15088035.MTSSH.B02-01 1
“TASDIQLAYMAN” O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Bilim va malakalarni baholash agentligi direktori 1
__________ M.M.Karimov «____» _________ 2023-yil. 1
45 2
1. Umumiy maʼlumotlar 10
1.1. ATning to‘liq nomi va uning shartli belgilanishi 10
1.2. AT buyurtmachisi va ishlab chiquvchi tashkilotlarining nomi 10
Tashkilot nomi: 10
O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Bilim va malakalarni baholash agentligi.O’rmon xo‘jaligi davlat ko‘mitasi 10
Manzili: 10
100202, Toshkent shahri, Bog‘ishamol ko‘chasi, 12-uy. 10
Telefon raqami: 10
+99871 2355713 10
Elektron pochtasi: 10
digital@uzbmb.uz 10
Bajaruvchi: 10
O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Bilim va malakalarni baholash agentligi huzuridagi Ilmiy-o’quv amaliy markazi Manzili: 100202, Toshkent shahri, Bog‘ishamol ko‘chasi, 12-uy. Telefon raqamlari: +998 71 235 57 13 Faks raqami: +998 71 234 97 91 Elektron pochta manzili: digital@uzbmb.uz Moliya vazirligi g‘aznachiligi: STIR 201122919 Hisob raqami: 23402000300100001010 XKKM Bank bosh boshqarmasi MFO 00014 Toshkent sh. STIR 307823101 Shaxsiy hisob raqami: 400110860262667015100045001 10
1.3. AT yaratishga asos bo‘ladigan hujjatlar ro‘yxati 11
1.4. Ishlarni boshlash va tugatishning reja bo‘yicha muddatlari 11
1.5. Moliyalashtirish manbalari 11
1.6. Ishlar natijalarini rasmiylashtirish va taqdim etish tartibi 11
1.7.
Atamalar, ta’riflar va qisqartmalar 11
№ 11
Qisqartmalar va atamalar 11
Ta’riflar 11
1 11
AT 11
Axborot tizim 11
2 11
BBA 11
Bilimlarni baholash agentligi 11
3 11
TT 11
Texnik topshiriq 11
4 11
PostgreSQL 11
Ma’lumotlar ombori 11
5 11
ID 11
6 11
2. Tizimning vazifasi va yaratish maqsadlari 12
2.1. Tizimning vazifasi 12
2.2.Tizimning yaratish maqsadlari 13
3. Axborotlashtirish obyektining xarakteristikalari 14
3.1. Axborotlashtirish obyektining kundalik holati 14
3.2. Axborotlashtirish obyektining joriy holati 14
3.3. ATni joriy qilish yordamida hal qilinishi kerak bo‘lgan muammolar 15
4. ATga qo‘yiladigan talablar 16
4.1. Umuman ATga qo‘yiladigan talablar 16
4.1.1Tizimning strukturasi va ishlashiga qo‘yiladigan talablar 18
Identifikatsiya raqami 19
Foydalanish ssenariysining nomi 19
Ish ko‘radigan shaxslar 19
Turi 19
C1 20
Tizimga kirish 20
Foydalanuvchilar 20
Asosiy 20
C2 20
Maqolalarni tekshirish 20
Administrator, muharrir va taqrizchi 20
Tizimga yuklangan maqolalarni tekshi-rish va taqriz o‘tkazish 20
C3 20
Maqolaga oxirgi xulosani qo‘yish 20
Muharrir 20
Taqrizchilar tekshiruvidan o‘tgan maqolalar taqriziga qarab xulosa qilish 20
C4 20
Jurnal yaratish 20
Administrator va muharrir 20
Nashrga tayyorlash 20
C5 20
Umumta’lim hamda chet tili fanlaridan test savollarini tekshirish 20
Administrator, ekspert 20
Tizimga yuklangan testlarni ekspertizadan o‘tkazish 20
C6 20
Tex formatga o‘tkazish va abrobatsiyaga tayyorlash 20
Administrator, moderator 20
Ekspertizadan o‘tgan test savollarni tex formatga o‘tkazish 20
ATni rivojlantirish, modernizatsiyalash istiqbollari 23
Axborot tizimiga quyidagi qo‘shimcha funksional imkoniyatlarni qo‘shib borish ko‘zda tutilgan; 23
