135
joylashadigan yer sirtidan ma’lum nuqtada «osilib» turadi. Haqiqatda
geostatsionar KAning orbitadagi holati o‘zgarmas hisoblanmaydi. U
orbitaning degradatsiyalanishini keltirib chiqaradigan qator omillar
ta’sirida sezilarsiz “dreyfga” uchraydi. Bunda bir yildagi orbita
holatining o‘zgarishi 0,92
o
ga etishi mumkin.
Geostatsionar
orbitadagi
sun’iy
yo‘ldoshlar
qator
kamchiliklarga ega, ulardan eng asosiysi signalning kechikishi
hisoblanadi. Geostatsionar orbitadagi sun’iy yo‘ldoshlar 250 msli
kechikish
(har
ikkala
yo‘nalishlardagi)
signallarning
sifat
xarakteristikalariga ta’sir qilmaydigan radio- va televizion uzatish
tizimlari uchun optimal hisoblanadi. Radiotelefon aloqasi tizimlari
kechikishlarga sezgirroq, chunki bu sinfdagi tizimlardagi yig‘indi
kechikish taxminan 600 msni (yer usti stansiyalaridagi qayta ishlash
va kommutatsiyalashni hisobga olganda) tashkil etadi, hatto
zamonaviy aks-sadoni so‘ndirish texnikasi hamma vaqt ham yuqori
sifatli aloqani ta’minlashga imkon beravermaydi. “Ikkilangan
sakrash” holida (yer usti stansiya-shlyuzi orqali Retranslyatsiyalash)
kechikish endi 20 %dan ortiq foydalanuvchilar uchun ma’qul bo‘lmay
qoladi.
Geostatsionar tizimlar arxitekturasi ajratilgan chastotalar
polosasidan takroran foydalanish imkoniyatini, natijada ularning
spektral samaradorligini cheklaydi. Geostatsionar KAlar qamrab olish
zonasi yuqori kenglikdagi hududlarni (sh.k. va j.k. 76,5
o
yuqori) o‘z
ichiga
olmaydi,
ya’ni haqiqatda global xizmat ko‘rsatish
kafolatlanmaydi. Shuningdek ta’kidlash kerakki, geostatsionar KAlar
personal
aloqa
xizmatlarini
faqat,
agar
ular
Yer
sirtida
shakllantiradigan xizmat ko‘rsatish zonalari past orbitali sun’iy
yo‘ldoshlar hosil qiladigan zonalar bilan deyarli bir xil bo‘lsa
ta’minlay oladi.
Hozirgi vaqtda geostatsionar orbitada juda “tirband” bo‘lib qoldi
va yangi KAlarni joylashtirish bilan muammolar vujudga keldi. Ish
shundaki, texnikanaing zamonaviy rivojlanishi darajasida o‘zaro
halaqitlarning vujudga kelishi tufayli geostatsionar KAlar orasida
orbital surilish 1
o
dan kam bo‘lmasligi kerak, ya’ni orbitada 360 tadan
ortiq bo‘lmagan sun’iy yo‘ldoshlarni joylashtirish mumkin (3.5-rasm).
