122
2. Xaridorlar miqdori va ularning didi, istagi.
3. Iste’molchilarning pul daromadi.
4. O‘rnini almashtirish mumkin bo‘lgan yoki o‘rnini bosadigan
tovarlar hajmi.
5. Inflatsiya ehtimoliga bog‘liqdir.
Bularni ayni vaqtda talabni belgilovchi omillar deyish mumkin.
Bularning ichida eng muhimlari tovarlar va xizmatlar bahosi hamda
iste’molchilarning pul daromadlari hisoblanadi.
Quyidagi berilgan chizmadan ko‘rinib turibdiki, daromadning
yuqori bo‘lishi talabning oshuvini va baho yuqori bo‘lsa, talabning
pasayib borishini ko‘ramiz (8-chizma).
Daromad
Talab
0 Baho
8-chizma. Talab harakatining chizmasi.
Bozordagi taklif etilgan tovarlar miqdorini bir necha omillari
mavjud bo‘lib, ular quyidagilardan iborat:
1. Taklif etiladigan tovarlar bahosi.
2. Ishlab chiqarish texnologiyasi.
3. Tovar ishlab chiqaruvchilarning miqdori.
4. Ishlab chiqarish omillari bahosi.
5. Soliq va subsidiyalar.
6. Baholarning oshish ehtimoli va hokazolar.
Taklif miqdoriga kuchli ta’sir etuvchi omil – bu tovarlarning
bozordagi sotiladigan bahosi hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida
har bir ishlab chiqarilgan tovarlar bahosi shu mahsulotni yaratish uchun
ketgan o‘zgaruvchan va o‘zgarmas xarajatlarning miqdori hamda
ko‘zlangan foyda normasiga aloqadordir (9-chizma).