Aprobatsiyadan o‘tkazish‘; 23
Aprobatsiyadan o‘tgan test savollarini statistik tahlil qilish funksiyalarini qo‘shish. 23
4.1.2. Chet axborot tizimlari bilan o‘zaro ishlashga qo‘yiladigan talablar. 24
4.1.3. Foydalanuvchilarning soni va malakasiga qo‘yiladigan talablar 24
Foydalanuvchi roli 25
Tizimda bajaradigan funksiyasi 25
Tizim muharriri 25
Foydalanuvchi quyidagi xizmatlarga masofadan kirish orqali maʼlumot kiritish huquqiga ega bo‘lishi kerak: 25
tizimga yuklangan maqolalarni tekshirish; 25
tizimga yuklangan maqolalarni taqrizchilarga yuborish; 25
nashrga tayyor maqolalar uchun jurnal yaratish va jurnalni nashr etish; 25
tuzilgan jadvallar va jadvallarning ro‘yxati; 25
vakolat doirasidagi turli xil statistik maʼlumotlarni ko‘rish. 25
Tizim taqrizchisi 25
Foydalanuvchi quyidagi xizmatlarga masofadan kirish orqali maʼlumot kiritish huquqiga ega bo‘lishi kerak: 25
taqrizlash uchun kelgan maqolalarni ko‘rish; 25
taqrizlash uchun kelgan maqolalarga taqriz yozish. 25
Tizim eksperti 25
Foydalanuvchi quyidagi xizmatlarga masofadan kirish orqali maʼlumot kiritish huquqiga ega bo‘lishi kerak: 25
tizimga yuklangan umumta’lim va chet tili test savollarini tekshirish; 25
Tizim moderatori 25
Foydalanuvchi quyidagi xizmatlarga masofadan kirish orqali maʼlumot kiritish huquqiga ega bo‘lishi kerak: 25
tizimdagi ekspertlar tekshiruvidan muvaffaqiyatli o‘tgan umumta’lim hamda chet tili fanlaridan test savollarini tex formatga o‘tkazish; 25
Tizim adiministratori 25
Administrator tizimdagi me’yoriy – ma’lumotlarni
kiritish, saqlash va tizim foydalanuvchilarini ro‘yxatdan o‘tkazish vakolatiga ega. Administrator tizim tomonidan taqdim etilgan quyidagi funksiyalarga kirish huquqiga ega bo‘lishi kerak: 25
- Ma’lumotlar bazasida Sql so‘rovlar bilan ishlash; 25
- Axborot tizimiga muharrir, taqrizchi, fan eksperti, moderator va foydalanuvchi rollarini tayinlash; 25
- Tizim administratori ish kuni davomida soat 9:00 dan 18:00 gacha, xaftasiga besh ish kun faoliyat olib borishi kerak. 26
Xodim roli 26
Xodimga talab 26
Xodimni tayyorlash va bilimini nazorat qilish tartibi 26
Tizim muharriri, taqrizchisi, eksperti va moderatori 26
1) Kompyutedan professional foydalanish ko‘nikmalari; 2) Windows ning asosiy funksiyalaridan
foydalana olish qobiliyatlari; 3)Internet-brauzer bilan ishlashning asosiy ko‘nikmalari; 26
Ushbu mavzu bo‘yicha "Kompyuter operatori" ixtisosidagi kurslar. 26
Tizim adiministratori 26
1) Amaliy operatsion tizimlar, ma’lumotlar bazasini boshqarish va tizimlarni boshqarish usullari bo‘yicha kasbiy bilimlarga ega bo‘lish; 2) Tarmoq va telekommunikatsiya texnologiyalarini bilish; 3) Axborot xavfsizligi texnologiyalarini bilish; 26
Administratorlar uchun mo‘ljallangan o‘quv dasturi doirasida tizim bilan ishlash kursi. 26
Nazorat: suhbat, bilimini tasdiqlovchi hujjatlar, sinov ishlari, sinov muddati. 26
4.1.4. Vazifa ko‘rsatkichlari 26
4.1.5. Ishonchligiga qo‘yiladigan talablar 27
4.1.6. Xavfsizligiga qo‘yiladigan talablar 28
4.1.7. Ergonomika va texnik estetikasiga qo‘yiladigan talablar 30
4.1.8. Tizim komponentlaridan foydalanish, texnik xizmat ko‘rsatish, taʼmirlash va saqlashga qo‘yiladigan talablar 31
