sining 2012-yil uchun investitsiya dasturi to‘g‘risida»




Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet399/436
Sana05.01.2024
Hajmi2,53 Mb.
#130885
1   ...   395   396   397   398   399   400   401   402   ...   436
Bog'liq
Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

sining 2012-yil uchun investitsiya dasturi to‘g‘risida»gi qarori va 
2012-yil 10-apreldagi «To‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar jalb 
etilishini rag‘batlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘-
risida»gi farmoni bu borada dasturilamal vazifasini o‘tamoqda. 
Respublika iqtisodiyotiga xorijiy investitsiyalarning ahamiyati ish-
lab chiqarish quvvatlarining jismoniy va ma’naviy eskirganligi, ularni 
qayta tiklashga yoki texnik jihatdan qayta jihozlashga,umuman, yangi-
lashga oid bo‘lib qolganligi; sanoat tarmog‘ida moddiy texnika bazasi-
ning o‘ta pastligi va ko‘pgina zarar ko‘rib ishlaydigan korxonalarning 
mavjudligi; respublika milliy daromadida jamg‘arish bilan iste’mol 
o‘rtasidagi nisbatning iste’mol tomonga ko‘plab sarflanayotgani va 
jamg‘arishning investitsiya manbayi sifatida kamayib borayotganligi; 
O‘zbekistonning tabiiy boyliklarga boyligi va bu yerda ko‘plab qayta 
ishlovchi korxonalarni qurish imkoniyatining mavjudligi; aholi sonining 
o‘sib borayotganligi va kichik zamonaviy ixcham korxonalarni barpo 
etish; respublika eksportida xomashyo salmog‘ini kamaytirish va ko‘p-
lab tayyor mahsulotlar chiqarish imkoniyatiga ega bo‘lishligi bilan 
izohlanadi. 
2012-yilning yanvar-iyun oylarida respublikada asosiy kapitalga 
kiritilgan investitsiyalarning AQSh dollaridagi ekvivalent hajmi 5,4 


544
milliard AQSh dollarini yoki 2011-yilning yanvar-iyun oylariga nisbatan 
110,9 foizni tashkil qildi. 
2012-yilning yanvar-iyun oylarida asosiy kapitalga kiritilgan inves-
titsiyalar umumiy miqdori milliy valutada 9979,6 mlrd. so‘mga teng 
bo‘ldi yoki o‘tgan yil shu davriga nisbatan 107,6 foizni tashkil qildi. 
Joriy yilning 9 oyida asosiy kapitalda o‘zlashtirilgan investitsiyalar 
umumiy hajmi qiyosiy narxlarda 9,8 foizga ortdi. Xo‘jalik yurituvchi 
subyektlar va aholining investitsiyaviy faolligini oshirish, xorijiy inves-
torlarga qo‘shimcha imtiyoz va preferensiyalar taqdim etish natijasida 
ana shunday o‘sishga erishildi. Pirovardida tadbirkorlar bilan mustah-
kam aloqalar o‘rnatish, qo‘shma korxonalar tashkil etish istagidagi 
xorijiy ishlab chiqaruvchilar soni tobora ortmoqda. 
Investitsiya muhiti yoki iqlimi juda keng ma’noli bo‘lib iqtisodiyot 
holatining ijtimoiy-iqtisodiy barqarorligini, tadbirkorlik faoliyati qay 
darajada rivojlanganligining, ularning samarali faoliyat ko‘rsatishlari 
uchun chiqarilgan qonun va qarorlarni, madaniyatini, ma’naviyatini 
investorlar o‘z mablag‘larini yo‘naltirish uchun e’tiborga oladigan 
hamda ulardan xulosa chiqaradigan boshqa omillarni o‘z ichiga oladi. 
Iqtisodiy siyosatni olib borish davlat boshqarish organlarini 
investitsion jarayonlarni tartibga solish, iqtisodiyotda davlat aralashuvi, 
xalqaro bitimlarda ishtirok etish va chet el investitsiyalarini jalb qilish 
investitsion muhitga katta ta’sir ko‘rsatadi. Qonuniy, iqtisodiy va siyosiy 
nobarqarorlik, soliq tizimlarining to‘g‘ri yo‘lga qo‘yilmaganligi, bozor 
infrastrukturasini rivojlanmaganligi, tadbirkorlik faoliyatini amalga 
oshiradigan subyektlar orasidagi munosabatlarni tartibga solib turadigan 
qonuniy mexanizmlarning yo‘qligi, informatsiya darajasiga to‘g‘ri 
kelmaydigan milliy valuta kursi, chet el investitsiyalarini sug‘urta qilish 
bilan himoya qilish mexanizmlarining yaxshi ishlab chiqilmaganligi, 
korxonalar va investitsion loyihalar haqida aniq va to‘liq ma’lumotlar-
ning yo‘qligi va qimmatli qog‘ozlar bozorining investitsion muhitiga 
salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Investitsion muhit holatini aniqlaydigan yana bir omil investitsion 
tushkunlik hisoblanadi. Bundan tashqari jamg‘arma taqchilligi foiz 
stavkalarining yuqoriligi bilan ham bog‘liq. Bu esa kichik va o‘rta 
tadbirkorlikni bank kreditlaridan foydalanishlarini qiyinlashtiradi. 
Inflyatsiya sababi, beriladigan kreditlarning katta qismi qisqa muddatli 
bo‘lib bu ulardan ishlab chiqarishda foydalanishni cheklab qo‘yadi. 


545
Korxonalar bir-birlariga bo‘lgan qarzlarini to‘lay olmaslik 
holatining kuchayishi ham investitsion muhitga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Qimmatli qog‘ozlar bozori ham investitsion muhitga ta’sir etadigan 
faktlar bo‘lib xizmat qiladi. O‘zbekiston iqtisodiyotidagi mulk shakl-
larining ko‘payishiga va bozor munosabatlarining mustahkamlanishiga 
olib keladi. 
Investitsion faoliyat investitsiyalashning asosiy bo‘g‘ini hisoblanadi, 
chunki aynan shu jarayonda investitsiya bir ko‘rinishdan ikkinchi ko‘-
rinishga o‘tadi, ya’ni jamg‘armalar, qo‘yilmalar, kapital, mulk, iqtisodiy 
samara shaklini oladi. Investitsiyalar oqimi tadbirkorlikning nechog‘lik 
faolligini, demakki, bozor konyunkturasini ham ta’riflab beradi. 
Investitsiyalar oqimining bu harakati, ya’ni tadbirkorlikka investitsiyalar 
ajratish va sarflab iqtisodiy natija olish investitsiya faoliyatining o‘zidir. 

Download 2,53 Mb.
1   ...   395   396   397   398   399   400   401   402   ...   436




Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



sining 2012-yil uchun investitsiya dasturi to‘g‘risida»

Download 2,53 Mb.
Pdf ko'rish