Atmosfera havosini muhofaza qilish bo’yicha qonun xujjatlari:
«Atmosfera havosini muhofaza qilishto’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi qonunida «Atmosfera havosi tabiiy resurslarning tarkibiy qismi bo’lib, uumum milliy boylik hisoblanadi va davlat tomonidan muhofaza qilinadi» deb belgilab qo’yilgan. Shuningdek, Qonunning 4 moddasi bilan fuqarolarning hayoti uchun qulay atmosfera havosiga ega bo’lish huquqi va uni saqlash sohasidagi majburiyatlari va 24 moddasi bilan korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning atmosfera havosini muhofaza qilish sohasidagi majburiyatlari keltirilgan.
Demak, fuqarolar va korxonalar, muassasalar hamda tashkilotlar ushbu qonun talablarini bajarish bo’yicha qonunda ko’rsatilgan talablarni bajarishlari lozim bo’ladi. E’tibor qaratish lozimki, bugunda atmosferada tug’ilishi mumkin bo’lgan muammolarni oldini olish uchun barcha tarmoqlarga e’tibor berilyapti. Gidrometerologiya markazlari tomonidan ba’zi hudud va inshoatlarga maxsus havo tozalagichlar qo’yilmoqda. Turli labarotoriyalar tomonidan bu borada ishlar olib borilib, ular yaratgan kashfiyotlar atmosfera uchun foyda keltirmoqda.
20-MA’RUZA. INSONNING ATROF-MUHITGA TA’SIRI.
Reja:
1.Tabiiy va antropogen ifloslanish.
2.Mintaqaviy ekologik muammolar va ularning yechimlari.
3. Ekologik xavfsizlikni ta’minlashning tashkiliy asoslari.
Tabiiy va antropogen ifloslanish
Suv, zamin, kuyosh va havo hayot manbaidir. Havoning ifloslanishi odam va hayvon organizmiga о‘simliklar va boshqa tirik mavjudodlarga salbiy ta’sir qiladi. Shuning uchun ham Abu Ali Ibn Sino “agar havoda chang bо‘lmaganda edi odamlar ming yil yashardilar” deb bejiz aytmagan. Shuni takidlashimiz lozim-ki insonni yashashi uchun eng asosiy narsa havodir. Odam oziqa yemasdan besh haftagacha yashashi mumkin suvsiz besh kunga chidashi mumkin. Havosiz esa kо‘pi bilan besh minutga chidaydi. Ammo odamning meyorida yashashi uchun havoning о‘zigina yetarli bо‘lmay. u yana ma’lum tartibda bо‘lishi ya’ni toza holatda saqlanishi ham zarurdir.
Toza havo deganda biz nimani tushunamiz?
Hammamizga ma’lumki dunyodagi barcha majudod havo bilan tirik. Havo inson uchun suv va kuyoshdek mu’tabar va aziz! Ona sayyoramizda hayotning mavjudligi va yer atmosferasida yashashai uchun eng zarur omili bо‘lgan kislorodning yetarli miqdorda borligidir. Biz havodan nafas olganimizda kislorod nafas yо‘llari orqali organizmimiga singib moddalar almashinuvi singari murakkab ichki biokimyoviy jarayonlarda qatnashadi. Odam bir kecha kunduzda tashqi muhitdan 20 m3 havo oladi, bir yilda esa 9 tn. ga yakin kislorod kerak bо‘ladi.
Ma’lumki odam о‘pkasi orqali bir minutda о‘rta hisobda 12 litr havo о‘tkazadi. Bir kecha-kunduzda esa 17 ming 290 litr havo о‘tadi. Bu esa 23 kg tashkil etadi. Demak odam havoni ovqatga nisbatan 4-5 barobar kо‘p iste’mol qiladi. Kishilarning qanchalik sog‘lom. nosog‘lom bо‘lishi havo iqlim va yashash tarziga bog‘liqdir.
Statistik ma’lumotlarga qaraganda hozirgi kunda jahon mamlakatlarida 320 mln.dan ziyod avtomobil harakatda. Avtomobil motoridan havoga chiqadigan gazlar tarkibida esa 200 xil turdagi zaharli kimyoviy moddalar borligi о‘rganilgan.
Tirik mavjudodlarni yashash manbai bо‘lgan havoni muhofaza qilish va uni sof holida saqlash fanning asosiy maqsadidir.
Mintaqaviy ekologik muammolar va ularning yechimlari.