4.1.9. Axborotni ruxsatsiz foydalanishdan muhofaza qilishga qo‘yiladigan talablar 31
4.1.10. Patent va litsenziya sofligiga qo‘yiladigan talablar 31
4.1.11. Standartlashtirish va bir xillashtirishga qo‘yiladigan talablar 32
4.1.12. Qo‘shimcha talablar 32
4.1.13. Avariyalarda axborotning saqlanganligi bo‘yicha talablar 32
4.1.14. Tashqi taʼsiridan muhofaza qilishga qo‘yiladigan talablar 33
4.2. AT bajaradigan funksiyalarga (vazifalarga) qo‘yiladigan talablar 33
4.3. Taʼminot turlariga qo‘yiladigan talablar 34
4.3.1. Matematik taʼminotga qo‘yiladigan talablar 34
4.3.2. Axborot taʼminotiga qo‘yiladigan talablar 35
4.3.3.Lingvistik taʼminotga qo‘yiladigan talablar 35
4.3.4. Dasturiy taʼminotga qo‘yiladigan talablar 36
4.3.5. Texnik taʼminotiga qo‘yiladigan talablar 36
Qurilma 36
Asosiy xususiyatlari bo‘yicha minimal talablar 36
Virtual Server 36
Mikroprotsessorlar – yadrolar soni 6 tadan, har bir yadroning chastotasi 36
3,0 GHz dan past bo‘lmagan, kamida 2
ta mikroprotsessor; 36
Tezkor xotira – kamida 16 GB (32 GB gacha kengaytirish imkoni bilan); 36
Doimiy xotira – kamida 1 TB li SSD.; 36
- serverning holatini to‘liq monitoring qilish; 36
- hodisalar jurnalini yuritish; 36
- masofadan boshqarish imkoniyati. 36
- Debian 11 operatsion tizimi 36
- 100 Mbit/s dan kam bo‘lmagan aloqa kanali. 36
Administratorlarning ishchi stansiyalari 36
Chastotasi 2,8 GHz dan, yadrolar soni 4 tadan kam bo‘lmagan, zamonaviy mikroprotsessor; 8 Gb dan kam bo‘lmagan tezkor xotira; 1 Tb dan kam bo‘lmagan SATA disk; 1 Gb/s dan kam bo‘lmagan Ethernet port; kamida 2 ta bo‘sh USB 2.0 port; 22” dan kichik bo‘lmagan monitor,
klaviatura,
sichqoncha, UPS, serverlarga ulanish tezligi 1 mbit/s dan kam bo‘lmagan aloqa kanali. 36
Tarmoqlararo ekran 37
FireWall 37
Foydalanuvchilarning ishchi stansiyalari 37
Chastotasi 2 GHz dan, yadrolar soni 2 tadan kam bo‘lmagan, mikroprotsessor; 2 Gb dan kam bo‘lmagan tezkor xotira; 500 Gb dan kam bo‘lmagan SATA disk; 1 Gb/s dan kam bo‘lmagan Ethernet port; kamida 2 ta bo‘sh USB 2.0 port; 19” dan kichik bo‘lmagan monitor, klaviatura, sichqoncha, UPS, serverlarga ulanish tezligi 5 mbit/s dan kam bo‘lmagan aloqa kanali. 37
Uzluksiz elektr energiyasi bilan ta’minlash qurilmasi 37
Ushbu qurilma telekommunikatsiya shkafida joylashtiriladigan serverlar va aloqa vositalarini elektr ta’minotida bo‘ladigan nosozliklardan ishonchli himoya qilishi va elektr ta’minoti butunlay uzilib qolgan taqdirda barcha qurilmalarni kamida 30 daqiqa davomida muqobil elektr energiyasi bilan to‘liq ta’minlay olishi hamda bunday holat yuzaga kelganda administratorga avtomatik tarzda elektron pochta yoki SMS xabar shaklidagi xabarni zudlik bilan avtomatik tarzda yubora oladigan bo‘lishi lozim. 37
Uzluksiz elektr energiyasi bilan ta’minlash qurilmasini tanlashda, unga ulanadigan barcha qurilmalarning maksimal elektr iste’moli ko‘rsatkichlaridan tashqari, 20 foiz zahira ham hisobga olinishi lozim. 37
