faoliyati, uning turlari va asosiy yo‘nalishlari
«...O‘z-o‘zidan ayonki, raqobatdosh iqtisodiyotni shakllantirmasdan,
pirovard natijada esa raqobatdosh mamlakatni barpo etmasdan turib, biz
qabul qilgan «Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada
chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi»da
ko‘zda tutilgan maqsadli vazifalarni amalga oshirmasdan turib, bu haqda
jiddiy so‘z yuritish mumkin emas.
Bu vazifaning o‘rtaga qo‘yilishi, shuningdek, inqiroz jarayon-
larining chuqurlashuvi, dunyo miqyosida xarid talabining pasayishi va
shunga muvofiq tarzda jahon bozorida xomashyo, materiallar, ayniqsa,
tayyor mahsulotlar bo‘yicha raqobatning yildan yilga kuchayib
borayotgani bilan ham bog‘liq, albatta.
Bugungi kunda ko‘plab rivojlangan va jahon iqtisodiyotida yetak-
chi o‘rin tutadigan mamlakatlar tajribasi shuni so‘zsiz isbotlab
bermoqdaki, raqobatdoshlikka erishish va dunyo bozorlariga chiqish,
birinchi navbatda, iqtisodiyotni izchil isloh etish, tarkibiy jihatdan
o‘zgartirish va diversifikatsiya qilishni chuqurlashtirish, yuqori
texnologiyalarga asoslangan yangi korxona va ishlab chiqarish
tarmoqlarining jadal rivojlanishini ta’minlash, faoliyat ko‘rsatayotgan
quvvatlarni modernizatsiya qilish va tejnik yangilash jarayonlarini
tezlashtirish hisobidan amalga oshirilishi mumkin.
Ishlab chiqarish hajmini kengaytirish va raqobatdosh mahsulotlar-
ning yangi turlarini o‘zlashtirish bo‘yicha qabul qilingan birinchi
navbatdagi chora-tadbirlar dasturiga muvofiq, 2012-2016-yillarda hisob-
kitoblar bo‘yicha qiymati 6 milliard 200 million dollar bo‘lgan 270 dan
ziyod investitsiya loyihasini, shuningdek, ishlab chiqarishni moderni-
zatsiya qilish, texnik va texnologik qayta jihozlash bo‘yicha tarmoq
dasturlarini amalga oshirish ko‘zda tutilmoqda.
540
Joriy 2012-yilda iqtisodiyotimizni diversifikatsiya qilishni davom
ettirishda o‘ta muhim ahamiyatga ega bo‘lgan loyihalarni amalga
oshirish mo‘ljallangan. Jumladan, Surshl koni bazasida Ustyurt gaz-
kimyo kompleksi, Dehqonobod kaliyli o‘g‘itlar va Qo‘ng‘irot soda
zavodlarining ikkinchi navbatini, sintetik suyuq yoqilg‘i ishlab chiqarish
zavodini qurish ishlari boshlanadi.
Shuningdek, Tollimarjon issiqlik elektr stansiyasida ikkita bug‘-gaz
qurilmasi, Angren issiqlik elektr stansiyasida yangi energoblok qurish,
avtomobil shinalari va transportyor tasmasi ishlab chiqarishni yo‘lga
qo‘yish, to‘qimachilik korxonalari quvvatlarini yanada kengaytirish va
butun texnologik jarayonni takomillashtirish bo‘yicha loyihalarni
amalga oshirish ko‘zda tutilmoqda.
Korxonalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik qayta ji-
hozlash ishlarini amalga oshirishda O‘zbekiston Respublikasi Tiklanish
va taraqqiyot jamg‘armasining roli tobora ortib borayotganini alohida
ta’kidlashni istardim.
Aytish kerakki, hozirgi vaqtda ushbu Jamg‘arma kapitali 9 milliard
dollardan oshib ketdi. 2012-yilda Jamg‘arma mablag‘lari hisobidan
sanoat va ishlab chiqarish infratuzilmasining yetakchi tarmoqlarida 758
million dollardan ziyod hajmdagi 29 ta strategik investitsiya loyihasini
birgalikda moliyalash mo‘ljallanmoqda, bu o‘tgan yilga nisbatan 38,2
foizga ko‘p demakdir.
Vazirlar Mahkamasi strategik ahamiyatga molik loyihalarning
amalga oshirilishini alohida nazoratga olishi, loyiha-smeta hujjatlarining
puxta ishlanishini, tanlov savdolarining o‘z vaqtida o‘tkazilishini, zarur
asbob-uskunalarning yetkazib berilishi bo‘yicha shartnomalar tuzilishi
hamda qurilish-montaj ishlarini belgilangan muddatlarda bajarilishini
ta’minlashi zarur».
1
Iqtisodiyotni bozor munosabatlariga bosqichma-bosqich o‘tkazish
va tarmoqlar iqtisodini rivojlantirish investitsiyalardan foydalanish sa-
maradorligini oshirishga bevosita bog‘liqdir. Bozor munosabatlariga
o‘tish bosqichida davlatning olib borgan investitsiya siyosatini hayotga
tatbiq etish natijasida rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotida yuksa-
lishlar yuz bergan. Xalq xo‘jaligi tarmoqlariga yo‘naltirilgan investitsiya
mamlakatlar iqtisodini rivojlantirishni ta’minlab, ichki bozorini tovarlar
1
Каримов И.А. 2012 йил – Ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади. Т.:
«Ўзбекистон», 2012 й.20-21-бетлар.
541
bilan to‘ldirishga va xalqaro savdo aloqalarining kengayishiga har
tomonlama o‘z hissasini qo‘shgan.
Investitsiya lotincha «INVEST» so‘zidan olingan bo‘lib «sarmoya»
degan ma’noni bildiradi. Kengroq ma’noda qo‘llanilganda foyda olish
maqsadida mamlakat ichkarisida va chet ellarda sanoat, qishloq xo‘jaligi
va boshqa tarmoqlarga qo‘yilgan uzoq muddatli mablag‘ sarmoyani
bildiradi.
Bugungi kunda investitsiya va investitsion jarayon tushunchasiga
amaliyotchilar har xil nuqtayi nazardan qaraydilar. Ayrim olimlar inves-
titsiyani hali ham «kapital qo‘yilmalar», «kapital qurilish» kategori-
yalariga tenglashtirib keladilar. Aslini olganda, investitsiya hajmi
jihatdan ham, rang-barangligi jihatdan ham hozir aytilgan kategoriya-
lardan ustun turadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida «kapital qo‘yilmalar»,
|
