• Namangan Institute of Engineering and Technology nammti.uz
  • Namangan Institute of Engineering and Technology nammti uz




    Download 15,56 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet263/693
    Sana13.05.2024
    Hajmi15,56 Mb.
    #228860
    1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   693
    Bog'liq
    Тўплам

    Kalit so’z. Bir o’lchovli cheksiz chuqur potensial o’ra, cheksiz baland to’siq, chegaralangan 
    potensial o’ra, Zarracha, elektron, diskretlik.  
    Ikki tomoni cheksiz baland to’siq bilan chegaralangan potensial o’radagi (bir o’lchovli xarakat)
    zarrani xarakatini qaraylik. Bu masala uchun Shredinger tenglamasi quyidagicha yoziladi 
    )
    (
    )
    (
    )
    (
    )
    (
    2
    2
    2
    2
    x
    E
    x
    x
    U
    x
    x
    m









    (1) 
    Bu yerda potensial energiya operatori uzlukli funksiya bo’lib quyidagicha yoziladi 









    L
    x
    0,
    x
    ,
    L
    x
    0
    ,
    0
    )
    (
    x
    U
    (2) 
    1-rasm 
    Zarracha faqat o’ra ichida xarakatlanadi. O’ra ichida esa (2) ga asosan potensial energiya 
    nolga teng. Shu sababli o’ra ichida 
    L
    x
    0


    (1) tenglamani quyidagi ko’rinishda yozib olamiz 

    mE
    k
    x
    k
    x
    x
    2
    ,
    0
    )
    (
    )
    (
    2
    2
    2







    (3) 
    Buning qanoatlantiruvchi yechim 
    )
    sin(
    )
    (




    x
    k
    A
    x
    (4) 
    Bu yerda 
    A
    va

    ixtiyoriy o’zgarmaslar, noaniq integrallash doimiylari. (4) yechim 
    qanoatlantirish lozim bo’lgan ikkita chegaraviy shart
    0
    )
    (
    ,
    0
    )
    0
    (


    L


    (5) 
    quyidagilarni beradi 
    1,2,3...
    n

    0, kL
    n(kL)
    0, si
    α




    ,
    (6) 
    Bu yerda fizik ma’noga ega bo’lmagan yechimlar
    3....
    0, -1,-2,-
    n

    tashlab yuborildi. Demak 
    (6) endi 


    Namangan Institute of Engineering and Technology 
    nammti.uz 
    10.25.2023
    Pg.244 
    2
    ),
    sin(
    )
    (

    mE
    k
    x
    k
    A
    x



    (7) 
    Ikkita chegaraviy shartdan foydalanib bo’ldik, yana bitta noma’lum - 
    A
    qoldi. Buni topish 
    uchun bizda yana normallashtirish sharti bor. Ushbu masala uchun u quyidagicha yoziladi 


    L
    dx
    x
    0
    2
    1
    )
    (

    (8) 
    Integralni xisoblaylik 
    1
    2
    2
    )
    sin(
    )
    cos(
    )
    (
    sin
    )
    (
    2
    0
    2
    2
    0
    2
    2







    L
    A
    k
    kL
    kL
    kL
    A
    dx
    kx
    A
    dx
    x
    L
    L

    Bundan 
    2/L
    A

    . Demak, yakuniy to’lqin funksiya ko’rinishi 
    ,
    ,
    2
    ,
    sin
    2
    )
    sin(
    2
    )
    (
    1,2,3...
    n

