|
www.scientificprogress.uzBog'liq neft-va-gaz-zaxiralari-va-resurslarini-baholash Tikuvchilik fanidan 150 talik test, mustaqil ish, Matematik mantiq va algoritmlar nazariyasi elementlari A Yunusov, 123 Mardiyev Muhammad , MARDIYEV MUHAMMAD, O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’limi vazirligi, 4 variant, asosiylarga kvadrat tenglama, 9-chapter-3-1-var, Презентация1, Abduxalilova Ma\'mura, 5-LABARATORIYA ISHI, 4-6-5-LABARATORIYA ISHLARI, Tarmoq xavfsizligiwww.scientificprogress.uz
Page 326
geologik qidiruv ishlarining turli bosqichlarida haqiqiy ma’lumotlarning to’planishi
bilan yoki ekspluatatsion burg’ilash va ishlatishning ma’lumotlarini hisobga olgan holda
ahamiyatli darajada o’zgarishi mumkin. Tabiiyki, o’rganilganlik darajasi qancha yuqori
bo’lsa, hisoblangan zaxiralar shuncha ishonchli bo’ladi. Agar izlash, qidirish va
ishlatish jarayonida uyumlar bo’yicha olinadigan ma’lumotlarning hajmi va sifati
uyumlarni o’rganishning aniq bosqichlari bilan bog’lansa, unda zaxiralarni toifalarga
ajratishning mazmuni tushunarli bo’ladi. Aniqlangan uyumlar bilan bir qatorda
neftgazli gorizontlar va qatlamlarda hamda izlash burg’ilash bilan o’rganilmagan
litologik-stratigrafik komplekslarda mavjudligi geologik-geofizik tadqiqotlar va
geologik tuzilishi haqidagi tasavvurlarga asosan taxmin qilingan UV to’plamlari
bo’lishi mumkin. Bu aniqlangan konlardagi burg’ilab ochilmagan mahsuldor
qatlamlarda yoki burg’ilashga tayyorlangan uyumlarda shuningdek yirik geotuzilmalar
elementlari chegarasidagi neftgazliligi isbotlangan va taxmin qilingan litologik-
stratigrafik komplekslardagi taxmin qilingan uyumlardir. Yuqorida keltirilgan
obyektlardagi standart sharoitlarga keltirilgan hisoblash sanasidagi neft va
kondensatning og’irligi va gazning hajmi resusrlar deb yuritiladi. Baholangan resurslar
zaxiralardan hamda bir-biridan nafaqat turli o’rganilganlik darajasi, balki turli
asoslanganlik darajasi bilan ham farq qiladi. Konlarning zaxiralari va neft va gazning
istiqbolli resurslari geologik qidiruv ishlari va konlarni ishlatish natijalari bo’yicha
hisoblanadi. Konlarning zaxiralari va neft va gazning istiqbolli resurslari haqidagi
ma’lumotlardan halq xo’jaligi tarmoqlarini rivojlanish va joylashtirish sxemalarini
ishlab chiqish, geologik qidiruv ishlarini rejalashtirishda foydalaniladi, konlar bo’yicha
zaxiralar haqidagi ma’lumotlar esa qazib chiqarish tashkilotlarini, neft va gazni tashish
va kompleks qayta ishlash korxonalarini loyihalashda foydalaniladi. Neft va gaz
resurslarining mavjudligi umumiy geologik tuzilmalar, ilmiy izlanishlar, geologik,
geofizik va geokimyoviy tadqiqotlar natijalari asosida yirik regionlar, neftgazli
hududlar, viloyatlar, tumanlar, maydonlar chegarasida taxmin qilinadi. Konlarning
zaxiralarini aniqlashda neft, gaz, kondensat va ularning tarkibidagi ajratib olish
texnologik va texnik iqtisodiy hisoblashlar bilan asoslangan komponentlar (etan,
propan, butan, oltingugurt, geley, metallar) alohida hisoblanadi va qayd etiladi. Neft,
gaz, kondensat va ularning tarkibidagi sanoat ahamiyatiga ega bo’lgan
komponentlarning zaxiralarini hisoblash har bir uyum bo’yicha alohida va butun kon
bo’yicha amalga oshiriladi. Istiqbolli resurslar hisoblanadi va qayd qilinadi,
bashoratlangan resurslar esa neft, gaz va kondensat bo’yicha alohida baholanadi. Neft,
gaz va kondensat sifati ulardan kompleks foydalanishni ta’minlovchi davlat talablari,
tarmoq standartlari va qazib chiqarish hamda qayta ishlash texnologiyasini hisobga
olgan texnik sharoitlarga muvofiq baholanadi. Neft, gaz, kondensat va ular tarkibidagi
sanoat ahamiyatiga ega bo’lgan komponentlar zaxiralari o’rganilganlik darajasiga ko’ra
qidirilgan – A, В, С1 toifalar va birlamchi baholangan – С2 toifa turlarga bo’linadi.
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2 ǀ ISSUE 6 ǀ 2021
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
|
| |
