№34-MAVZU: ELEKTRON BIZNES VA XIMOYA TIZIMI

uchun internet tarmog‘ida yoki mobil aloqa yordamida o‘z hisoblarini boshqarish 
va to‘lovlarni amalga oshirish imkonini beradi. Bir necha banklar tomonidan taklif 
etilayotgan SMS- banking bir tomonlama bo‘lib, faqatgina hisob va operatsiyalar 
tarixi haqida ma’lumot olish uchun mo‘ljallangan. Bu holat elektron tijoratning 
rivojlanishiga eng katta to‘siq bo‘layotgan muammolardan biridir. 
To‘rtinchidan, mavjud internet-do‘konlar faoliyatida yetarli professionallik 
darajasi yetishmaydi. Aloqa va axborotlashtirish agentligi chop etgan 
ma’lumotlarga ko‘ra 01.01.2008 yil holatiga bo’yicha O‘zbekistonda 24 internet-
do‘kon faoliyat yuritadi. Kompyuter va elektron- mayishiy texnika mahsulotlarini 
sotishga bo’yicha-8, sovg‘a va gullar bo’yicha-4, raqamli tovarlar bo’yicha -6, 
iste’mol va ma’ishiy tovarlar bo’yicha-3, kitob, musiqa va kompakt diskda filmlar 
sotishga mO‘ljallangan- 3 do‘kon mavjud. Bu veb- saytlarning 4-ishlov berilish 
jarayonida, 4-to‘lovni xalqaro to‘lov tizimidagi plastik kartochkalardan foydalanib 
amalga oshirish imkonini yaratadi, 12-WM Transfer to‘lov tizimidan foydalanadi. 
Qolgan 7 do‘kon naqdsiz to‘lovni amalga oshirishni imkonini, yozma shartnoma 
imzolanganidan so‘ng, yaratadi. 
Takliflar… 
Yuqorida keltirilgan muammolarni hal qilishda asosiy e’tibor beriladigan 
yo‘nalishlar sifatida quyidagilarni taklif qilamiz: 
 
Elektron tijorat sohasida ilmiy izlanishlarni chuqurlashtirish zarur. Ilmiy 
ishlar, maqolalar yozish, maxsuslashtirilgan internet-resurlar yaratish, doimiy 
forum va konferensiyalar tashkil etish, kadrlar tayorlashda elektron tijoratning 
nafaqat texnik, balki iqtisodiy va huquqiy xususiyatlarini ham inobatga olish, eng 
asosiy muammolardan biri – malakali kadrlar yetishmovchiligini, oldini oladi. 
 
Telekommunikatsion 
xizmatlarni 
ko‘rsatish 
sohasida 
raqobatni 
rivojlantirish. Bu xizmat sifatining oshishiga, narxlar darajasining tushishiga va 
elektron tijorat uchun ma’lum internet- auditoriyalarining yaratilishiga olib keladi. 
 
AKT sohasiga investitsiyalarni kiritish uchun qulay huquqiy sharoitning 
kO‘rsatilgan tartibda doimiy mavjud bo‘lishini ta’minlash. 
 
O‘z-O‘zini boshqarish va tajriba almashish tizimlarini yaratish 
 
Elektron tizimi bo’yicha ta’lim tizimini rivojlantirish 
 
Axborot texnologiyalarining butun O‘zbekiston bo‘ylab keng tarqalishini 
ta’minlash. Nafaqat viloyat markazlarida, balki chekka qishloqlarda ham axborot 
texnologiyalarining joriy qilinishi elektron tijorat hajmining sezilarli darajada 
oshishiga olib keladi. 
 
On-line banking tizimini butun respublika bo‘ylab samarali joriy qilish. Bu 
ulgurji va chakana savdo bilan shug‘ullanayotgan tadbirkorlar uchun o‘z tovar va 
xizmatlari bilan internet tarmog‘i orqali erkin savdo qilish imkoniyatini oshiradi. 
Shu bilan birga bu bank sohasining boshqa yo‘nalishlari bo’yicha ham sezilarli 
o‘zgarishlarga olib keladi. 
O‘zbekistonda elektron tijoratning rivojlanish istiqbollari 
Shuni bemalol ta’kidlash mumkinki, O‘zbekiston o‘zining yuqori darajali 
intellektual imkoniyatlari bilan axborot texnologiyalari tamaddunining 
qirg‘og‘ida qolib ketmasligi zarur. 

Elektron tijoratni rivojlantirish jamiyatimiz uchun qanday natijalar beradi? 
 
Elektron tijoratning rivojlanishi O‘zbeksiton mehnat bozori strukturasiga 
ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Yuqori axborot texnologiyalarini sanoatlashtirish minglab 
yangi ish o‘rinlarini yaratadi. 
 
O‘zbekiston iqtisodiyotining barqarorlashishi, tovar va xizmatlarning 
raqobatbardoshligi kuchayishi va elektron tijorat rivojlanishining bir paytda sodir 
bO‘lishi eksport imkoniyatlarimizning oshishiga olib keladi. 
 
Elektron tijorat aholi turmush darajasining yaxshilanishini, marketing, 
menejment kabi sohalarning rivojlanishini ta’minlaydi. 
Shunday qilib, O‘zbekistonda elektron tijoratni rivojlantirish imkoniyatlari 
yildan yilga o‘sib borayotganligini alohida ta’kidlab o‘tish lozim. Uning 
rivojlanishi milliy ishlab chiqaruvchilarimizga yangi bozorlar ochish, yangi 
mijozlar topish imkoniyatlarini yaratadi. Elektron tijoratni rivojlantirish bo’yicha 
tanlangan va amaldagi yo‘ldan to’g’ri borish, kelajakda O‘zbekiston iqtisodiyotini 
jahon bozorining yetakchi vakillaridan biriga aylantiradi. O‘zbekistonda elektron 
tijorat bo’yicha mavjud muammolarni hal qilishning to’g’ri yo‘li tanlanganligi 
xalq 
farovonligida, 
jamiyatimizning 
taraqqiy 
topishida, 
iqtisodiy 
rivojlanishimizda O‘z aksinitopadi. 
Mustahkamlash uchun topshiriqlar 
1 
Muammolar 
2 
Takliflar 
3 
O‘zbekistonda elektron tijoratning rivojlanish istiqbollari 
Uyga vazifa 
Elektron tijoratni rivojlantirish jamiyatimiz uchun qanday natijalar 
beradi?

Download 7,03 Mb.