-keys  Bu birinchidan, missionerlik yo’nalishida yaqqol namoyon bo’lmoqda.  “Missionerlik”

1-keys 
Bu birinchidan, missionerlik yo’nalishida yaqqol namoyon bo’lmoqda. 
“Missionerlik” 
asli
lotincha
«
missi
» 
so’zi
«
yuborish», «jo’natish
» 
demakdir. 
CHerkov
tomonidan
odatda
hukumat
yordamida
boshqa
davlatdagi
boshqa
din
vakillari
o’rtasida
o’z
dini
tashviqotini
olib
borish
uchun
yuborilgan
shaxs
– 
missioner, deyiladi.
Missionerlar
islom
dinini, muqaddas
kitobimiz
«
Qur’on
»
ni, mubora
k 
Hadislarimizni
maqsadlariga
mos
holda
talqin
qilish
va
nasroniylikni
ulug’lash
orqali
soddadil
musulmon
birodarlarimizni, ayniqsa
yoshlarimizni
o’zlariga
og’dirib
olishga
harakat
qilmoqda. Afsuski, ma’lum
darajada
bunga
erishayaptilar
ham. 
Ular
hadya
etayotgan
sadaqalarga
mukkasidan
ketayotgan
musulmon
birodarlarmizdan
ayrimlari
o’z
dinidan
voz
kechmoqda.
 
Topshiriq: 
1. Missionerlik
va
prozeletizmning
bugungi
kundagi
jamiyat
barqarorligiga
tahdidi
nimada
deb
o’ylaysiz.?

225 
2. Missionerlik
va
prozeletizmning
dinlararo
bag’rikenglikka
salbiy
ta’sirining
oldini
olish
uchun
nimalarga
e’tibor
berish
kerak?
2-keys 
Ikkinchidan, 
mavjud 
muammoning 
yana 
bir 
yo’nalishini 
diniy 
fundamentalizm va ekstremizmda
ko’rish mumkin. Bu “dinda haddan oshish” 
bilan bog’liq holatdir. 
So’nggi yillarda butun dunyo, shu jumladan, mintaqamizda kuchayib 
borayotgan diniy aqidaparastlik va jangarilik islomning asl mohiyati bo’lgan 
bag’rikenglikka zid bo’lgan harakatlarga sabab bo’lmoqda. Davlatlarning 
dunyoviy taraqqiyoti, demokratik o’zgarishlar, diniy bag’rikenglik jarayoniga 
aqidaparastlik, diniy ekstremizm, diniy murosasizlik, siyosiy maqsadlarga 
erishishda konfessional asoslardan foydalanish kabi illatlar salbiy ta’sir ko’rsatadi. 
Topshiriq: 
1. 
Diniy fundamentalizm va ekstremizmning tinchlik va barqarorlikka 
tahdidi nimalardan iborat? 
2. “Dinda haddan oshish” qanday salbiy oqibatlarga olib keladi? 
3-keys 
Uchinchidan, yo’nalishdagi muammo, islomni 
“soxta islomiy g’oyalar 
bilan”
tanglashtirishga urinish, islom va demokratiyani bir-biriga qarshi qilib 
qo’yish, turli dinlar o’rtasida ixtiloflarni keltirib chiqarishga urinishlar bilan 
bog’liq. 
Islom dini va qadriyatlari jaholatning har qanday ko’rinishiga qarshidir. U 
ma’rifiy din bo’lib, insonlarni ezgulikka undaydi. Sir emaski, islom dini rivoji 
tarixida undan tuban maqsadlarda ham foydalanish xollari ham uchraydi. Tarixda 
dindan bunday qarama –qarshi maqsadlarda foydalanishning fojeali oqibatlari, 

