Muhammad al-xorazimiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalar universiteti

Bajardi: Abdullaxonova Hilola

Shaxs xususiyatlarini o'rganish uchun bir nechta metod va testlar mavjud, lekin siz soragan Kettel va Aizenk testlari hozirgi kunda keng tarqalgan va ishlatiladigan metodikalardan ikkisi hisoblanadi.

R.Kettelning shaxs xususiyatlari ni o'rgatish uchun keng qo'llaniladigan bir necha metodlari mavjud. Uningning eng mashhur testlari shu tarzda:

1. "Metoprofiling" - bu test yordamida shaxsning faoliyat barqarorligi, jismoniy ko'ngillilik, tushunarli vaqt yo'nalishi, kichiklik va konsentratsiya darajasini aniqlash uchun foydalaniladi.

2. "16PF" - bu test shaxsning xarakteristikalarini, qiziqarliklarini, ta'sirlarining, qaramliklari va ko'nikmalarini aniqlashda foydalaniladi.

Aizenk testlari esa shaxsning xususiyatlari uchun bir nechta variantlarni takroriy sinov qiluvchi testlardir. Uning 3 eng mashhur testlari shu tarzda:

1. Aizenk shaxsiylik savollari (EPQ) - bu test shaxsning introvertni yoki ekstroversiya, xunuklikni, realistiklikni va jismoniylik xususiyatlarini aniqlashda foydalaniladi.

2. Aizenk temperament savollari (ETQ) - bu test shaxsning uztalik darajasini, tundliklik bilan bog'liq xususiyatlarni va uning energiya darajasini aniqlash uchun foydalaniladi.

Bu testlar o'zlariga xos va mahsulot sifatida mavjud. Ularni tahlil qilish uchun mutaxassislik talab qilinadi. Shuningdek, ular natijalarni to'g'ri va samarali tahlil qilish uchun moslashtirilgan dasturlar va metodikalar bilan birgalikda foydalaniladi.

Temperament, insonning tabiatiga, reaktsiyalariga va o'zgacha tuyg'ulariga ta'sir etadigan asli xususiyatlar to'plamini ifodalaydi. Bu esa insonning tana va ruh xususiyatlariga bog'liq bo'ladi. Temperamentning turlari o'rtacha ko'rib chiqilsa, ular 4 ta asosiy turkum bo'lib, ulardan har biri insonning tuyg'usi, faoliyat darajasi va energiya darajasiga ta'sir qiladi. Temperament, insonning atrofdagi vaziyatlarga reaksiyalarining o'zgarmas xususiyatlarini ifodalaydigan individual turi hisoblanadi. Temperamentning bir nechta turlari mavjud bo'lib, ularni aniqlash uchun metodlardan foydalanish mumkin.

1. Melankholik: Ular o'rtacha qadrdan ko'ra kam energiya darajasiga ega va aynan nazariy qarashlarni yaxshi ko'radilar. Melankholiklar o'limlik, o'z bilan qanchalik uchrab qolmaslik, harakatsizlik xususiyatlariga ega bo'ladi.

2. Kholerik: Ular ko'proq harakatli va ko'pi quvnoqlik hususiyatiga ega bo'ladi. Bu insonlar energiyasi yuqori, faol va harakatli bo'ladi. Ular odatda jadal va urushmaydilar.

3. Sangvinik: Bu insonlar o'rtacha energiya darajasiga ega, sodda va g'alati. Ular do'stlariga qulaylik bilan muomala qilishadi, ammo emotsional ravishda birdaniga o'zgarishlar bilan uzun vaqt to'lanadi.

4. Flegmatik: Ular o'rtacha energiya darajasiga ega va sodda. Bu tarzda insonlar odatda samimiy bo'lib, quldur va sodda odamlar bo'lib taniladi.

Temperamentni aniqlashda bir nechta metodlar mavjud, ammo ularning eng mashhur va keng qo'llaniladiganlari shular:

- Aizenk shaxsiylik savollari (EPQ)