Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc




Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet356/436
Sana05.01.2024
Hajmi2,53 Mb.
#130885
1   ...   352   353   354   355   356   357   358   359   ...   436
Bog'liq
Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

 
 
13.3. Xo‘jalik subyektlarining asosiy faoliyatidagi
pul oqimlari tahlili 
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning pul oqimlarini tahlil qilish nati-
jasida pul mablag‘larining taqchillik sabablari to‘g‘risidagi dastlabki 
xulosalarni qilish mumkin bo‘ladi. 
Bunday sabablarga quyidagilarni ko‘rsatib o‘tish mumkin: 
♦ xo‘jalik subyektlarining mol-mulk va mahsulot sotish rentabelligi 
pastligi; 
♦ soliqlar va turli to‘lovlarining yuqori ekanligi; 
♦ korxonalarda qoplash manbalaridan yuqori bo‘lgan kapital 
xarajatlarining amalga oshirilishi; 
♦ me’yordan ortiqcha bo‘lgan zaxira va xarajatlarni tashkil etishga 
pul mablag‘larining yo‘naltirilganligi; 
♦ korxonalarda aylanma mablag‘lar aylanishining pastligi, ya’ni 
aylanma mablag‘larning aylanishi sekinligi hisobiga korxona oborotiga 
pul mablag‘larining qaytishi sekinligi natijasida oborotga qo‘shimcha 
pul mablag‘larini jalb etilganligi; 
♦ balans passivida qarz majburiyatlari ulushining ortishi hisobiga 
qarz va kreditlarni qoplashga hamda foiz to‘lovlariga yuqori miqdorda 
to‘lanmalar qilinganligi. 
Bugungi kunda xo‘jalik subyektlarining umumiy pul oqimiga, aso-
san, mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan tushgan tushum dinamikasi, 
mol-mulkning iqtisodiy rentabelligi va qarz mablag‘lari bo‘yicha 
to‘langan foizlar summalari ta’sir etmoqda. 
Ma’lumki, pul oqimlarining dinamikasiga baho berishda har bir 
mamlakatning o‘ziga xos xususiyalari va ularning iqtisodiy 
rivojlanishiga qarab baho beriladi. Hozirda iqtisodiy jihatdan rivojlangan 


491
mamlakatlarda pul oqimlarining dinamikasini o‘rganish va ularga baho 
berishga katta ahamiyat qaratib kelinmoqda. 
Respublikamiz iqtisodiyotida ham keyingi yillarda stabil o‘sish 
tendensiyasini kuzatishimiz mumkin. Jumladan, pul oqimlari 
dinamikasida ham ijobiy o‘zgarishlar mavjud.
Ilmiy izlanishlarimiz natijasida shuni ta’kidlamoqchimizki, respub-
likamizning xo‘jalik yurituvchi subyektlarida pul oqimlari dinamikasiga 
baho berish uchun quyidagi koeffitsiyentlar (ko‘rsatkichlar) o‘rganilishi 
va ularning natijalariga asoslanib baho berish lozim bo‘ladi (120-jadval). 
122-jadval 

Download 2,53 Mb.
1   ...   352   353   354   355   356   357   358   359   ...   436




Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish