4
Elektron jadval va uning vazifalari
Kompyuter texnologiyasining rivojlanib borishi va insonning ish faoliyatida
keng qo'llanilishi ta'sirida ma'lum bir yo'nalishdagi dasturlarga bo'lgan talab yana-
da ortdi. Ma'lumki, dasturlarning ishlab chiqilishi va rivojlanishi qo'llaniladigan
sohadagi maqsadlardan kelib chiqadi. Masalan, matn muharrirlari va protsessorlari
matn ko'rinishidagi ma'lumotlarni qayta ishlash uchun, kerak bo'lsa, grafik
muharrirlar tasvirlar ustida kerakli amallar bajarish uchun xizmat qiladi.
Kalkulyatorni ishlatib ko'rgan har bir foydalanuvchi hisob-kitob natijalarini saqlab
qo'yish, oraliq hisob-kitoblarni kerakli vaqtda olish yoki boshlang'ich
ma'lumotlarni o'zgartirishda hisob-kitobni qayta bajarish zarurligi kabi
muammolarga duch keladi. Masalan, bir o'quvchining o'zlashtirish darajasi --
reytingini hisoblash uchun barcha fanlardan olgan ballari jamlanib 100 ga
ko'paytiriladi, keyin fanlardan olishi mumkin bo'lgan maksimal ballga bo'linadi.
Bunday olib qaraganda, bu ish qiyin emasdek ko'rinadi. Lekin shu oddiy arifmetik
amallarni 10 ta yoki 50 ta yoki 500 ta o'quvchi uchun bajarish kerak bo'lsa-chi?
Yoki boshlang'ich ma'lumotlar o'zgarsa-chi? Bu ishlarni kalkulatorda bajarish juda
ko'p vaqt va mehnat talab etadi. Ikkinchi tomondan, MS Word dasturida
ishlaganingizda ko'rdingizki, ma'lumotlarni jadval ko'rinishida tasvirlash tahlil
qilishni ancha soddalashtiradi. Yuqoridagi muammo va imkoniyatlar sababli hisob-
kitoblarni osonlashtiruvchi va avtomatlashtiruvchi dasturlarga bo'lgan talab
kuchaydi. Odatda, bunday dasturlarni elektron jadvallar yoki jadval protsessorlari
deb nomlashadi. Elektron jadvallarning asosiy vazifasi ma'lumotlarni jadval
ko'rinishida tasvirlash va qayta ishlash bo'lib, birlamchi vazifasi hisob- kitoblarni
avtomatlashtirishdir. Elektron jadvallar qo'llanilayotgan sohalar juda ko'p.
Masalan: moliya, buxgalteriyaga oid (xususan, ish haqini hisoblash), har xil
iqtisodiy, texnik hisoblar, kundalik, xo'jalik mollari va mahsulotlarni sotib olish
hisoblari va hokazolar.
