|
Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti urganch filiali
|
| bet | 2/5 | | Sana | 31.03.2023 | | Hajmi | 130.53 Kb. | | #47987 |
Bog'liq Guruh talabasi Narmatov Rustamning Elektronika va sxemalar fanid 2 modellashtirish, Оз бетинше жумыслар темасы (3), savollar varaqasi nomeri, Mustaqil talim boshlangich, Elektrodvigatellar (Diplom ishi), Do\'smurodova ma\'lumotnoma 111111, Uralova Feruza ma\'lumotnoma, To\'layeva Marjona ma\'lumotnoma dehqonobod, Poyonova Shaxnoza ma\'lumotnoma, Tilshunoslik nazariyasi oquv Qollanma (1), Reja R. Batning hayot yo’li-fayllar.org, Ma\'lumotlarning intellektual tahlili mustaqil ish, 5-amaliy, 1-chi va 2-chi tartartibli chekli ayirmali tenglamalar (A.Sharifov)12.6- rasm. Tok qayta ulagichi.
Aktiv rejimda emitter tokining baza — emitter kuchlanishiga bog'liqligi kirishdagi VT1 tranzistor uchun quyidagi ifoda bilan approksimatsiyalanadi
’ <123)
VT2 tranzistor uchun esa
IE2 = . (12.4)
Bu ifodalarda emitter tokining UEB =0 va UK^ bo'lgandagi qoldiq qiymati IE0. Integral texnologiyada egizaklik prinsipiga muvofiq IE0I = IE02. Xona temperaturasida
(12.2), (12.3) va (12.4)lardan foydalanib,
£1
1 + e v¬ga ega bo‘lamiz.
E2
(12.5)
Sxema simmetrik, shuning uchun ikkala ВТ baza potensiallari teng bo'lganda (UKIR = U,) har bir yelkadan oqib o'tayotgan tok Io / 2 ga teng.
Tayanch kuchlanish Uo= 1,2 V bo'lsin. Agar UKlR qiymati A< 0,1 V ga kamaysa, u holda (12.5) ga muvofiq , IEI tok 70ga nisbatan 1 % gacha kamayadi, Z£2tok esa 99 % gacha ortadi. Demak, kirish signali U'KIR>U0 —A (mantiqiy 0) bo'lganda VT1 tranzistor berk bo'ladi, VT2 tranzistordan esa to'liq l0 toki oqib o'tadi.
Agar aksincha bo'lsa, ya’ni UKlR qiymati A> 0,1 V ga ortsa, u holda (12.5) ga muvofiq, Z£/ tok Zoga nisbatan 99 % gacha ortadi, IE2 tok esa 1 % gacha kamayadi. Demak, kirish signali U+ KIR>U0+A (mantiqiy 1) bo'lganda VT2 tranzistorni berk deb hisoblash mumkin, VT1 tranzistordan esa to'liq I() tok oqib o'tadi.
Natijada ideal tok qayta ulagichiga ega bo'ldik. Sathlar orasidagi farq — qayta ulanish kichikligi uning kamchiligi hisoblanadi, chunki qayta ulanish sohasi kirish signallarini tayanch kuchlanish (Zodan UlK = U+KIR~U-Ш=2А~ 0,3 V qiymatga o'zgarishi bilan aniqlanadi. Demak, xalaqitlarga bardoshlik ham kichik bo'ladi. Lekin mantiqiy o'tish vaqtining kichikligi, hamda to'yinish rejimining yo'qligi hisobiga tok qayta ulagichining qayta ulanish vaqti juda kichik bo'lib, 3 nsdan oshmaydi.
Tranzistor aktiv rejimda qoladigan maksimal (/\wqiymatini aniqlaymiz. Buning uchun UK >0 (U^UB) shart bajarilishi kerak. Tranzistoming baza potensiali kirish signali bilan, kollektori potensiali esa
= (12.6)
ifoda yordamida aniqlanadi.
U holda tranzistor aktiv rejim chegarasida (UK qoladigan KlR qiymati quyidagi munosabat bilan aniqlanadi:
U+KIR = EM ~ aIoRK = Uo + A■ (12.7)
(12.7) shart bajarilishi, berilgan EM, U0^a. U+K]Rqiymatlarida tranzistoming aktiv ish rejimi ta’minlanishi uchun RK rezistorlar qarshiligi kichik (200 Omgacha) qilib tanlanadi.
Alohida kalitlar (qayta ulagichlar) asosan analog sxemalarda qo'llaniladi. Mantiqiy sxemalarda har bir qayta ulagich chiqishi bir yoki bir necha boshqa qayta ulagichlar kirishiga ulanadi. Qayta
ulagichlar ketma-ketligi ishga layoqatligini ta’minlash maqsadida kirish va chiqishlar bo'yicha mantiqiy 0 va mantiqiy 1 sathlar muvofiqlashtirilgan bo'lishi kerak. Afsuski, mazkur turdagi qayta ulagichlarda sathlar mosligi mavjud emas, chunki И va Y2 chiqishlardan olinayotgan chiqish kuchlanishi doim Uo dan katta bo4adi.
Shu sababli bunday qayta ulagichlarni ketma-ket ulab bo'lmaydi. Buning uchun maxsus muvofiqlashtiruvchi kaskadlar qo'llaniladi. Ular kuchlanish sathini siljitish qurilmasi deb ataladi. Emitter qaytargichlar bunday qurilmaning sodda sxemasi bo'lib hisoblanadi.
Qaytargichda chiqish (emitter) potensialining sathi tayanch potensial sathidan U’ kattalikka past bo'ladi.
Tok qayta ulagichini EBM elementga o'zgartirish uchun uning chap yelkasini parallel ulangan (kirishlari bo'yicha) tranzistorlar bilan almashtirish kerak. Ikkita kirishli EBM element sxemasi 12.7-rasmda keltirilgan.
|
| |