Mintaqaviy muammolar joylarning о‘ziga xos tabiiy sharoitlari, majud resurslardan notо‘g‘ri foydalanish, sanoat chiqindilari kо‘p chiqishi, yer – suv va yaylovlardan notо‘g‘ri foydalanish oqibatida kelib chiqadi.. Ushbu muammolar shu mintaqaga tegishli bо‘lsada ularning ekologik va ijtimoiy - iqtisodiy oqibatlari g‘oyat ulkan, ularni о‘z vaqtida hal etilmasa keng miqyosda kutilmagan og‘ir oqibatlarni olib kelishi mumkin bо‘ladi. О‘rta Osiyodagi ekologik muammolarni eng muhimi Orol va Orolbо‘yi ekologik muammolardir. Orol dengizi yaqin vaqtgacha eng yirik suv havzasi bо‘lib hisoblanilgan. Sо‘nggi 40-45 yil davomida dengiz sathi 22.0 metrdan kо‘proqqa pasaygan, suv hajmi 1064 dan 115 km3 pasaydi, suvdagi tuz miqdori 72 g/l ga yetgan. Orol dengizi deyarli “о‘lik” dengizga aylangan. Uning qurib qolgan qismining maydoni 4.2 mln. gektarni tashkil etadi va atrofga qumli tuzlar tarqatish manbai bо‘lib qolgan. Chang tarqalayotgan maydon uzunligi 400 km va kengligi 40 km. yetgan. Changli bо‘ronlar ta’sir doirasi 300 km. ni qamrab olmoqda.
Har yili bu yerda atmosferaga 15 dan 75 million tn. gacha chang kо‘tariladi. Bunday bо‘ronlarli yillar 90 kunlab kuzatiladi.
Sug‘orma dehqonchilik rivojlanishi oqibatida, shuningdek qurg‘oqchilik yillarida Amudaryo va Sirdaryo suvlarining Orolga qо‘shilishi 1970 yilga kelib 37.8 km3 ga, 1980 yilda esa 11.1 km3 gacha kamayib ketdi. 80 yillarning boshlarida daryodan dengizga suv quyilishi butunlay tо‘xtab qoldi.
Ayni paytda Amudaryo va Sirdaryo deltalaridagi yerlarning tabiiy holati buzilib, chо‘lga aylanish sur’atlari о‘sib bormoqda. Aholi ichimlik suvlari pestitsidlar bilan ifloslangan. Keyingi 10 yillikda о‘limlar soni 2 martta ortgan. Bolalarning 90% da siyidigida tuz miqdori kо‘p. Ayollarning 80% dan ortig‘ida kam qonlik hastaligi uchramokda. Ushbu hudularda yuqumli kasalliklar tez tarqalmoqda. Agar Orol dengizining sathi 33 m balandlikka tushib qolsa 2 qismga bо‘linib, о‘zining dengiz sifatini yо‘qatadi.. Shuning uchun uni 33.5 m balandlikda saklab kolish kerak bо‘ladi. Buning uchun har yili 20 km3 suv quyilishi kerak bо‘ladi. Bunday holatni kelitrrish uchun suvdan oqilona foylanish. Markaziy Osiyo birgalikda qisqa vaqt ichida yagon suv hо‘jaligini siyosatini ishlab chiqarish, Orolbо‘yidagi tabiiy kо‘llarni saqlab qolish e’tiborga olinish zarur.
Mintaqaviy ekologik muammolarga adir, tog‘ zonalarida xо‘jalik nuqtai nazaridan о‘zlashtirish ham kiradi. Ushbu muammolar tog‘-energetik, gidrotexnik, tog‘-kon sanoati va boshqalarni qurilishi bilan bog‘liq. Shuningdek О‘zbekiston bilan Tojikiston chegarasidagi Xissor vodiysida jiddiy ekologik muammolar mavjud. Tojikistondagi alyuminiy zavodining chiqindilari Surxandaryo viloyatining bir necha qishloq hо‘jaligi bilan shug‘ullangan tumanlarga og‘ir zararlarga olib kelmokda shu bilan birga kishilarning salomatligiga ham zarar keltirmokda..
