5320400 KI 2022-yil 19A
– 19 KT
Bet
O`zg.
Varaq
Hujjat
Imzo
Sana
1.2.
Kimyoviy toza sulfat kislota monogidrat) og'ir moysimon, rangsiz, hidsiz,
suyuqlik bo'lib 96% li (massa bo'yicha) zichligi 1,84 g/sm
3
, 104,6° С
da qotadi,
muzlaydi va 338,8°C da qaynaydi. Suvda eriganda 3 xil gidratlar hosil qiladi.(
H
2
SO
4
,H
2
O, H
2
SO
4
* 2H
2
O, H
2
SO
4
*4H
2
O) ham sulfat kislotaning monogidratidan
molekula erib, eritma-oleum hosil qiladi. Oleum havoda tutaydi, chunki undan SO
3
,
desorbsiyalanib turadi [8].
Sulfat kislotaning monogidrati olti xil konsentratsiyali gidratlar hosil qila oladi. Ular
individual kimyoviy birikmalar bo'lib, qattiq
holatlarda bir-birida erimaydi, balki
evtektik aralashma hosil qiladi. Ularda SO
3
ning massa ulushi 0 %dan 64,35 % gacha
bo'ladi. 64,35 % dan 100 %
gacha SO
3
saqlasa bunday konsentratsiyali oleum,
muzlaganda qattiq eritma hosil qiladi [9].
Suvsiz toza sulfat kislota og’ir,
rangsiz , hidsiz, yopishqoq, moysimon suyuqlik,
elektr tokini o’tkazmaydi.Odatdagi sharoitda konsentrlangan sulfat kislota namni yutib
juda ko’p miqdorda issiqlik chiqaradi. Shuning uchun
uni suyultirishda suvni
konsentrlangan sulfat kislotaga quyish yaramaydi . Bunda kislota kislota atrofga
sachraydi. Kislotani suyultirish uchun sulfat
kislotani suvga oz-ozdan quyib, shisha
tayoqcha yordamida aralashtirib turish va eritma
sovigandan keyin unga yana
kislotadan quyish mumkin [10].
Kimyoviy xossalari. Sulfat kislota kuchli kislota hisoblanadi va kislotalarning
barcha xossalarini namoyon qiladi. Suvdagi eritmalarida ikki bosqichda dissotsilanadi
[11].
H
2
SO
4
= H
+
+ HSO
4
(gidrosulfat anioni)
HSO
4
= H
+
+ SO
4
(sulfat anioni)
Sulfat kislota ikki negizli kislota bolganligi uchun asoslar bilan ozaro ta’sirlashganda
nordon va orta tuzlar hosil qiladi:
H
2
SO
2
+ NaOH = NaHSO
4
+ H
2
O
natriy gidrosulfat
H
2
SO
4
+ 2NaOH =Na
2
SO
4
+ 2H
2
O natriy sulfat
Sulfat kislotaning nordon tuzlari gidrosulfat, orta tuzlari esa sulfatlar deb ataladi. Sulfat
kislota asosli oksidlar bilan reaksiyaga
kirishib, tuz va suv hosil qiladi, masalan:
