Hamkorlikning muhinLshar.tlaci,
- Maktab va maktabgacha ta'lim muassasi aloqalarining
davomiyligi;
- Hamkorlikdagi ishlarning rejaliligi, muntazamliligi;
- Muammolarning yaxlit dinamik jihatdan hal etilishiga
rioya qilish.
Hamkorlik asosini-birgalikdagiishningistiqbolrejasitashkil
etib, unda maqsad asosiy vazifalar aniq shakllantirilgan, turli
yo'nalishlarga doir mazmun aniqlangan, ishning aniq shakli,
muddatlari, bajarilishi uchun mas'ul shaxslar ko'rsatiladi. Bu
esa amaliy hamkorlikning muvaffaqiyatiga olib keladi.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, hamkorlikdagi izchillikni
ro'yobga chiqarishga doir har tomonlama mazmunli ishlarni
yuqori darajasiga erishish bolalarni maktabda muvaffaqiyatli
o'qishlariga zamin hozirlaydi,
Maktabgacha ta'lim muassasasi bilan maktab
aioqasining shakllari
Maktabgacha ta’lim muassasasi va maktab o'rtasidagi aloqa
ikki yo'nalishda olib boriladi:
1.
Maktabgacha ta'lim muassasasi bilan maktabning
pedagoglar jamoasi o'rtasidagi aloqa.
400
2.
Maktabgacha ta'lim muassasasi bolalari va boshlang'ich
sinf o'quvchilarini bir-birlariga yaqinlashtirish.
Tarbiyachilar boshlang'ich sinfda olib boriladigan ta'lim-
tarbiyaviy ishning mazmuni, o'ziga xos tomonlari bilan
tanishadilar, natijada MTMda bolani maktab talabi darajasida
tayyorlash istiqbollari belgilab olinadi.
Maktabning boshlang'ich sinf o'quvchilari katta va tayyorlov
guruhlari olib boriladigan ishlar mazmuni bilan tanishib
boradilar va maktabda ta'lim berishda bolalar egallagan bilim,
malaka va ko'nikmalarga asoslanadilar.
MTM
bilan
maktab
pedagoglarining
o'zaro
aloqa
o'rnatishlaridan ko'zlangan asosiy maqsad bolalarni zamon
talabiga javob beradigan darajada maktab ta'limiga tayyorlash
uchun o'quv tarbiyaviy ishlar bo'yicha maktab bilan
maktabgacha ta'lim muassasasi o'rtasida mustahkam aloqa
o'rnatish, bolalarning maktabda muvaffaqiyatli o'qib ketishlari
uchun MTM va maktabda olib borilayotgan ta'lim-tarbiyaviy
ishlarni chuqur tahlil qilib, bu sohada yuqori natijalarga
erishishdir.
Maktabgacha ta'lim muassasasi bilan maktab o'rtasidagi
aloqaning mazmuni va shakllari yuqoridagi vazifalarga qarab
belgilanadi.
MTM bilan maktab pedagogik tashviqot, metodik va
amaliy masalalar yuzasidan bir-biri bilan aloqa bog'Iaydi.
Pedagogik tashviqot ishlari MTM maktabga tayyorlov guruhi
tarbiyachisining va birinchi sinf o'qituvchisini MTMning
maktabga tayyorlovguruhidava birinchi sinfda olib boriladigan
ta'lim-tarbiyaviy ishlar vazifasi bilan tanishtirishni, maktabga
tayyorlov guruhi va 1 sinf dasturi mazmunini, tayyorlov
guruhi bolalari va maktabdagi 1 sinf o'quvchilarining o'ziga
xos xususiyatlarini o'rganishni taqozo etadi. Mana shunday
usulda ish olib borilganda o'qituvchi va tarbiyachilar maktabni
1 sinf va MTMni tayyorlov guruhidagi bolalarga xos bo'lgan
yosh xususiyatlarini, ularning ruhiy tabiatini, aqliy va ijtimoiy
401
rivojlantirishlarini tushunib, ularni maktabga tayyorlov
masalalarini yaxshiroq anglab olishlarida yordam beradi.
Bu maqsadni amalga oshirishda maktabgacha ta'lim
muassasasi bilan maktab o'rtasida quyidagicha konkret
aloqa shakllari o'rnatiladi: o'qituvchi va tarbiyachilar
bolalarni maktabga tayyorlash va uzviylik masalalari
bo'yicha/ bolalarni maktabga tayyorlash bo'yicha birgalikda
o'tkaziladigan tadbirlarning mosligini muhokama qilish uchun
seminar, pedagogik kengashlarda qatnashish, shuningdek,
bolalarning yosh xususiyatlarini, ularning MTMdan maktabga
o'tishlaridagi
ruhiy
qiyinchiliklar,
maktab
sharoitiga
qiynalmay moslashishlariga yordam beruvchi omillar bo'yicha
tarbiyachi va o'qituvchilar tomonidan tayyorlangan leksiyalar
orqali tajriba almashuv va boshqalar kiradi.
