Savol:  Siz bu fikrlarni qanday izohlaysiz?

217 
Fetishizm yog’och, loy va boshqa materiallardan yasalgan buyumlarning paydo 
bo’lishi bilan bir paytda shakllangan. Bu butlarda va tumorlarda jamoalar 
g’ayritabiiy dunyodan keladigan ilohiy qudratning timsolini ko’rdilar. Bizning 
jamiyatimizda ham fetishizmning ko’rinishlari mavjud bo’lib, odamlar 
ko’zmunchoq, taqa, tumor... kabilarda qandaydir ilohiy qudrat bor deb 
hisoblaydilar. Islomda esa bu shirk hisoblanadi. 
Savol:
 Sizning mazkur fikrga munosabatingiz qanday? 
5- “case stady”: Shamanizm
(«shaman» so’zining tungus tilidagi 
ma’nosi – «sehrgar»). Sehrgarlik (afsun, magiya) real natijalar olish uchun ilohiy 
kuchlarga ta’sir etish maqsadida amalga oshiriladigan rituallar – urf-odatlar 
majmuasidir. U totemizm va animizm bilan bir vaqtda paydo bo’lib, unga ko’ra 
uning vositasida kishilar o’z 
totemlari
, ota-bobolarining ruhlari bilan xayolan 
bog’lanishni amalga oshirib kelganlar. Shamanizm qadim o’tmishda paydo bo’lib, 
minglab yillar davomida saqlanib kelgan va tabiiyki, muntazam rivojlanib borgan. 
Odatda, afsungarlik urf-odatlari bilan maxsus odamlar – shamanlar, afsungarlar 
shug’ullanganlar. 
Afsungarlik maqsadga ko’ra quyidagilarga bo’linadi: 1) zarar keltiruvchi – 
yovuz afsungarlik. Bundan kimgadir zarar yetkazish niyat qilinadi; 2) harbiy 
afsungarlik. Bunday afsungarlik dushmanga qarshi qo’llaniladi (masalan, qurol 
aslahalarni sehrlash); 3) sevgi afsungarligi, boshqacha aytganda, «issiq» yoki 
«sovuq» qilish; 4) tibbiy afsungarlik. Davolashda ishlatiladi; 5) ob-havo 
5 – 
keys
-
stadi

218 
afsungarligi. Bu sehrgarlik turidan yomg’ir chaqirish yoki shunga o’xshash ob-
havoni o’zgartirish maqsadlarda foydalanilgan.
Sehrgarlik hozirda ham mavjud. Dinlarda, turli xalqlar urf-odatlarida saqlanib 
qolgan. Bizning jamiyatimizda ham bu holatlar mavjud. Masalan, sevgi 
afsungarligi, boshqacha aytganda, «issiq» yoki «sovuq» qilish 

Download 1,74 Mb.