O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“OCHIQ KODLI OPERATSION TIZIMLAR XAVFSIZLIGI” FANIDAN
Mustaqil ish
Mavzu: “Mobil operatsion tizimlar xavfsizligi”.
Bajardi: Ismoilov Axliddin.
Guruh: OSS002.
Tekshirdi: Qaxramonov E.Q.
Toshkent 2023
Mustaqil ish.
Mavzu: Mobil operatsion tizimlar xavfsizligi.
Reja:
I.Kirish.
1. Mobil operatsion tizimlar.
II.Asosiy qism.
1. Mobil operatsion tizimlar haqida umumiy ma’lumotlar.
2. Mobil operatsion tizimlar xavfsizligi va uni amalga oshirish mexanizmlari.
3. Android va iOS operatsion tizimlar xavfsizligini ta’minlash mexanizmlarining
qiyosiy tahlili.
III.Xulosa.
IV.Foydalanilgan adabiyotlar.
KIRISH. Mobil operatsion tizimlar
Mobil qurilmalarning sifati asosan apparat xarakteristikalariga bog’liq bo’lsa,
ulardan foydalanish qulayligi ko’p jihatdan mobil operatsion tizimlarga (OT) bog’liq.
Mobil operatsion tizimlarni quyidagi alomatlari bo’yicha tasniflash mumkin (1-
rasm):
- operatsion tizim ochiqligi;
- axborotni himoyalash vositalarining mavjudligi (AHV);
- axborotni kriptografik himoyalash vositalarining mavjudligi (AKHV);
- oxirgi qurilmalar turi.
Quyida mobil qurilmalar uchun keng tarqalgan operatsion tizimlar ko’rilgan.
Symbian OS. Ushbu operatsion tizim Nokia firmasining madadi tufayli eng
ommabop hisoblanar edi. Ushbu tizim o’lchamining kichikligi, hamda grafika
interfeysining va tizim yadrosining bir-biridan ajratilganligi ham muhim rol o’ynadi. Bu
uning turli mobil qurilmalariga osongina o’rnatilishiga imkon berdi. Keyinroq ko’p
vazifalik qo’shilgan.
Har bir mutaxassis apparat platforma cheklovlariga bog’liq holda o’zining
operatsion tizim versiyasini yaratar edi. Har bir versiya o’ziga xos xususiyatlarga ega
bo’lib, har bir versiya uchun o’zining ilovalarini ishlab chiqish lozim edi. Bu noqulaylik
edi. Shu sababli Windows Mobile, Android va iPhone operatsion tizimlari paydo
bo’lganidan keyin Symbian operatsion tizim o’zining ommaviyligini yo’qotdi. Hozirda
faqat Nokia kompaniyasi ushbu operatsion tizimdan o’zining smartfonlari uchun
foydalanadi.
1-rasm. Mobil operatsion tizimlarning tasnifi
Symbian operatsion tizim afzalliklari:
- xotiraga va prosessorga talablarning pastligi;
- ishlatilmaydigan xotirani bo’shatish funksiyasi;
- barqarorlik;
- ushbu platforma uchun viruslar sonining kamligi;
- tezdan yangi versiya paydo bo’ladi va barqarorlik tiklanadi;
- dasturlarning katta soni.
Symbian operatsion tizim kamchiliklari:
- shaxsiy kompyuter bilan ulanish uchun qo’shimcha dastur o’rnatilishi lozim;
- eski va yangi versiyalar uchun dasturlarning nomuvofiqligi.
| 