|
-bob. OPTIK TOLA VA KABELLAR
|
| bet | 19/160 | | Sana | 13.01.2024 | | Hajmi | 1 Mb. | | #136728 |
Bog'liq Optik aloqa asoslari (N.Yusupov, R.Isayev)2-bob. OPTIK TOLA VA KABELLAR
Optik tola va uning tuzilishi
Tolali optik aloqa tizimida optik tebranishlarning tarqalishini chegaralovchi va yorugTik energiyasi oqimini berilgan yo'nalishda yo'naltiruvchi, uzatish va qabul qilish traktlarini bogTab turuvchi muhit optik yorug‘lik uzatkichlar deyiladi. Optik yorugTik uzatkichlarning tavsiflari qisman aloqa tizimining sifatini aniqlaydi. Shuning uchun TOATni loyihalashtirishda nurlanish tarqaladigan uzatuvchi muhit - optik yorugTik uzatkichlarning tavsiflarini hisobga olish kerak.
TOATda maxsus optik yorugTik uzatkichlar — optik tolalar (ОТ) qoTlaniladi.
Kichik so'nish koeffitsiyentiga ega boTgan optik yorugTik uzatkichlar asosida optik signallarni uzoq masofalarga uzatishni ta’minlovchi optik kabellar yaratilgan.
YorugTik uzatuvchi optik tolalar o‘zak va qobiqdan iborat boTadi. Ular qiymat bo‘yicha bir-biriga yaqin turli sindirish ko‘rsatkichlariga ega. O‘zak uzatuvchi muhit, qobiq esa o‘zi va o‘zak orasida chegara hosil qiluvchi sifatida ishlatiladi. Bu chegara yorugTikni yo‘naltiruvchi fizik kanalni shakllantirib, u orqali uzatilgan signalning tashuvchisi yorugTik nuri tarqaladi.
Yorug‘lik nurining faqatgina o'zak bo‘ylab tarqalishini ta’minlash uchun (2.1-rasm) quyidagi shart bajarilishi kerak:
bunda:
rij — o'zakning sindirish ko‘rsatkichi;
n2, n} — qobiqlarning sindirish koTsatkichlari;
n0 — tashqi muhitning sindirish koTsatkichi [5].
44
www.ziyouz.com kutubxonasi
2.1-rasm. Yorug‘lik uzatuvchi optik tolalar
Optik yorug'lik uzatkichlarning sindirish ko‘rsatkichi: п = у1е-ц, (2.1)
bunda Efi — mos ravishda nisbiy dielektrik va magnit ohkazuvchanlik.
Yoki sindirish ko‘rsatkichi n, yorug‘likning vakuumdagi tezligini (c) materialdagi yorug‘lik tezligiga (cm) nisbati orqali ifodalanadi: n — c/c .
Har xil moddalardan yorughik turli tezliklarda tarqaladi. 2.1- jadvalda turli moddalarning sindirish ko'rsatkichlari va yorughikning tarqalish tezliklari keltirilgan [2].
rasmda OTning tarkibiy qismlari tasvirlangan. ОТ uchun asosiy material juda toza va tiniq kvars shishasi, kremniy ikki oksidi (SiO2) hisoblanadi.
Agar dengiz suvi shunchalik tiniq bo‘lsa, u holda Tinch okeanida joylashgan 33,177 futli Mariana cho‘kmasining eng chuqur joyini ko‘rish mumkin bo‘lardi [2].
O‘zak va qobiqning kerakli sindirish ko‘rsatkichlarini olish uchun kvars shishasiga qo‘shimchalar qo‘shiladi. Masalan; germaniy va fosfor sindirish ko‘rsatkichini oshiradi, bor va ftor esa aksincha uni kamaytiradi.
Tolaning qo‘shimcha qobiqlari himoya qobig'i hisoblanadi. 2.2-rasmda optik tolaning tuzilishi ko‘rsatilgan [14]. Tashqi plastik qoplama optik tolaning xususiyatlariga ta’sir etuvchi mexanik va atrof-muhit ta’sirlaridan uni himoya qiladi.
45
www.ziyouz.com kutubxonasi
|
| |
