|
Nigmatov X
|
| bet | 3/49 | | Sana | 16.01.2023 | | Hajmi | 8.97 Mb. | | #38353 |
Bog'liq 523933cb17de0c259e334105409c3eff Kompyuter arxitekturasi 5-amaliy, IDROK PSIXOLOGIYA, 7- sinf o\'zbekiston tarixi, 86768, yuldashov askar algaritm asoslari va algaritmik tillar, iiiiiiiiiiii, Reja Dvigatelning sovutish tizimi tuzulishi, 25-Maktabgacha yoshdagi bolalarni geometric shakllari bilan tanishtirish, 2 илова, Xusni Obyektivka, 3d studio max dasturi, Ызбекистон республикаси олий ва ырта, БИЛЕТЛАР IQTISODIY MATEMATIKA SIRTQI, 24-MAKTAB тавсиянома Muallif
ELEKTRON HISOBLASH MASHINALAR VA KOMPYUTERLAR TO’G’RISIDA UMUMIY TUSHUNCHALAR
XX asrning o‘rtalaridan boshlab tez rivojlangan elektron hisoblash mashinalarning geometrik o‘lchamlari bugungi kunga kelib 1000-10000 kichirayb ketdi. Ularning ishlash tezligi esa 10 000 000 barobarga ko‘tarilib ketti. Masalan, hozirgi vaqtdagi shahsiy kompyuterning imkoniyatiga to‘g‘ri keladigan usha vaqtdagi EHMning geometrik o‘lchami bilan taqqoslaydigan bo‘lasa, usha vaqtdagi EHMning geometrik o‘lchami 2 auditoriyani egallaydigan xajmda bo‘lar edi.
Bugungi kunda nanotexnoligiyalar paydo bo‘lgandan keyin, EHMlarning xajmi bundanda kichirayib bormoqda va EHM degan tushuncha ham ikkinchi planga o‘tib ketmoqda.
ЭҲ
М
Hozirgi yoshlarga: “EHM - bu nima?” - desangiz tushunmasligi ham mumkin. Lekin shahsiy kompyuter, planshet yoki uyali telefon nima ekanligini yaxshi biladilar. Sababi bu qurilmalar xayotimiznig har bir jabxadariga kirib ketgan. Shuning uchun shuni anglab olishimiz kerakki har bir yuqorida keltirilgan kurilmalarning negizida EHMlarnig ishlash printsiplari yotipti.
Shaxsiy kompyuterlar (ShK) — xammaboplik va qo‘llashda universallik talablarini qoniqtiruvchi, bir kishi foydalanadigan mikro EHMlardir.
Shaxsiy kompyuterlar hammaboplik va universallik talablarini qoniqtirish uchun quyidagi hususiyatlarga ega bo‘lishi lozim:
Individual xaridor uchun mos keladigan narxlarda;
Atrof-muhit sharoitlariga maxsus talablarsiz foydalanish avtonomligi;
Tuzilishining boshqarish, fan, ta’lim, turmush sohalarida turli ko‘rinishda qo‘llanishlarga moslashuvchanligi;
Foydalanuvchining mahsus, kasbiy tayyorgarliksiz ishlash imkoniyatini beruvchi operatsion sistemalar va boshqa «do‘stona» dasturiy ta’minotlar;
Ishlashning yuqori darajada ishonchliligi (buzilmasdan 5000 soatdan ortiq ishlashi).
Ma’lumotlarni qayta ishlash bilan bog‘liq biror masalani yangi axborot texnologiyasi doirasida samarali bajarish uchun qo‘llaniladigan kompyuterning imkoniyatlarini bilish lozim. Ushbu imkoniyat xaqidagi bilimlar kompyuterning konfiguratsiyasi tushunchasini tashkil etadi.
Leptop (Laptop - ingliz tilida tizzadagi kompyuter) turidagi portativ kompyuterlar «diplomat» xajmidagi kichik chemodanchalar ko‘rinishida tayyorlanadi. Ularning og‘irligi odatda 5—10 kg atrofida bo‘ladi. Apparat va dasturiy ta’minot ularning eng yaxshi ko‘chmas ShKlar bilan muvaffaqiyatli raqobatlashishiga imkon beradi.
Noutbuk (Note Book) stolda foydalaniladigan ShKlarning barcha vazifalarini bajara oladi. O‘z xususiyatlariga ko‘ra ko‘p jixatdan leptopga mos keladi, faqat o‘lchami va bir qator kichik hajmdagi operativ va diskli xotirasi bilan farqlanadigan kompyuterdir.
Zamonaviy leptop va noutbuklarning ko‘pgina modellari aloqa kanaliga va shunga muvofiq hisoblash tarmog‘iga ulanish uchun ichki modemga ega bo‘lib internet aloqani erkin ta’minlaydi va Bluetooth i Wi-Fi qurilmalarga ega.
Elektron kotiblar (PDA-Personal Digital Assistent, ularni ba’zan Hand Help qo‘l yordamchisi deb atashadi) cho‘ntak kompyuteri shakliga ega (og‘irligi 0,5 kg dan ortiq emas), biroq Palmtop ga nisbatan keng funktsional imkoniyatlarga ega (xususan: nomlar, manzilgohlar va telefon raqamlarini saqlovchi elektron ma’lumotnomalar, kun tartibi va uchrashuvlar, joriy ishlar ro‘yxatlari, xarajat yozuvlari va boshqalar hakidagi axborotni tashkil qilishga
yo‘naltirilgan apparat va maxsus dasturiy ta’minot), maxsus matnli, ba’zan esa grafik muharrirlik, elektron jadvallar tayyorlaydi.
Ko‘pgina elektron kotiblar modemlarga ega va boshqa ShKlar bilan axborot almashishi mumkin. Hisoblash tarmog‘iga ulanganda esa elektron pochta va fakslarni olish hamda jo‘natish mumkin. Ulardan ba’zilari hatto avtomatik raqam teruvchilarga ega. Elektron kotiblarning yangi
modemlari boshqa kompyuter qurilmalari bilan masofadan simsiz axborot almashish uchun radiomodem va infraqizil portlar bilan jixozlangan.
Elektron yozuv daftarchalari (organizer — organayzerlar) ixcham kompyuterlarning «eng yengil sinfi»ga kiradi (bu sinfga ulardan tashqari kalkulyatorlar, elektron tarjimonlar va boshqalar kiradi); ularning og‘irligi 200 grammdan oshmaydi. Organayzerlar foydalanuvchi tomonidan dasturlashtirilmaydi, biroq sig‘imli xotiraga ega. Unga zarur axborotni yozish va uning yordamida maxsus matnni tahrir qilish, ish xatlari, bitim, shartnomalar matnlari, kun tartibi va ish uchrashuvlariga tegishli matnlar saqlanishi mumkin.
Kompyuterlar asosiy qurilmalardan tashqari bir qator atrof qurilmalari ham mavjud. Ularning ba’zilari bilan tanishib chiqamiz.
|
| |
