• Kompyuter viruslari
  • KTning xavfsiz ishlashining asosiy shartlaridan
  • Ikkinchi qoida
  • O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o




    Download 13,98 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet126/322
    Sana02.07.2024
    Hajmi13,98 Mb.
    #266404
    1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   322
    Bog'liq
    13.Axborot xavfsizligi OA

    Kompyuter viruslari
    – bu KTda tarqalish va o‘zini o‘zi ishlab chiqish 
    xususiyatiga ega bo‘lgan kichik hajmdagi bajariluvchi dasturlar. Viruslar 
    KTda 
    saqlanayotgan 
    dasturiy 
    vositalar 
    yoki 
    ma’lumotlarni 
    yo‘q 
    qilishi 
    yoki 
    o‘chirib yuborishi mumkin. Tarqalish jarayonida viruslar o‘zini 
    modifikatsiyalashi mumkin. 
    Viruslarning 
    ommaviy 
    tarqalib 
    ketishi 
    va 
    ularning 
    KT 
    resurslariga 
    ta’siri 
    oqibatlarining 
    jiddiyligi, 
    maxsus 
    antivirus 
    vositalarini 
    va 
    ularni 
    qo‘llash 
    usullarini 
    yaratish 
    va 
    foydalanish 
    zaruriyatini 
    keltirib 
    chiqardi. 
    Antivirus 
    vositalari 
    quyidagi 
    masalalarni 
    hal 
    etish 
    uchun 
    qo‘llaniladi: 
    – KTda viruslarni topish; 
    – virus – dasturlar ishini blokirovka qilish; 
    – viruslar ta’sirining oqibatlarini bartaraf qilish. 
    Viruslarni 
    topishni, 
    ularni 
    joylashib 
    olish 
    bosqichida 
    yoki 
    hech 
    bo‘lmaganda 
    virusning 
    buzg‘unchilik 
    funksiyalarini 
    boshlagunga 
    qadar 
    amalga 
    oshirgan 
    maqsadga 
    muvofiq. 
    Shuni 
    ta’kidlash 
    joizki, 
    barcha 
    turdagi viruslarni topishni kafolatlovchi antivirus vositalar mavjud emas. 
    Virus 
    topilgan 
    holatda, 
    uning 
    tizimga 
    keltirishi 
    mumkin 
    bo‘lgan 
    zararli ta’sirini minimallashtirish maqsadida darhol virus-dasturning ishini to‘xtatilish 
    lozim. 
    Virusning 
    ta’sir 
    oqibatlarini 
    bartaraf 
    qilish 
    ikki 
    yo‘nalishda 
    olib 
    boriladi: 
    – virusni o‘chirish; 
    – fayllarni, xotira sohalarini tiklash. 
    Tizimni 
    qayta 
    tiklash 
    virus 
    turiga, 
    uni 
    aniqlangan 
    hamda 
    zararlovchi 
    ta’sirini 
    boshlagan 
    vaqtiga 
    bog‘liq. 
    Viruslar 
    tizimga 
    kirish 
    jarayonida, 
    o‘zini 
    saqlaydigan 
    joydagi 
    ma’lumotlarni 
    o‘chirib 
    yuborsa 
    hamda 
    zararlovchi 
    ta’siri 
    natijasida 
    ma’lumotlarni 
    o‘zgartirish nazarda tutilgan 
    bo‘lsa, 
    zaxiraga 
    olingan 
    ma’lumotlarsiz 
    yo‘qolgan 
    ma’lumotlarni 
    tiklab 
    bo‘lmaydi. 
    Viruslarga 
    qarshi 
    kurashda 
    aniq 
    bir 
    ketma-ketlik 
    va 
    kombinatsiyada 


    qo‘llaniluvchi, viruslarga qarshi kurashish usullarini hosil qiluvchi dasturiy va apparat-
    dasturiy vositalardan foydalaniladi. 
    KTning xavfsiz ishlashining asosiy shartlaridan
    biri, amalda sinovdan 
    o‘tkazilgan va o‘zining yuqori samara berishini ko‘rsatgan bir qator 
    qoidalarga1 rioya qilish hisoblanadi. 
    Birinchi 
    qoida
     
    – 
    qonuniy 
    rasmiy 
    yo‘l 
    bilan 
    olingan 
    dasturiy 
    mahsulotlardan foydalanish. Dasturiy ta’minotning qaroqchilik yo‘li bilan 
    ko‘paytirilgan 
    nusxalarida, 
    rasmiy 
    yo‘l 
    bilan 
    olinganlariga 
    nisbatan 
    viruslarning mavjudlik ehtimoli juda yuqori. 
    Ikkinchi 
    qoida
     
    – axborotlar zaxirasini hosil qilish. Avvalo dasturiy 
    ta’minotning 
    distributivlari 
    yozilgan 
    tashuvchilarni 
    saqlash 
    zarur. 
    Bunda 
    tashuvchilarga ma’lumotlarni yozish imkoni berilgan bo‘lsa, imkon qadar uni 
    blokirovka qilish zarur. Ishga taalluqli ma’lumotlarni saqlanishiga jiddiy yondashishi 
    zarur. Muntazam ishga taalluqli fayllarning zaxira nusxalarini yaratib borish va ularni 
    yozishdan himoyalangan yechib olinuvchi tashuvchilarda saqlash kerak. Agar bunday 
    nusxalar yechib olinmaydigan tashuvchilarda yaratilayotgan bo‘lsa, ularni butunlay 
    boshqa kompyuterning doimiy xotirasida yaratish maqsadga muvofiq. Bunda yoki 
    faylning to‘liq nusxasi yoki kiritilayotgan o‘zgarishlarning nusxalari saqlanadi. 

    Download 13,98 Mb.
    1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   322




    Download 13,98 Mb.
    Pdf ko'rish