|
TIZIMLARNING TARMOQ KOMPONENTLARI
|
| bet | 9/10 | | Sana | 24.08.2024 | | Hajmi | 329,29 Kb. | | #269820 |
Bog'liq Impuls va raqamli avtomatik boshqarish sistemalari2.3. TIZIMLARNING TARMOQ KOMPONENTLARI
Ochiq axborot tizimlarining arxitekturasi. Zamonaviy rivojlanish tendentsiyasi tizimlari yoki resurslaridan foydalanishi mumkin bo‘lgan axborot tizimlari boshqaruv tizimining tuzilishi uning hayotiyligini, rivojlanish va takomillashtirish qobiliyatini ta'minlaydigan quyidagi talablarga javob berishi kerak:
- tizim ochiq arxitekturaga ega bo‘lishi kerak;
- tizim taqsimlangan bo‘lishi kerak.
Faqat mikroprotsessor texnologiyasi va tarmoq texnologiyalarining rivojlanishi bilan mumkin bo‘ldi va buni haqiqatan ham qondiradigan avtomatlashtirish tizimlarini qurish iqtisodiy jihatdan talablar oqlanadi. Tizimning umumiy tuzilishida alohida lokallarni ajratish maqsadga muvofiq bo‘ldi mahalliy kontrollerlarga hal qilinishi kerak bo‘lgan vazifalar. Tarmoq kontrollerlarga boshqarish vektorini hisoblash uchun argumentlar sifatida, umuman boshqaruv tizimining ulanishini ta'minlaydigan boshqa kontrollerlarning o‘zgaruvchilaridan foydalanishga imkon beradi.
Bunday arxitektura muhim ahamiyatga ega tizimlarning ishlashi, ishonchliligi va ko‘lamini oshiradi. Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) 1984 yilda bunday o‘zaro ta'sirning etti qatlamini ajratib, ochiq tizimlarning o‘zaro ta'siri modelini (OSI) ishlab chiqdi.
Ochiq tizimlarning o‘zaro ta'sirining mos yozuvlar modeli nafaqat o‘zaro ta'sirni e'lon qiladi, ammo bunday tizimlarning arxitekturasi har qanday ochiq tizim ierarxik tarzda qurilgan va tizimning ichki arxitekturasi global arxitekturaga o‘xshaydi, unga quyi tizimlar kiradi. Bu shuni anglatadiki, har qanday darajadagi tizimlar uchun dasturiy ta'minot yaratilgan umumiy printsiplar juda universaldir. To‘g‘ridan-to‘g‘ri deb jismoniy jihatdan turli xil tizimlar yoki quyi tizimlar o‘rtasidagi aloqa jismoniy jihatdan amalga oshiriladigan darajasi taxmin qilinadi. Ideal holda, har bir daraja faqat to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zaro ta'sir qilishi kerak unga qo‘shni ikkita daraja bilan.
Ochiq tizimlarning o‘zaro ta'sir modeli darajalari (pastdan yuqoriga) quyidagilarni anglatadi:
1. Jismoniy daraja (pastki). Jismoniy uzatish muhiti uchun javobgardir: kabellar, ulagichlar, aloqa liniyalarini muvofiqlashtirish, signallarning elektr konversiyasi.
2. Kanal darajasi. Asosiy vazifa-uzatish liniyasini mantiqiy boshqarish, tarmoqqa kirishni boshqarish, uzatish xatolarini aniqlash va ularni tuzatish.
3. Tarmoq qatlami. Ma'lumotlar paketlariga murojaat qilish uchun javobgardir, jismoniy tarmoqlarni bog‘laydi manzillar va mantiqiy nomlar ma'lumotlarni yetkazib berish yo‘nalishini tanlaydi.
4. Transport darajasi. Ma'lumotlar paketlarini yaratish va ularni yetkazib berish bu yerda amalga oshiriladi paketlar. Agar kerak bo‘lsa, yo‘qolgan ma'lumotlarni tiklash protseduralari qo‘llaniladi.
5. Sessiya darajasi. Aloqa seansi tarmoq abonentlari o‘rtasida mantiqiy aloqa o‘rnatilganligini, mantiqiy nomlar aniqlanganligini va kirish huquqlari nazorat qilinishini anglatadi.