Maktabgacha ta'lim muassasasi bilan maktab o'rtasidagi
uzviy aloqaning pedagogik vazifasi MTMning tayyorlov
guruhida va maktabning 1 sinfida olib boriladigan ta'lim-
tarbiyaviy ishlarni amalga oshiradigan faoliyat shakllari va
usullari bilan o'zaro tanishishni taqozo etadi.
Bu masalada MTMning tayyorlov guruhi tarbiyachilari
maktabning 1 sinfida olib borilayotgan darslarni kuzatadilar
va dars, mashg'ulotlardan keyin birgalikda yig'ilishib uni
muhokama qiladilar, ayrim metodikalar bo'yicha seminar
- praktikumlarda qatnashadilar: ilg'or tajribalar bilan
o'rtoqlashish, bolalarni maktabga tayyorlash bo'yicha yoki 1
sinfda bolalarga bilim berish bo'yicha pedagogik kengashlarni
o'tkazadilar. Yuqorida keltirilgan hamma ish shakllari
va mazmunini amalga oshirishdan asosiy maqsad ilgari
surilayotgan masalani har tomonlama tahlil qilish, uni hal
etishda uchraydigan kamchiliklarni aniqlash, bolalar bog'chasi
va maktabda olib boriladigan ta'lim-tarbiya ishlarini yanada
takomillashtirish bo'yicha aniq tavsiya va takliflarni ishlab
chiqishdir.
Maktabgacha ta'lim muassasasi bilan maktab o'rtasidagi
aloqaning amaliy vazifasi, shundan iboratki, bir tomondan,
402
o'qituvchi MTMning tayyorlov guruhiga borib o'zining
bo'lajak o'qituvchilari bilan tanishib boradi, ikkinchi
tomondan tayyorlov guruhi tarbiyachilari o'zlarining sobiq
tarbiyalanuvchilari birinchi sinfda qanday o'qiyotganini
o'rganib boradilar. Bolalarni maktabga kuzatishda har bir
bolaga aniq tavsifnoma beriladi.
Bu tavsifnomada tarbiyachi har bir bolaning rivojlanishidagi
o'ziga xos xususiyatlarni ochib beradi, bu o'qituvchiga bola bilan
munosabatda bo'lganda pedagogik nuqtayi nazardan to'g'ri
yondashishda yordam beradi. Tarbiyachi ham o'z navbatida
1 sinfga borgan bolalari bilan izchil ravishda aloqa bog'lab
boradi, darslarda bevosita qatnashib qanday o'qiyotganlari,
xulqi, o'qishdagi muvaffaqiyatsizliklari sababini o'qituvchidan
so'rash orqali ham aniqlab boradi. Bular hammasi tarbiyachini
bolalar bilan olib borgan ta'lim tarbiyaviy ishidagi yutuq va
kamchiliklarni bilib olishga imkon yaratadi.
Tarbiyachi va o'qituvchilar ilg'or tajribalarni tarqatish,
tashviqot,
targ'ibot
qilish
maqsadida
shahar,
rayon
konferensiyalarida qatnashib fikr almashadilar.
Maktabgacha ta'lim muassasasi bilan maktab o'rtasidagi
uzviy aloqa samarali bo'lishi uchun quyidagi shartlarga rioya
qilish lozim. MTM bilan maktab o'rtasidagi aloqa izchil amalga
oshirib borilishi, u uzoq muddatga mo'ljallangan bo'lishi,
amalga oshiriladigan ishlar, hal etiladigan masalalar rejali
tusda bo'lishi zarur.
Hamkorlik asosini birgalikda ishlash bo'yicha tuzilgan
istiqbol rejasi tashkil etib, unda o'zaro aloqaning bosh vazifasi,
mazmuni, ish shakllari, vaqti, bajarish uchun javobgar shaxslar
ko'rsatilishi lozim.
Maktab bilan MTM yil davomida mana shunday aloqa
o'rnatib borishi natijasida ta'lim-tarbiyaviy ishlar yaxshi natija
beradi.
Bolalarni maktab o'quvchilariga yaqinlashtirish shakllari
ham xilma-xil: maktabga ekskursiya uyushtirish, maktab
muzeyiga, sinf xonasiga, kutubxona, ustaxonaga borish,
403
birgalikdagi mashg'ulotlar, bayram ertaliklari, musiqa-badiiy
kechalar o'tkazish, rasmlar hamda loy plastilindan yasalgan
o'yinchoqlar ko'rgazmasini tashkil etish va boshqalardir.
Rejalar aniq, mazmunli bo'lsa va og'ishmay amalga oshirib
borilsa, birgalikdagi ishlar bo'yicha istalgan natijalarga,
muvaffaqiyatlarga erishish mumkin. Bu esa bolalarni maktab
ta'limiga tayyorlashda, ularning maktabda qiynalmay o'qib
ketishlarida yaxshi samara beradi.
| 