Mustaqil ishi mavzu: Boshqariluvchi Markov zanjirlari turlari

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA TA’LIM YO’NALISHI 403-GURUH TALABASI BOZOROV ASLIDDINNING “O’YINLAR NAZARIYASI VA JARAYONLAR TATQIQOTI” FANIDAN TAYYORLAGAN

MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Boshqariluvchi Markov zanjirlari turlari

Reja:

• 
  Markov o’yinlari haqida tushuncha
  
• 
  Markov zanjiri va dinamik dasturlash
  
• 
  Boshqariladigan Markov zanjirlari uchun rekurent algoritmlar
  
• 
  Foydalanilgan adabiyotlar
  

Markov o’yinlari haqida tushuncha

Markov zanjiri orqali tavsiflangan jarayonlarda yechim qabul qilish boshqaruv sistemalarida, jarayonlar tadqiqotida, ishonchlik nazariyasida, boshqaruv nazariyasida va boshqa amaliy sohalarda keng qo'llaniladi. Fan va texnikaning turli sohalariga tegishli bo'lgan jarayonlarni Markov zanjiriga keltirish orqali to'la o'rganish mumkin. Masalan, jamiyatshunoslik sohasida aholining ijtimoiy va kasbiy-hunar tarkibini, migratsiya va boshqa o'zgarish muammolarini tadqiq qilishda Markov zanjirlari nazariyasidan foydalanish mumkin. Biologiyada ayrim hayvonot va o'simlik turlari o'zgarishi xarakterlarini o'rganish Markov zanjirlari yordarnida olib boriladi. Fizikada gazlarning diffuziyasini o'rganishda Markov zanjirlari nazariyasining natijalaridan foydalaniladi. Texnikada Markov zanjirlari yordamida ma’lumotlarni uzatish, bir qator texnologik jarayonlarning, murakkab texnik sistemalarda ishlovchanligini nazorat qilish va kamchiliklarini topish jarayonlarini tavsiflash qaraladi.

Murakkab harakat dagi sistemalarni o'rganishda matematik model sifatida Markov jarayonini tatbiq etish ijobiy natijalarga olib keladi. Bunda, Markov zanjirini asosan ikkita tushuncha — holatlar va bir holatdan ikkinchi holatga o'tish ehtimolliklarini ifodalovchi o'tish jadvallari tashkil etsa, Markov jarayonida bulardan tashqari yana ikki element — yechim va yutuq tushunchalari ham ishtirok qiladi. Bunda holatlar chekli yoki cheksiz sonda bo'lishi mumkin. Bu yerda asosan, holatlar soni chekli hamda o'tishlar sonini raqamlab chiqish (diskret holga keltirish) mumkin bo‘lgandagi Markov jarayonlari ko'riladi. Shu bilan birga har bir qadamda olinadigan yutuq miqdorini qayta yoki o‘zgarmas baholash sifatida ko‘rish mumkin. Ko‘rsatiladiki, birinchi holda o'tishlar soni cheksiz bo'lganda ham yutuqning miqdorini aniq ko'rsatish mumkin, ikkinchi holda olinadigan yutuqning qandaydir ma’noda "o‘rtacha"si olinadi.