|
Mundarija kirish I bob. Tabiiy yorug’lik manbalari va ularning xususiyatlari
|
| bet | 2/16 | | Sana | 12.02.2024 | | Hajmi | 201,98 Kb. | | #155334 |
Bog'liq Mundarija kirish I bob. Tabiiy yorug’lik manbalari va ularning xKurs ishning maqsadi : Kurs ishida tabiiy yorug’lik manbalarini o’rganib va ularning natijalarini ularning turlari va ularning yoritish darajalari qiyoslandi.
Kurs ishning vazifasi Tabiiy yorug’lik manbalari ularning yorug’lik darajasi, energetik holatlar. Tabiiy yorug`lik manbalari, sun`iy yoru`glik manbalari, qutblangan yorug`lik manbalari, qutblangan yorug`lik darajalari haqida o`rganildi va tahlil qilindi
Kurs ishning tuzilishi: Kirish, 2 bob, 4 bo`lim, xulosa, foydalanilgan adabiyotlar ro`yhati, internet ma`lumotlari
Qisqacha mazmun va ilmiy tavsiloti: Yorug’likning tabiiy va sun’iy yorug’lik manbalari xossalarini o’rganish
I BOB. Yorug`lik manbaalari va ularning xususiyatlari
Yorug'lik - uzunligi 340 dan 760 nanometrgacha o'zgarishi mumkin bo'lgan elektromagnit to'lqin. Ushbu intervalni, ayniqsa sariq-yashil maydonni inson ko'zi osongina idrok etishi mumkin. 17-asrda yorug'lik nima ekanligi to'g'risida ikkita nazariya (to'lqin va korpuskulyar) paydo bo'ldi. Birinchisiga ko'ra, yorug'lik elektromagnit to'lqindir. Buni XIX asrda tuzilgan Maksvell tenglamalar tizimi tasdiqladi. U elektr va magnit maydonlarni juda yaxshi tasvirlab berdi. Shu paytgacha hech kim Maksvell nazariyasining noto'g'ri ekanligini isbotlay olmagan.20-asrda yorug'likdagi to'lqinli tasvirlarga zid bo'lgan ba'zi hodisalar topildi. Bularga fotoelektr effekti kiradi - yorug'lik nurlari ta'sirida elektronlardan moddalarni chiqarib tashlash. To'lqinlar nazariyasiga ko'ra, bu hodisa sezilarli kechikishga ega bo'lishi kerak: yorug'lik to'lqini moddaning tashqariga uchib ketishi uchun katta miqdordagi energiyani elektronga o'tkazishi kerak. Biroq, tajribalar shuni ko'rsatdiki, amalda hech qanday kechikish yo'q. Yorug'lik zarralar oqimi (korpuskula) degan yangi nazariya yaratildi.
1.1. Tabiiy yorug`lik manbaalari haqida ma`lumotlar
Yorugʻlik manbalari - koʻrish sezgisi bilan idrok etiladigan elektromagnit toʻlqinlar (toʻlqin uzunligi, taxminan, 400 dan 750 mm gacha) manbalari. Yorug`lik manbalari issiqlik, elektr yoyi, elektr uchquni va gaz yoritgich manbalarga boʻlinadi. Yuqori tarzda qizdirilganda nurlanadigan mutlaq qora jismlar (yorugʻlik etaloni), choʻgʻlanma elektr lampalar, Quyosh, yulduzlar va boshqalar. Issiqlik yorug`lik manbasidir. Suyuq yoki, koʻpincha, gazsimon yonilgʻi alangasi issiqlik yorug`lik manbasiga yaqin. Infraqizil yorug`lik manbasi hosil qilish uchun alanga va choʻgʻlanish manbai uygʻunlashtiriladi. Elektr yoyi va elektr uchqunidan iborat yorug`lik manbasi spektral emission analizida muhim. Baʼzan, inert gazlar (neon, geliy, argon) muhitiga joylashtirilgan volfram sharchalar yoki volfram oʻtkazgichlar orasida elektr yoyi hosil qilinadi. Bular yoritqich lampalar sifatida ishlatiladi, ularning sirt ravshanligi juda yuqori (1800—2000 stilb). Gaz yoritqich manbalarda elektr toki gaz yoki metall bugʻlaridan oʻtganda elektr energiyasi yorugʻlik energiyasiga aylanadi. Bunday Yorug`lik manbasi har xil bosim ostida gazlar (koʻpincha, inert gazlar) va ayrim hollarda oz miqdorda juda elastik metall (simob) bugʻlari bilan toʻldirilgan silindr, sferik va b. shaklli shisha kolbadan iborat boʻladi. Kolba ichidagi kavsharlangan elektrodlar orasida elektr razryadi hosil boʻladi. Gaz yoritgich lampalar uchga boʻlinadi: 1) past (0,2 dan bir necha mm sim. ust.gacha) bosimda gaz yoki metall bugʻi bilan toʻldirilgan gaz yoritqich lampalar, ularda asosiy nurlanish manbai atomlar (molekulalar) yoki rekombinatsiyalanuvchi ionlar; 2) yuqori (10,2 dan 15 atm gacha) bosimda gaz yoki metall bugʻi bilan toʻldirilgan lampalar — fotolyuminessensiya lampalari, ularda asosiy nurlanish manbai gaz razryadi bilan qizdirilgan lyuminoforlar; 3) oʻta yuqori (20 dan 100 atm va undan yuqori) bosimda gaz va metall bugʻlari bilan toʻldirilgan lampalar — elektr yoritqich lampalar, ularda asosiy nurlanish manbai gaz razryadi bilan qizdiriladigan elektrodlardir.
|
| |