6. Vakillik darajasi. Ushbu darajada ishlaydigan ma'lumotlar tarmoqqa uzatish uchun mos bo‘lgan mantiqiy va jismoniy shaklga aylantiriladi (siqish, shifrlash, ma'lumotlar formatlarini o‘zgartirish va boshqalar).
7. Ilova darajasi (dastur darajasi). Foydalanuvchi dasturlari darajasi. Yuqori to‘g‘ridan-to‘g‘ri foydalanuvchi bilan o‘zaro aloqada bo‘lgan daraja.
Darajalarning tuzilishi shundan iboratki, uskunani almashtirish faqat 1 va 2 darajalarga ta'sir qiladi, ushbu almashtirishning yuqori darajalari sezilmasligi kerak. Mahalliy boshqaruv tarmoqlari. Avtomatlashtirish tizimlarida ma'lumotlarni uzatish uchun an'anaviy bo‘lmagan aloqa kanallari (ko‘p yadroli kabellar),telefon kanallari va boshqalar) va mahalliy tarmoqlar keng qo‘llaniladi. Bu holda sezilarli farq emas ma'lumotni kodlash va siqishning ancha murakkab va samarali usullarida bo‘lgani kabi, ma'lumotni uzatishning jismoniy muhiti shaklida. Afsuski, zamonaviy echimlar mahalliy va global axborot tarmoqlarini qurish har doim ham maqbul emas haqiqiy vaqt tizimlari uchun unchalik foydali bo‘lmagan ma'lumotlarni yetkazib berishning kafolatlanmagan vaqti va apparat echimlarining murakkabligi, ayniqsa yuqori tezlikda ishlaydigan tarmoqlar uchun.
Avtomatlashtirish tizimlarida odatiy mahalliy va global tarmoqlarning segmentlari ko‘pincha ishlatiladi. Ko‘pgina mahalliy tarmoqlar global tarmoqqa kirish imkoniyatiga ega, ammo uzatiladigan tarmoqlarning tabiati-formatsiyalar, almashinuvni tashkil etish tamoyillari, mahalliy tarmoq ichidagi manbalarga kirish rejimlari, qoida tariqasida, ular global tarmoqda qabul qilinganlardan juda farq qiladi. Mahalliy tarmoq orqali mumkin turli xil raqamli ma'lumotlar uzatiladi: ma'lumotlar, rasmlar, telefon suhbatlari, elektron pochta xabarlari va boshqalar. to‘liq rangli dinamik tasvirlarni uzatish vazifasi tarmoq tezligiga eng yuqori talablar. Ko‘pincha mahalliy tarmoqlar quyidagilar uchun ishlatiladi: disk maydoni, printerlar va global tarmoqqa kirish kabi resurslarni almashish, ammo bu mahalliy tarmoq imkoniyatlarining faqat bir qismidir. Masalan, ular har xil turdagi kompyuterlar o‘rtasida ma'lumot almashish imkonini beradi. Tarmoq abonentlari (tugunlari) tomonidan nafaqat kompyuterlar, balki boshqa qurilmalar (printerlar, plotterlar, skanerlar) ham bo‘lishi mumkin. Mahalliy tarmoqlar tarmoqning barcha kompyuterlarida parallel hisoblash tizimini tashkil qilish imkonini beradi, bu esa murakkab matematik muammolarni hal qilishni tezlashtirishga imkon beradi. Ular bilan yordam, shuningdek, bir vaqtning o‘zida bir nechta kompyuterlardan murakkab texnologik tizim yoki tadqiqot qurilmasining ishlashini boshqarishi mumkin.
Biz tarmoq nazariyasining server va mijoz kabi muhim tushunchalarini eslatib o'tamiz. Server-bu o'z resurslarini boshqa abonentlarga taqdim etadigan, ammo boshqa abonentlarning resurslaridan foydalanmaydigan tarmoq abonenti (tugun). Tarmoqdagi bir nechta serverlar bo'lishi mumkin va server eng kuchli kompyuter bo'lishi shart emas. Maxsus server-bu faqat tarmoq bilan shug'ullanadigan server vazifalar. Tanlanmagan server tarmoqqa xizmat ko'rsatishdan tashqari boshqa vazifalarni ham bajarishi mumkin. Mijoz (ish stantsiyasi) - bu faqat tarmoqdan foydalanadigan tarmoq abonenti resurslar, lekin u o'z resurslarini tarmoqqa bermaydi. Asosan, har bir kompyuter ham mijoz, ham server bo'lishi mumkin. Server va mijoz ko'pincha kompyuterlarning o'zi emas, balki ular uchun ishlaydigan dasturiy ta'minot deb tushuniladi.
