qoldiq 
summasi 
1-yil oxiri 
1.000.000 
20x2 
360.000 
540.000 
2-yil oxiri 
1.000.000 
20x2 
216.000 
324.000 
3-yil oxiri 
1.000.000 
20x2 
129.600 
194400 
4-yil oxiri 
1.000.000 
20x2 
77760 
116640 
5-yil oxiri 
1.000.000 
20x2 
- 
116670 
 
Quyidagi asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblanmaydi: 
– yer; 
– mahsuldor hayvonlar, buqa va ho‘kizlar; 
– kutubxona fondi; 
– budjet tashkilotlari, shu jumladan, ilmiy-tadqiqot, konstruktorlik 
va texnologik tashkilotlarning vositalari; 
– belgilangan tartibda konservatsiyaga o‘tkazilgan asosiy vositalar; 
– to‘liq amortizatsiyalangan asosiy vositalar. 
Asosiy vositalarni uzoq muddatli asosda ijaraga olgan yuridik 
shaxslar amortizatsiya ajratmalarini ham o‘zining, ham ijaraga olgan 
asosiy vositalar bo‘yicha hisoblab yozadilar. Ushbu holda ijaraga 
beruvchi ijaraga berilayotgan asosiy vositalar uchun amortizatsiya 
ajratmalarini hisoblab yozmaydi. 
Amortizatsiya ajratmalari mahsulot tannarxining bir elementi bo‘lib, 
o‘zgarmas xarajatlar turkumiga mansubdir. Mahsulot hajmining ortishi 
bilan mahsulot birligiga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya ajratmalari 
qisqaradi, tannarxi pasayadi, foyda esa ortadi. Buning aksicha, mahsulot 
hajmining pasayishi amortizatsiya ajratmalarining mahsulot birligidagi 
ulushi ortishiga, tannarxning qimmatlashuviga va pirovard natijada 
foyda miqdorining kamayishiga olib keladi. 
Amortizatsiyani tannarxga bo‘lgan ta’siri formula orqali 
quyidagicha aniqlanadi:
1
a) zanjirli bog‘lanish usuli: 
1
1
2
(
) (
);
AF
A
N
N
N
F
C
C
C
AF A
A A
D
= D
+ D
= D
×
+ D ×
b) integral usuli: 
1
1
2
(
....) (
....),
AF
A
N
N
N
F
C
C
C
AF A
A A
D
= D
+ D
= D
×
+
+ D ×
+
bunda: 
;
AF
A
N
N
C
C
D
D
amortizatsiya ajratmalari va amortizatsiya qaytimi 
o‘zgarishining sotilgan mahsulot tannarxini o‘zgarishiga ta’siri: 
1
Селезнева Н.Н., Ионова А.Ф. Финансовой анализ. –М.: Юнити, 2002. Cтр. 176. 

455
AF
1
, AF
2
– hisobot va bazis davrlariga tegishli amortizatsiya 
ajratmalari;
ΔAF – hisobot davridagi amortizatsiya ajratmalari summasining 
bazis davriga nisbatan o‘zgarishi; 
A
1
– bazis davrining amortizatsiya qaytimi; 
ΔA
1
– hisobot davridagi amortizatsiya qaytimining bazis davriga 
nisbatan o‘zgarishi.

Download 2,53 Mb.