|
Oksidlovchilar va qaytaruvchilar
|
| bet | 4/4 | | Sana | 14.02.2024 | | Hajmi | 107,37 Kb. | | #156216 |
Bog'liq Oksidlanish qaytarilish reaksiyalari Документ Microsoft Word, Giroskop, tafsiya noma, Mustaqil ish mavzu Go’sht va go’sht maxsulotlari ishlab chiqari, komputer operatorlik, 1-§ dintaniw pániniń maqseti hám waziypalari j-fayllar.org, 1, Favqulodda vaziyatlar hududida qutqaruv ishlarini tashkil etish, 1-kurs amaliy daftar, RcZ7-LVB8FI1MNOJcp2zzEFmHqqfK0zY, hlpSCHtiXX5JjpikIgjdFiPANWx6Ipu7, xxoNDgM9N81aB4xhL5PskxoCwwcMS22X, Ferminni bilanka, 1.-Avtokredit -Istemol -Mikrokredit -bank-resursidan-Ipoteka-va-Talim-kreditlari-shartnomasiOksidlovchilar va qaytaruvchilar. Тarkibida qaytariluvchi element bo’lgan moddalar oksidlovchilar, oksidlanuvchi element saklovchi moddalar qaytaruvchilar deyiladi.
Oksidlovchilar tarkibidagi element uz oksidlanish darajasini pasaytiradi, qaytaruvchilar tarkibidagi element uz oksidlanish darajasini oshiradi.
Muxim oksidlovchilar:
1. Oddiy moddalar: F2, Cl2, Br2, J2, O2, S.
Kimyoviy reaksiyalar vaktida bu moddalar elektronlar biriktirib olib, manfiy zaryadlangan zarrachalarni xosil kiladi:
F- , Cl- , Br- , J- , O2- , S2- .
2. Kislorodli kislotalar : H2SO4 , HNO3 va ularning tuzlari : KMnO4 ( kaliy permanganat), K2Cr2O7 ( kaliy bixromat ); xlorning kislorodli kislotalari ( HClO, HClO3, HClO4 ) va ularning tuzlari ( gipoxloritlar , xloratlar va perxloratlar ) ;
ba’zi kislotalarning angidridlari, masalan,CrO3 (xrom (VI) - oksid ), Mn2O7 ( marganes (VII)- oksid ), O3 ( ozon) , N2O2 ( vodorod peroksid ) , metallarning peroksidlari (Na2O2, SaO2) va boshqalar.
3. Metallarning yukori oksidlanish darajasiga ega bo’lgan ionlari , masalan Fe3+,Au3+ , Cu2+ , Sn4+ .
Muxim qaytaruvchilar:
1. Metallar, ayniksa ishkoriy-yer metallar ( Li , Na, K va boshqalar ) va ishkoriy-yer metallari(Ca, Sr , Ba ) .
2. Vodorod , uglerod ( koks), uglerod (II) - oksid CO.
3. Kislorodsiz kislotalar va ularning tuzlari : gidridlar tarkibidagi vodorod ioni N- (NaH, KH, CaH2 va boshqalar ).
Ba’zi moddalar sharoitga qarab xam oksidlovchi, xam qaytaruvchi vazifasini bajarishi mumkin (masalan, HNO2 , H2SO3 ).
Oksidlanish - qaytarilish reaksiyalariga muxitning ta’siri. Oksidlanish - qaytarilish reaksiyalarida muxit muxim axamiyatga ega . Muxitning ta’siri masalan, KMnO4 ning qaytarilish xarakterida yakkol namoyon bo’ladi. Kislotali muxitda MnO4- ion Mn 2+ iongacha, neytral muxitda MnO2 gacha, ishkoriy muxitda MnO42- ( yashil rang) iongacha qaytariladi. KMnO4 ning kislotali muxitda qaytarilishi:
KMnO4 ning neytral muxitda qaytarilishi :
Kaliy permanganatning ishkoriy muxitda qaytarilishi :
Nazorat savollari.
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari deb nimaga aytiladi?
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining qanday turlari bor?
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini qanday usullarda tenglashtiriladi?
Oksidlovchi va qaytaruvchi nima?
Oksidlanish - qaytarilish reaksiyalariga muxit qanday ta’sir ko’rsatadi?
Tayanch so'z va iboralar.
Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari, oksidlanish-qaytarilish reaksiya turlari, oksidlovchi, qaytaruvchi, electron balans usuli, oksidlanish - qaytarilish reaksiyalariga muxitning ta’siri.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. N.A.Parpiyev, H.R.Rahimov, A.G.Muftaxov. Anorganik kimyo nazariy asoslari. Toshkent. «O'zbekiston». 2000 y.
2. Q.Ahmerov, A.Jalilov, R.Sayfutdinov . Umumiy va anorganik ximiya. Toshkent. «O'zbekiston». 2003 y.
3. YU.T.Toshpo'latov, SH.YE.Ishoqov. Anorganik kimyo. Toshkent. «O'qituvchi». 1992 y.
|
| |