226 
nazariy, metodologik jihatlari Prezidentimiz I.A.Karimov tomonidan asoslab 
berilgan. 
Topshiriq: 
1.
Islomning ma’rifiy, ezgulik g’oyalarining mohiyatini qanday izohlaysiz? 
2.Turli dinlar o’rtasida ixtiloflarning oldini olishda “Vijdon erkinligi va 
diniy tashkilotlar to’g’risida”gi qonunning ahamiyati nimada?
Muammoli vaziyatdan chiqib ketish yo’llari 
1. O’zbekistonda demokratik fuqarolik jamiyati qurish maqsadini 
demokratiya, din va milliy o’zlikni anglash bilan uzviy bog’liqligini keng 
jamoatchilik, xususan yoshlar orasida targ’ibot-tashviqot, ma’naviy-ma’rifiy 
ishlarni olib borishga keng jamoatchilikning ko’proq e’tiborini qaratish maqsadga 
muvofiq. 
2. Siyosiy – ijtimoiy fanlarni o’qitishda, xususan “O’zbekistonda demokratik 
jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” “Milliy istiqlol g’oyasi”, “Dinshunoslik” 
fanlarini o’qitishda demokratiya, din va milliy o’zlikni anglash munosabati 
muammosini O’zbekiston erishgan tajribani umumlashtirish asosida yoshlarga 
yetkazish yo’llari to’g’risida o’ylab ko’rish, unga bag’ishlangan davra suhbatlari, 
bahs-munozara, ilmiy-nazariy anjumanlar tashkil etish zarur. 
3. Islom dini va demokratiyani bir-biriga zid qo’yish holatlari mavjudligini 
hisobga olgan holda “Islom va demokratiya” bilan bog’liq yo’nalishlarda 
Respublika va xalqaro anjumanlarni ko’proq tashkil etish to’g’risida o’ylab ko’rish 
kerak. 
4. Diniy bag’rikengllik sohasida O’zbekiston davlati siyosatida erishilgan 
yutuq va tajribalarni keng ommalashtirish maqsadida turli jahon tillarida “Al
ьbom” 
tashkil etish maqsadga muvofiq deb o’ylaymiz. 

227 
5. Respublikaning OAV orqali, shuningdek bugungi kommunikatsion 
texnologiyalarning imkoniyatlaridan keng foydalangan, holda, “Vebsayt”larni 
ochib, ular orqali turli tillarda O’zbekistonning davlat siyosatida demokratiya, din 
va milliy o’zlikni anglash masalalarini chuqur aks ettiradigan ma’lumotlarni 
muntazam berib borish, bu sohada amalga oshayotgan demokratik o’zgarishlarni 
atroflicha o’rganishga hamda xolisona qarashlarni shakllanishiga xizmat qiladi. 
6.. O’zbek xalqi milliy o’zligini islom qadriyatlariga ham bog’liq, deb biladi. 
SHuning uchun islom va uning tarixi, ta’limotini o’rganishga qiziqish ortmoqda. 
Ayni paytda, respublikada islomdan tashqari xristian dinining pravoslav, katolik va 
protestantlik yo’nalishlari, iudaizm sinagogi mavjudligini hisobga olish zarur. 
Diniy e’tiqodlar tufayli turli guruhlar o’rtasida milliy biqiqlikka yo’l qo’ymaslik 
uchun ular o’rtasida diniy bag’rikenglik to’g’risida tushuntirish ishi olib borish 
maqsadga muvofiq. 
7. Oliy o’quv yurtlarida, akademik litseylarda, kasb – hunar kollejlarida 
falsafa, dinshunoslik, ma’naviyat asoslari, siyosatshunoslik, milliy istiqlol g’oyasi, 
tarix va boshqa ijtimoiy – gumanitar fanlarda umuman dinlarni, xususan, islomni 
siyosiylashtirishning zararli oqibatlari haqida tizimli bilim berib borish maqsadga 
muvofiq. 
8. O’zbekistonda mustaqillik davrida yosh avlodni ahloqiy pok, jismoniy 
baquvvat qilib tarbiyalash zarurligini hisobga olib, ajdodlarimiz diniy merosi va 
qadriyatlaridan keng foydalanish mumkin. Ma’lumki, diniylik va milliylik tarixan 
bir – biri bilan bog’lanib ketgan, uni ajratishga urinish ham befoyda. Xususan, 
yosh avlodga tushunarli tilda kitobchalar, rangli plakatlar tuzish lozim, deb 
hisoblaymiz. 
9. O’zbekistonda demokratik davlat va fuqoralik jamiyatini qurishda 
ajdodlarimiz milliy madaniy merosi va islomiy qadriyatlardan foydalanish 
mumkin. Buning uchun fuqoralarning huquqiy madaniyatini oshirish, vijdon 

228 
erkinligi, O’zbekistonda qonun ustuvorligiga rioya qilishning amaliy chora - 
tadbirlarini ko’rish maqsadga muvofiq.