Mahalliy tarmoqlarning topologiyalari. Kompyuter tarmog'ining topologiyasi (joylashuvi, konfiguratsiyasi, tuzilishi) deganda tarmoq kompyuterlarining bir-biriga nisbatan jismoniy joylashuvi va ularni aloqa liniyalari orqali ulash usuli tushuniladi. Topologiya apparat talablarini, ishlatiladigan kabel turini, almashinuvni boshqarish usullarini, ishlashning ishonchliligini, tarmoq kengaytmalari imkoniyatlarini aniqlaydi. Tarmoq arxitekturasining turli darajalarida:
- Jismoniy topologiya, kompyuterlarning joylashuvi va kabel yotqizish.
- Mantiqiy topologiya, mantiqiy aloqalar tuzilishi va signallarni uzatish usullari.
- Axborot topologiyasi, tarmoq orqali ma'lumot tarqatish yo'llari.
Uchta asosiy tarmoq topologiyasi mavjud:
* barcha kompyuterlar bir xil aloqa liniyasiga parallel ravishda ulanadigan avtobus (avtobus) va har bir kompyuterdan olingan ma'lumotlar bir vaqtning o'zida boshqa barcha kompyuterlarga uzatiladi.
* yulduz (star), unda qolganlari bitta Markaziy kompyuterga ulanadi periferik kompyuterlar, ularning har biri alohida aloqa liniyasidan foydalanadi.
* ring (ring), unda har bir kompyuter har doim faqat bittasiga ma'lumot uzatadi zanjirdagi keyingi kompyuter, lekin faqat zanjirdagi avvalgisidan ma'lumot oladi kompyuter va bu zanjir "halqa"ga yopilgan.
Amalda, asosiy topologiyalarning har qanday kombinatsiyasi ham qo'llaniladi, ammo ko'pchilik tarmoqlar ular aynan shu uchtaga qaratilgan.
XULOSA.
Men ushbu kurs ishini tayyorlash jarayonida dastlab shu mavzuga oid adabiyotlar, manbalar tayyorladim. Impuls va raqamli avtomatik boshqarish sistemalariga doir ma`lumotlar bilan tanishib chiqdim, oldin bilmagan mavzuga doir ma’lumotlarni o`rgandim va bilimlarimni mustahkamladim. Tayyorlagan kurs ishim kirish, asosiy qism, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan.
Kirish qismida avtomatik boshqarish nazariyasi faniga bo‘lgan qiziqishlarini oshirishda, tafakkurlarni o‘stirishda Impuls va raqamli avtomatik boshqarish sistemalari katta ahamiyat kasb etgan. Uni o‘rganish, u haqida bilimga ega bo‘lish, tasavvur qila olish, uni mohiyat jihatidan tushunish va amalda qo‘llay olish katta ahamiyatga ega va shu bilan birga, xususiyatlarini o‘rganish va metodikasini ishlab chiqish va uni berish usullarini ko‘rsatib berish zaruriy talablardan biri hisoblanadi. Ayni shu ahamiyat va zarurat tayyorlangan kurs ishini dolzarbligini belgilaydi.
Kurs ishining mavzusi “Impuls va raqamli avtomatik boshqarish sistemalari” deb nomlanib, unda 1.1-paragrafda Amplituda-impuls elementi va uning ekvivalent tasviri haqida, 1.2 - paragrafda Ochiq impuls tizimlarining tenglamalari va uzatish funktsiyalari haqida, 1.3- paragrafda Yopiq impuls tizimlarining tenglamalari va uzatish funktsiyalari haqida ma’lumotlar berilgan. 2.1 – paragrafda Diskret avtomatik boshqaruv tizimlari haqida tushuncha, 2.2 - paragrafda Tizimlarda axborotni qayta ishlashning raqamli vositalari haqida, 2.3-paragrafda Tizimlarning tarmoq komponentlari orqali keltirildi.
|
| |
