12.10-rasm. Ikki zinali EBM sxemasi.
Agar X3 kirishga mantiqiy 0 berilsa, EBMni yuqorida ko'rib o'tilgan xossalaridan kelib chiqqan holda, XI va X2 kirishlarning ixtiyoriy kombinatsiyalarida Y1 va Y2 chiqishlarda mantiqiy 1 hosil bo'ladi. Agar X3 kirishga mantiqiy 1 berilsa va X1=X2=Q bo'lsa, u holda Y1 chiqishda mantiqiy 1 saqlanib qoladi. Boshqa holatlarda Y1 chiqish mantiqiy 0 ga mos keladi. Y2 chiqishda esa aksincha, faqat X1=X2=Q bo'lgandagina mantiqiy 0 hosil bo'ladi. X3 ning berilgan qiymatlarida uchinchi va to'rtinchi chiqishlar, ga mos keluvchi birinchi va ikkinchi chiqishlar qiymatlarini takrorlaydi. Bu to'rttala funksiya haqiqiylik jadvalini tuzib, ular
П = (X1 + X2) + X3 5 У2 = (%1 + %2) + X3 ’
Y3 = (X1 + X2) + X3> Y4 = X1 + X2+X3
ekaniga ishonch hosil qilamiz.
Yuqoridagilardan kelib chiqadiki, cBM sxemotexnikasi TTMga nisbatan funksional jihatdan moslanuvchan va turli murakkablikdagi mantiq algebrasini yaratish imkonini beradi. Bu xossa matritsali kristallar asosida buyurtmaga asosan KISlar yaratishda keng qo'llaniladi.
Bundan tashqari, ko'pgina maxsus maqsadlar uchun ishlab chiqilgan EBM sxemalari mavjud (ikkilik axborotni indikatsiya qilish uchun, ma’ium shakldagi signallarni shakllantirish uchun va boshqalar).
12.3-jadval
EBM seriya elementlari turlari
EBM RIS parametrlari
|
seriya
|
K137
|
100,K500, 700
|
1500
|
Лл7Л, mkA
|
0,5
|
0,5
|
0,5
|
l kir, mkA
|
200
|
265
|
200
|
ifcHio, V
|
- 1,6
|
- 1,6
|
- 1,65
|
U chio, V
|
-0,8
|
-0,9
|
-0,96
|
Ktarm
|
15
|
15
|
15
|
Xmm.
|
9
|
9
|
9
|
to'rt.kechi nS
|
6
|
2,9
|
0,7
|
Pistr, mVt
|
70
|
35
|
50
|
4/, mA
|
15
|
26
|
|
Ем, V
|
-5,2
|
-5,2
|
-4,5
|
|
|
|
|
EBM elementlari bir necha seriya (KI37, KI87, K229, 100, K500, 500 va boshqalar) ko‘rinishida ishlab chiqariladi. Bu seriyalar funksional va texnik to‘liqlikka ega, ya’ni ixtiyoriy arifmetik va mantiqiy amallarni, hamda saqlash, yordamchi va maxsus funksiyalarni bajarilishini ta’minlaydi.
EBM elementlar parametrlari 12.3-jadvalda keltirilgan.
EBM negiz elementining shartli garfik belgilanishi 12.11-rasmda ko'rsatilgan bo'lib, u yerda XI, X2 — kirishlar, Y1 — invers chiqish; K2—to'g'ri chiqish. Element musbat mantiq uchun birvaqtning o'zida ikkita funksiyani amalga oshiradi: Y1 chiqish bo'yicha 2YOKI-EMAS (Pirs elementi) va Y2 chiqish bo'yicha 2YOKI (dizyunksiya). Ikki kirishli MEning haqiqiylik jadvali 12.4-jadvalda keltirilgan.
12.4 – jadval
12.11-rasm. Ikki kirishli EBM elementning shartli grafik belgilanishi
Ikki kirishli EBM elementning haqiqiylik jadvali
xi
|
x3
|
yi
|
У?
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.
1. И.С. Андреев, Х.К. Арипов, Ж.Т. Махсудов, Ш.Б. Рахматов. Полупроводниковые приборы многослойной структуры. Транзисторы и тиристоры. Част 1: Учебное пособие. — Т.: ТЭИС, 1994. 164 с.
2. И.С. Андреев, Х.К. Арипов, Ж.Т. Махсудов, Ш.Б. Рахматов. Полупроводниковые приборы многослойной структуры. Транзисторы и тиристоры. Част 2: Учебное пособие. — Т.: ТЭИС, 1994. 98 с.
3. Х.К. Арипов, Н.Б. Алимова, З.Е. Агабекова, Ж.Т. Махсудов. Аналоговая и интегральная схемотехника. Т.: ТЭИС, 2000. 90 с.
4. N. Yunusov, I.S. Andreyev, A.M. Abdullayev, X.K. Aripov, Y.O. Inog'omova. Elektronika bo'yicha asosiy tushuncha va atamalarning o'zbekcha-ruscha-inglizcha izohli lug'ati. — T.: TEA1, 1998. — 160 b.
5. И.П. Степаненко. Основы микроэлектроники: Учебное пособие. М.: Лаборатория Базовых Знаний, 2001. 488 с.
6. Ю.Ф. Опадчий, О.П. Глудкин, А.И. Гуров. Аналоговая и цифровая электроника: Учебник для вузов. — М.: Горячая линия — Телеком, 2003. 768 с.
7. А.Н. Игнатов, С.В. Калинин, В.Л. Савиных. Основы электроники. Н.: СибГУТИ, 2005. 323 с.
|