Uzluksiz elektr energiyasi bilan ta’minlash qurilmasi standart telekommunikatsiya shkafida o‘rnatishga mo‘ljallangan bo‘lishi, uning batareyalarini tizim ishini to‘xtatmagan holda va qurilmaning o‘zini shkafdan yechib olmagan holda, mustaqil almashtirish imkoniyati bo‘lishi lozim. 37
Foydalaniladigan uzluksiz elektr energiyasi bilan ta’minlash qurilmasi ishini masofadan turib veb-interfeys yoki serverlarda o‘rnatiladigan maxsus dasturiy vositalar yordamida nazorat qilish hamda boshqarish imkoniyati bo‘lishi lozim. 37
4.3.6. Metrologik taʼminotiga qo‘yiladigan talablar 37
4.3.7. Tashkiliy taʼminotiga qo‘yiladigan talablar 38
4.3.8. Uslubiy taʼminotiga qo‘yiladigan talablar 38
5. Tizimni yaratish bo‘yicha ishlarning tarkibi va mazmuni 39
№ 39
Ishlarning nomi va mazmuni 39
Bajarish muddatlari 39
Bajaruvchi (tashkilot, korxona) 39
Bosqich nima bilan tugaydi 39
boshi 39
yakuni 39
1 39
Dastlabki loyihaviy yechimlarni ishlab chiqish (eskiz loyihasini amalga oshirish): 39
- axborot tizimi funksiyalari; 39
- tizim modullarning funksiyalari, ularning maqsadlari va kutiladigan natijalar; 39
- vazifalar
tarkibini shakllantirish; 39
- ma’lumotlar bazasining konsepsiyasi va tuzilmasi; 39
- ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimining funksiyalari; 39
- hisoblash tizimining tarkibi; 40
- dasturiy vositalarning funksiyalari va parametrlari. 40
1.05.2023 39
30.07.2023 39
Bilim va malakalarni baholash agentligi 39
Axborot tizimi eskizini, loyihaoldi izlanishlar bo‘yicha ma’lumotlar taqdim etish 39
2 40
Texnik loyihani amalga oshirish: 40
- Tizim va uning qismlari bo‘yicha loyihaviy yechimlarni ishlab chiqish; 40
- Tizimni ishlab chiqish bo‘yicha ishchi hujjatlarni tayyorlash; 40
30.07.2023 40
01.09.2023 40
Bilimni baholash agentligi 40
Axborot
tizimini ishlab chiqish, Tegishli dalolatnomalarini taqdim etish 40
3 40
Foydalanish hujjatlarini ishlab chiqish: 40
- vazifalar yo‘riqnomalari; 40
- foydalanish tartibi bo‘yicha yo‘riqnomalar. 40
01.09.2023 40
30.12.2023 40
Bilimni baholash agentligi 40
Foydalanuvchi yo‘riqnomalarini taqdim etish 40
4 40
Tizimni foydalanishga topshirish: 40
Tizimni topshirish uchun tayyorlash; 40
Xodimlarni tayyorlash; 40
Texnik va dasturiy vositalarni ishga tayyorlash; 40
Tizimni ishga tushirish; 40
Dastlabki tekshirish ishlari; 40
Sinov tariqasida ishlatib ko‘rish; 40
Qabul qilish sinovidan o‘tkazish. 40
01.01.2024 40
01.03.2024 40
Bilimni baholash agentligi 40
Axborot tizimini foydala-nishga topshirish, dastlabki natijalar bo‘yicha dalolatnomalar taqdim etish 40
5 40
Tizimga xizmat ko‘rsatish: 40
Xizmat ko‘rsatish
rejasini tasdiqlash; 40
Kafolatli xizmat ko‘rsatish ishlari; 40
Kafolat muddatidan keyingi xizmat ko‘rsatish ishlari. 40
01.03.2024 40
30.11.2024 40
Bilimni baholash agentligi 40
Tizimga texnik xizmat ko‘rsatish, tegishli hisobotlarni tayyorlash va taqdim etish 40
6. Tizimni nazorat qilish va qabul qilish tartibi 41
6.1. Tizimni qabul qilish tartibi 41
6.2. Tekshirish va sinovlardan o‘tkazish shartlari 42
6.3. Qabul qilish komissiyasining tuzilishi tartibi, tarkibi va statusi 42
7. Tizimni ishga tushirishda tayyorlash bo‘yicha ishlarning tarkibi va mazmuniga qo‘yiladigan talablar 43
8. Hujjatlashtirishga qo‘yiladigan talablar 44
