Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti fizika kafedrasi f I z I k a f a n I d a n amaliy mashg‘ulotlar uchun uslubiy qo‘llanma




Download 1,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/45
Sana12.02.2024
Hajmi1,94 Mb.
#155320
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   45
Bog'liq
5-QISM. OPTIKA-2022

m

aniqlansin. 
129. Energiyasi ε=15 MeV bo‘lgan foton erkin elektronda 
sochiladi. Sochilgan fotonning to‘lqin uzunligi 

=16 nm. Sochilish 
burchagi aniqlansin. 
130. Energiyasi ε=0,51 MeV bo‘lgan foton erkin elektronda 
Kompton effekti tufayli 

=180
о 
burchak ostida sochildi. Tepki olgan 
elektronning kinetik energiyasi aniqlansin. 
131. To‘lqin uzunligi 

=0,1 nm bo‘lgan rentgen nurlarini 

=180
о 
burchak ostida kompton sochilishi yuz bermoqda. Sochilish natijasida 
to‘lqin uzunlik necha marta ortishi aniqlansin. 
132. Rentgen nurlarining sochilishida kvantlardan biri erkin 
elektron bilan to‘qnashgandan so‘ng, boshlang‘ich yo‘nalishga nisbatan 

=60
о 
burchakka og‘di va o‘z energiyasini yarmini elektronga uzatdi. 
To‘qnashuvdan so‘ng kvant impulsi aniqlansin. 
133. Monoxromatik rentgen nurlanishi dastasi sochiluvchi 
moddaga tushmoqda. 

1
=60
о
va 

2
=120
о
burchak ostida sochilgan 
nurlanishlarni to‘lqin uzunliklari bir biridan n=2 barobar farq qiladilar. 
Sochilish erkin elektronlarda sodir bo‘layapti deb hisoblab, tushayotgan 
nurlanishning to‘lqin uzunligi aniqlansin. 


113 
134. Energiyasi ε=1 MeV bo‘lgan foton erkin elektronda sochildi. 
Agar buning natijasida to‘lqin uzunlik 25% ga o‘zgargan bo‘lsa, tepki 
olgan elektronning kinetik energiyasi topilsin. 
135. To‘lqin uzunligi 

1
=6 nm bo‘lgan foton erkin elektronda 
to‘g‘ri burchak ostida sochildi. Agar kompton elektronlarning maksimal 
kinetik energiyasi Т=0,19 MeV bo‘lsa, rentgen nurlanishini to‘lqin 
uzunligi topilsin. 
136. Energiyasi ε=250 keV bo‘lgan foton tinch holatda bo‘lgan 
erkin elektrondan 

 =120
о
burchak ostida sochildi. Sochilgan fotonning 
energiyasi aniqlansin. 
137. Impuls Р
1
=1,02 
(c-yorug‘lik tezligi). Foton erkin 
elektrondan sochilishi natijasida Р

= 0,255 
impulsga ega bo‘lib 
qoldi. Foton qanday burchak ostida sochilgan? 
138. Foton erkin elektrondan 

=120
о 
burchak ostida sochilgani 
natijasida, elektron Т=0,45 MeV kinetik energiyaga ega bo‘ldi. 
Fotonning sochilgunga qadar energiyasi topilsin. 
139. Energiyasi ε=0,15 MeV bo‘lgan foton erkin elektronda 
sochilishi natijasida, uning to‘lqin uzunligi 

=3 nm ga o‘zgardi. 
Kompton elektron qanday burchak ostida uchib chiqqanligi topilsin. 
140. To‘lqin uzunligi 

=700 nm bo‘lgan foton tinch holatda turgan 
erkin elektrondan 

=60
о
burchak ostida sochilgan. Bunda foton 
boshlang‘ich energiyasining qanday qismini yo‘qotadi? 
141. Rentgen nurlanishini kompton sochilishida, erkin elektron 
bilan to‘qnashgunga qadar 0,52 MeV energiyaga ega bo‘lgan 
kvantlardan biri, to‘qnashgandan so‘ng to‘lqin uzunligini 50 % ga 


114 
o‘zgartirdi. Aniqlang: 1) erkin elektronga kvant bergan energiyani. 2) 
kvantni boshlang‘ich yo‘nalishdan og‘ish burchagini. 
142.Energiyasi ε=0,12 MeV bo‘lgan foton tinch turgan erkin 
elektrondan 

 =180
о 
burchak ostida sochildi. Energiyasini necha foizini 
foton elektronga bergan? 
143. To‘lqin uzunligi 

=56,3 nm bo‘lgan rentgen nurlanishi 
grafitda sochilmoqda. Rentgen nurlarining boshlang‘ich yo‘nalishiga 

 =120
о
burchak ostida sochilgan nurlarning to‘lqin uzunligi topilsin. 
144. To‘lqin uzunligi 

=2,7 nm bo‘lgan 

-nurlarning kompton 
sochilishi yuz bermoqda. Boshlang‘ich yo‘nalishga nisbatan 

=180
о
burchak ostida sochilgan nurlanishni to‘lqin uzunligi tushayotgan 
nurlanishning to‘lqin uzunligidan necha marta katta? 
145. λ=24 nm bo‘lgan qattiq rentgen nurlarining fotoni 
erkin elektron bilan to‘qnashganda unga 9% energiyasini uzatdi. 
Rentgen nurlarini sochilgandagi to ‘lqin uzunligini aniqlang.
146. Kompton sochilishida rentgen nurlarining t o‘lqin 
uzunligining o‘zgarishi 
=2,4 nm. Agar rentgen nurlarining 
to‘lqin uzunligi o‘zaro ta’sirgacha λ=10 nm bo‘lsa, bu holda 
sochilish 
burchagi 
va 
qaytarilayotgan
elektronlarga 
uzatilayotgan energiyani hisoblang.
147. 
θ=60° 
burchak 
ostida 
foton 
sochilishida 
qaytarilayotgan kompton elektroni qanday energiyaga ega 
bo‘ladi, agar tushayotgan fotonning to ‘lqin uzunligi λ=3 nm 
bo‘lsa.
148. Ko‘rinadigan yorug‘lik (λ
1
= 500 nm) va erkin elektronlarda 
nurlarning sochilishi (λ
2
= 5 nm) uchun kompton ko‘chishini va 


115 
nisbiy o‘zgarishini hisoblang.
149. 
ε=0,75 MeV energiyaga ega bo‘lgan foton 
θ=60°burchak ostida erkin elektronlarda sochildi. Fotonning 
sochilish energiyasi ε ni, qaytarilayotgan elektronning kinetik 
energiyasi va impulsini aniqlang. Elektronning kinetik energiyasi 
to‘qnashgunga qadar e’tiborga olinmasin.

Download 1,94 Mb.
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   45




Download 1,94 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti fizika kafedrasi f I z I k a f a n I d a n amaliy mashg‘ulotlar uchun uslubiy qo‘llanma

Download 1,94 Mb.
Pdf ko'rish