qiladi. Bu kombinatsiyalashgan transport vositasidan foydalanish allaqachon
qo’llanilayotgan
uskunalar
bilan
ham
bog’liq.
Avtomobil-temiryo’l
transportining kamchiligi karyerda ko’chirilishi talab
qilinadigan qayta yuklash
nuqtasining mavjudligi va ikkita o’z xizmat ko’rsatish va tuzatish bazasiga ega
transport vositalarining mavjudligi.
Avtom obil-tem iiyo’l transportida kon massasini qayta yuklash usuli
avtosamosvallar, dumpkarlar, yuklash ekskavatorlarining cho’mich hajmi va
boshqalarga ta ’sir qiladi. Qayta yuklashning ekskavatorli
usuli kon massasini
omborlarga va omborlardan olib chiqib ketadigan transport vositalari mustaqil
ishlashini ta ’minlaydi, shuningdek turli sifatli foydali qazilmaning foydali
qazilmalami alohida yuklash va uni o ’rtachalashtirish imkonini beradi. Ombomi
ekskavatorli qayta yuklashga tayyorlash katta vaqtni talab qilmaydi.
Ekskavatorli qayta yuklash usulining kamchiliklariga qo’shimcha qayta yuklash
mashinalarining (ekskavator, yuklagichlar) kerakligida,
ishchi gorizontlarda
katta maydonlar va qayta yuklash ishlarining qimmatligini kiritish mumkin.
Avtosamosvallardan bevosita dumpkarlarga qayta yuklashda qimmat qayta
yuklash uskunalarining mavjud bo ’lmaganligi va qayta yuklash nuqtalarining
katta unumdorligi sababli arzon holda ishlar amalga oshadi. Bevosita
dumpkarlarga yuklashning kachiliklariga avtosamosvallar va tarkiblaming
sinxron
tarzda ishlay olmasligi, dumpkarlaming katta tog’ jinsi bo’laklari bilan
tez edirilishi va koф uslam ing buzilishi, yo’llaming kon massasi bilan to’silib
qolishi,
foydali
qazilmaning
o ’rtachalashtirishning
kamroq
imkoniya
mavjudligini kiritish mumkin.
Qayta yuklash nuqtalarida qo’llaniladigan ekskavatorlaming parametrlari
harakatlanadigan tarkib o ’lchamlariga mos kelishi kerak, vagon sig’imining
ekskavator cho’michi sig’imiga nisbati 4-6dan kam bo’lmasligi kerak. Kon
massasining alohida b o ’laklari hajmi bo’yicha vagon kuzovidan 8- 10marta kam
b o ’lishi kerak, uning yuklanishi esa 2.3-2.5m balandlikdan oshmasligi kerak.
Omborxonalarga joylashtiriladigan va ulaming
alohida yuklanishi talab
qilinadigan katta hajmdagi rudalar soni uncha katta bo’lmagan harakatchan
331
ekskavatorlardan foydalanishni talab qiladi. Kon massasini valli bo ’shatishda
ekskavatorlami tanlash ularning unumdorligiga bog’liq b o ’ladi. K ichik
maydalangan kon massalarida m os keluvchi unumdorlikka ega yuklagichlardan
foydalanish m a’qul.
Avtosamosvallardan dum pkarlarga bevosita qayta yuklashda quyidagi
holatlarga e ’tibor berish kerak:
•
Avtosam osvalning sig ’imi yuklashda dumpkar sig ’imidan oshmasligi kerak
(aks
holda
avtosam osvaldan
b o ’shatiladigan
kon
massasi
dum pkarga
joylashm asligi mumkin);
•
A vtosamosval kuzovining sig ’imi dum pkar kuzovi sig’imiga mos b o ’lishi
kerak (bu holatlarga rioya qilm aslik kuzovlar sig’imidan to ’liq foydalanmaslikka
olib keladi).
27t yuk k o ’tarish qobiliyatiga ega avtosam osvallardan 82 va 105t yuk
k o ’tarish qobiliyatiga ega dum pkarlar bilan q o ’llash mumkin, 40-45t yuk
k o ’tarish qobiliyati ega avtosam osvallam i esa 140 va 180t sig ’im ga ega
dumpkarlarga bevosita yuklashga q o ’llash mumkin.
Bu nafaqat qazib olish va
qayta
yuklash
texnologiyasi
bilan,
balki
dumpkarlaming
qattiqlik
xarakteristikalari bilan ham bog’liq.
B evosita qayta yuklashda
lokomotivtarkibning ekskavator zaboyida
yuklagandan ko’ra tezroq yuklanishi am alga oshadi. Lokom otivtarkiblam ing
nisbatan tezroq yuklanishi yaxshi maydalangan kon massasi ekskavastiya
qilinishi sababli ekskavatorli yuklashda ham am alga oshadi.
Yuklash vaqtida k o ’p turib qolishlar sababli lokom otivtarkiblaming sig ’imi
tortish kuchiga k o ’ra maksimal holda tanlanm asligi kerak.
Foydali qazilm ani
tashishda boyitish fabrikalarining qabul qilish qobiliyatini ham inobatga olish
kerak.
