• HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI ”
  • Elektr xavfsizlik
    		•

    Muhammadal-xorazmiynomidagi




    Download 328,62 Kb.
    bet1/4
    Sana20.08.2024
    Hajmi328,62 Kb.
    #269721
      1   2   3   4
    Bog'liq
    MI

    O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
    OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI




    MUHAMMADAL-XORAZMIYNOMIDAGI
    TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

    “Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi


    “HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI”


    fanidan


    Mustaqilish
    Bajardi: Xakilov Oybek
    044-20 sto' guruh

    Toshkent 2024


    Mavzu: Elektr xavfsizligi.
    Reja:

    1. Zamonaviy sanoat turlarida elektr

    2. Elektrdan ximoyalanish

    3. Elektr xavfsizligini tashkil etish

    4. Xulosa

    5. Foydalanilgan Adabiyotlar



    Elektr xavfsizlik
    Zamonaviy sanoat turlarini elektr ta’minotining jadal rivojlanishi deyarli barcha elektr qurilmalari bilan ishlaydiganlarning o‘zaro ta’sirining intensivligini oshirishga olib keldi. Shu bilan birga, o‘ziga xos xususiyat shundaki , inson boshqa xavflardan farqli o‘laroq, uni aniqlay olmaydi, baholay olmaydi, o‘zini himoya qilish uchun maxsus asboblarsiz to‘g‘ri va samarali choralar ko‘ra olmaydi. Elektr xavfsizligi - ishchilarni elektr toki, elektr yoyi, elektromagnit maydon va statik elektrning zararli va xavfli ta’siridan himoya qilishni ta’minlaydigan tashkiliy-texnik chora-tadbirlar va vositalar tizimini yaxshi bilishi kerak bo‘ladi.
    Ish joyida ishlatiladigan elektr qurilmalari katta potentsial xavf tug‘diradi. Odamlarga elektr toki urishiga qo‘shimcha ravishda, elektr inshootlarining ish rejimini buzilishida ba’zi hollarda yong‘in sodir bo‘lishi mumkin yoki portlash.
    Statistik ma’lumotlarning tahlili shuni ko‘rsatadiki , ish joyidagi shikastlanishlarning umumiy balansida elektr shikastlanishlari past - faqat 0,5 ... 1%. Biroq, elektr shikastlanishi o‘lim holatlari soni bo‘yicha birinchi o‘rinlardan birini egallaydi, ba’zi sanoat tarmoqlarida 30...40% ga etadi. Shu bilan birga, 80% gacha o‘lim holatlari 127... 380 V kuchlanishli elektr inshootlarida sodir bo‘ladi
    Elektr shikastlanishining oldini olishning eng samarali usul bu - elektr energiyasidan foydalanishda jismoniy jarayonlarning asosiy jihatlarini xodimlar tomonidan tushunishga asoslangan elektr xavfsizligi masalalariga ongli munosabatini tarbiyalashdir ya’ni elektr energiyasi xodimlariga o‘z ish asboblaridan to‘g‘ri foydalanishni tushintirish va o‘rgatish kerak [17].
    Elektr tokining insonga ta’siri. Elektr toki odamdan o‘tganda, inson tanasiga uch xil salbiy ta’sir ko‘rsatadi: termal, elektrolitik va biologik. Termal ta’sir biologik to‘qimalarning barcha turlarini har xil darajadagi isitish va kuyishda namoyon bo‘ladi. Elektrolitik ta’sir qon va tanani tashkil etuvchi boshqa suyuqliklarning parchalanishi hosil bo‘lishi bilan namoyon bo‘ladi.
    Vaqtinchalik elektr yoki gaz payvandlash ishlari bajariladigan joylarda 5m radius kengligida aylanma hudud yonuvchi ashyolardan tozalangan bo‘lishi lozim.
    Biologik ta’sir asab tizimining normal faoliyatining buzilishi shaklida namoyon bo‘ladi va tananing tirik to‘qimalarining qo‘zg‘alishiga, mushaklarning, shu jumladan o‘pka va yurakning og‘riqli konvulsiv qisqarishiga olib keladi.
    Umuman elektr toki tasiri faqat birgina biologik tasir bilan chegaralanib qolmasdan, balki elektr yoi tasiri, magnit maydoni tasiri va statik elektr tasirlariga bo‘linadiki, bularni bilish har bi kishi uchun kerakli va zaruriy malumotlar jumlasiga kiradi.
    Inson tanasiga elektr tokini ta’siri. Umumiy baxtsiz xodisalar ichida, elektr tokidan jarohatlanish taxminan 5% tashkil qiladi. Lekin, elektr jarohatlanish ichida og‘ir turli, ayniqsa o‘lim bilan tugaydigan xodisalar 70-75% tashkil qiladi. Elektr xodisalarni asosiy soni, kuchlanishi 1000V gacha bo‘lgan elektr uskunalarga to‘g‘ri keladi. Buni sababi kuchlanishi 1000V gacha bo‘lgan elektr uskunalar keng tarqalgan bo‘lib, ularni ishlatadigan xodimlarni elektr texnikaviy tayyorlanishi past darajada. Kuchlanish 1000 V dan ortiq bo‘lgan elektr jarohatlarni soni ancha kam, va ularga xizmat qiladigan xodimlar mahsus o‘rgatilgan va tayyorlangan, sababli baxtsiz xodisalar ham deyarli kam sodir bo‘ladi.
    Elektr tok ta’siri natijasida inson tanasini shikastlanishi elektrjarohat deb ataladi. Elektr tokning xatarligi shuki, inson o‘z sezguvchi organlari bilan, kuchlanishni bor-yo‘qligini aniqlamaydi. Odam faqat elektr kuchlanish ostida qolgandan keyin himoyalovchi reaksiyasi kechikib ishga tushadi.
    Insonni elektr tokidan jarohatlanishi sabablari quyidagicha:
    izolyasiya qilinmagan tok o‘tkazuvchi qismlarga tasodifan tegib ketishi; izolyasiyasi lat yegan sababi metal qismlarga tokni o‘tib ketishi; kuchlanish ostida qolgan metalmas buyumlardan, qadamli kuchlanishdan va elektr yoyi orqali.
    Inson tanasidan o‘tayotgan tok: termik, elektrolitik, biologik ta’sirini va mehanik jarohatlanish olishi mumkin.

    Download 328,62 Kb.
      1   2   3   4




    Download 328,62 Kb.