    L
    k
    mE
    k
    x
    L

    L
    x
    k
    L
    x
    n
    n
    n
    n
    n













    (9) 
    O’ra ichida zarrachani energiyasini qabul qilish mumkin bo’lgan qiymatlari diskret bo’lib, u 
    quyidagiga teng 
    ,
    2
    2
    2
    2
    2
    2
    2
    2
    1,2,3...
    n

    mL
    n
    m
    k
    E
    n
    n






    (10) 
    3-rasm 
    Ixtiyoriy ketma ket ikkita satx orasidagi farq (10) dan 
    )
    1
    2
    (
    2
    2
    2
    2
    1






    n
    mL
    E
    E
    E
    n
    n
    n


    Agar bunga elektron massasi 
     ã
    10
    27

    ni qo’yib, 
    10 ñì
    L

    deb (bu misolni metalldagi erkin 
    elektronlar deyish mumkin) xisoblasak 
    eV
    )
    1
    2
    (
    10
    16




    n
    E
    n
    satxlar o’ta quyuq, ya’ni tutash spektr deyish mumkin. Agar o’ra kengligin atomlar razmerida
     ñì
    10
    L
    8


    deb olinsa,
    eV
    )
    1
    2
    (
    10
    2



    n
    E
    n
    diskretlik kuchli namoyon bo’ladi. 
     
    Foydalanilgan adabiyotlar 
    1. P.J. Baymatov, B.T.Abdulazizov // On the Thermodynamics of a Two-Dimensional Electron 
    Gas with Non-Parabolic Dispersion // World Journal of Condensed Matter Physics, 2016, 6, 294-299, 
    Published November 17, 2016 SciRes Google based IF=0.80, ResearchGate IF=0.57)

    http://www.scirp.org/journal/wjcmp

    http://dx.doi.org/10.4236/wjcmp.2016.64028
     


    Namangan Institute of Engineering and Technology 
    nammti.uz 
    10.25.2023
    Pg.245 
    2. Гулямов Г., Давлатов А.Б., Жураев Х.Н. Статистика электронов в полупроводниковых 
    нанонитях // Uzbek Journal of Physics. Vol. 22. 5, 275-281, (2020). 
    3. Гулямов Г., Давлатов А.Б. Концентрация электронов в полупро-водниковых нанонитях 
    // Научный вестник НамГУ. 5. 16-22, (2021). 
    4. Б.Ридли.Квантовые процессы в полупроводниках (М., Мир, 1986). 304c. 
    [ B.K.Ridley.Quantum processes in semiconductors.Clarendon Press. Oxford.1982 ] 
    5. Prevot, I., Vinter, B., Julien, F.H., Fossard, F. and Marcadet, X. (2001) Experimental and 
    Theoretical Investigation of Interband and Intersubband Transitions in Type-II InAs/AlSb 
    Superlattices. 
    Physical 
    Review 
    B, 
    64
    Article 
    ID: 
    195318.
    http://dx.doi.org/10.1103/PhysRevB.64.195318
    6. Larrabee, D.C., Khodaparast, G.A., Kono, J., Ueda, K., Nakajima, Y., Nakai, M., Sasa, S., Inoue, 
    M., Kolokolov, K.I., Li, J. and Ning, C.Z. (2003) Temperature Dependence of Intersubband Transitions 
    in 
    InAs/AlSb 
    Quantum 
    Wells. 
    Applied 
    Physics 
    Letters, 
    83, 
    3936. 
    http://dx.doi.org/10.1063/1.1626264
    7. Г. Гулямов, Н.Ю. Шарибаев. ФТП, 45, 178 (2011).
    8. G. Gulyamov, U. I. Erkaboev, N. Yu. Sharibaev, Journal of Modern Physics, 5,680-685, (2014), 
    http://www.scirp.org/journal/jmp
    .  http://dx.doi.org/10.4236/jmp.2014.58079
    9. G. Gulyamov, N. Yu. Sharibaev , U. I. Erkaboev, World Journal of Condensed Matter Physics, 
    5
    43-47, 
    (2015), 
    http://www.scirp.org/journal/wjcmp

    http://dx.doi.org/10.4236/wjcmp.2015.51006 
    10. Abdulazizov B.T., Baymatov P.J. The International Symposium “New Tendencies of 
    Developing Fundamental and Applied Physics: Problems, Achievements, Prospectives”. November 
    10-11, 2016, Tashkent, Uzbekistan. PP. 76-77. http://www.ips2016.uz

    Download 15,56 Mb.
    1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   693




    Download 15,56 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Namangan Institute of Engineering and Technology nammti uz

    Download 15,56 Mb.
    Pdf ko'rish