Naqd pullar emissiyasi. Pullar markaziy emissiya banki faoliyati natijasida
yaratiladi. Pullarni yaratish jarayoni ikki bosqichdan iborat bo’ladi.
Pul bazasi O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki muomalaga chiqargan naqd pullar va
tijorat banklarining majburiy zaxiralarini o’z ichiga oladi.
Pullarni yaratish jarayonining
ikkinchi bosqichida tijorat banklari o’z mijozlari -
korxonalar, tashkilotlar, aholini kreditlash uchun markaziy emissiya bankidan
olgan kreditlardan foydalanadiki, bu pul massasining yaratilishiga olib keladi.
Pul massasi tijorat banklari tizimidagi pul bazasining oshishi natijasida vujudga
keladi va muomaladagi naqd pullardan va mijozlar hisobvaraqlaridagi pullar
qoldiqlaridan iborat bo’ladi.
Pul massasi Pul multiplikatori = ------------------------- Pul bazasi Bugungi eng muhim vazifa valyutamiz baquvvat, dunyoda obro’li
valyutaga aylantirishdir, u yuksak qiymatga va katta kuchga ega bo’lishi lozim.
So’mni barqaororligini ta’minlash va qadrini oshirish umummilliy vazifa.
Respublikamizdagi barcha fuqarolarning farovonligi ana shu vazifani hal
etilishiga bog’liq. Aslini olganda bu iqtisodiy vazifagina emas, hozirgi paytda
ijtimoiy- siyosiy ahamiyatga molik vazifaga aylanmoqda, chunki iqtisodiyotning
yuksalishi ham, aholi turmush darajasi ham, davlatning obro-e’tibori ham shu
vazifaning bajarilishiga bog’liq.
Nazorat uchun savollar 1. Pul muomalasi nima?
2. Pul muomalasi qonunining mazmun mohiyatni tushuntiring.
3. Pulning aylanish tezligi nima?
4. Pul massasi nima?
66
Tavsiya etiladigan adabiyotlar: 1.O‘zbekiston Respublikasining “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi
O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi
2019-yil 5-noyabrdagi O‘RQ-580-sonli Qonuni.
2.Abdullayev A.J,Qayumova Z.A va boshqalar.Pul va banklar. Durdona-2021 yil
3.Omonov A.A., Maratov M.D. Pul va pul muomalasi. O’quv qo’llanma.
T: 2008, “Akademiya” nashriyoti.