Mintaqaviy muammolardan yana biri kislotali yomg‘irlardir Kislotali yomg‘irlar. Hozirgi davrda texnogen sulfidning havoga kо‘plab chiqarilishi biosferada moddalarning aylanma harkatiga katta ta’sir kо‘rsatmokda. YUNESKO ekspertlarining ma’lumotiga kо‘ra bir yilda havoga chiqarilgan sulfidlar miqdorini 251 mln. tonnaga teng, shundan Yer kurrasiiing shimoliy zonasiga - 174 tonnasi janubiga - 77 mln. tonnasi tо‘g‘ri kelgan. Bu yomg‘irlarning ta’siri tufayli AQShdagi kо‘llarda 80 % hayot yо‘qolgan. Kanada, Shvetsiya, Norvegiya davlatlarida suv havzalari shu yomg‘irlar tufayli zararlangan. Kislotali yomg‘irlarning ta’siri natijasida har yili 31 mln. gektarga yaqin yerlardagi о‘rmonlar qurib ketmokda. A.V. Yablokov tomonidan 1989 yilda о‘tkazilgan kuzatishlarda kislotali yomg‘irlar ta’sirida о‘rmonlar ham qattiq shikastlanadi va chuchuk suvlarning organik dunyosiga ham kuchli ta’sir kо‘rsatadi. Bunga Tojikistondagi alyuminiy zavodi Tursunzoda shahrida (ftor). Chirchikdagi kapralaktam zavodi misol bо‘laoladi. Tuproq unumdorligining kamayishiga inson faoliyatining ta’siri, tabiatdagi biologik aylanishga katta ta’sir kо‘rsatadi. Bu aylanish moddalarniig sirkulyatsiya qilishi tufayli vujudga keladi, binobarin tuproq, о‘simlik, hayvonlar va mikroorganizmlar о‘rtasida sodir bо‘ladi. Yer osti boyliklarini ochiq qazib olish, yerlarni quritish va sug‘orish binobarin tuproq unumdorligining pasayishiga va yemirilishiga olib keladi. BMTning ma’lumotiga kо‘ra, har yili dunyoda eroziya va defolyatsiya natijasida 7 mln. gektar haydaladigan yer qishloq hо‘jaligi aylantirishida chiqib qolmoqda (masalan, Xindiston, Pokiston, Meksika, Orol bо‘yi). SHо‘rlangan yerlarda hosildorlik keskin kamayib ketadi (masalan, paxta va bug‘doyda 50-60%, makkajо‘horida 40-50%). Atrof-muhitning buzilishi tufayli Orolbо‘yida katta chо‘llar yuzaga kelmokda. О‘rmonlarning keskin kamayishi. Yer yuzidagi о‘rmonlar tabiatdagi ekotizimning meyori holatda saqlanishida katta rol о‘ynaydi. Quruqlikdagi о‘simliklar inson faoliyati tufayli havoga chiqarilgan har xil zaharli moddalarni yutib, havoni ifloslanishdan himoya qiladi. О‘rmonlarning kamayishi atmosferadagi kislorod va uglerod balansining buzilishiga olib keladi. 1 gektar yerdagi о‘rmon bir yilda 20 mln. m3 toza havo beradi. Shunga qaramay insonlar о‘rmonlarni kesishni tо‘xtovsiz davom ettirmokdalar. Atmosferaga turli yoqilg‘ilar yondirilganda chiqindi gazlar tarkibida oltingugurt va azot qо‘sh oksidlari bо‘ladi. Atmosferaga millionlab tonna chiqarilayotgan bu birikmalar suv tomchilari bilan birikib kimyoviy jarayonlar orqali kislatali yomg‘irlar hosil bо‘lishiga sabab buladi. Kislotali yomgirlar ichimlik suvlarini ifloslaydi, tog‘-jinslari tarkibidagi tirik organizm uchun salbiy ta’sir kо‘rsatuvchi qо‘rg‘oshin,kadimiy, rux, simob kabi moddarni siqib chiqaradi.
Faqat Yevropa hududdining о‘zida yiliga 30 mln.t sulfat chiqindilari tashlanmokda AQSH, Kanada, Germaniya, Shvetsiya, Norvegiya, Rossiya va boshqa rivojlangan davlatlarda kislotali yomg‘irlar ta’sirida katta maydonlardagi о‘rmonlarning qurishi kuzatilmokda. Bunday yomg‘irlar hosildorlikni pasaytiradi, suv havzalrining nordonligini oshiradi, binolar, tarixiy yodgorliklarni yemiradi, inson sog‘ligiga salbiy ta’sir qiladi. Dunyoning turli qismlarida joylashtirilganligiga qaramay dengiz, kо‘l va daryolarning ifloslanishi deyarli bir xil. Ularning ifloslanishi Dunyo okeanlari singari neft, pestitsid, kimyo sanoati chiqindilari, metallar bilan ifloslantirilmokda.
Shimoliy Amerikadagi Buyuk Kо‘llar suvdan 250 dan ortiq shaharlar kuniga о‘z extiyojlari uchun 15 mlrd l suv olib, uning katta qismini chiqindi suv sifatida yana kо‘llarga qaytarishadi maydoni 26 ming km2. Bularga chuchuk suvli yirik kо‘liga Erigi Detroyt daryosi sutka davomida 7.5 mln. m3. chiqindi – oqova suvlarni kelitrib tashlaydi. Kо‘lga yil davoimda 46 mln t. qattiq modda, 4 mln.t xloridlar, 27 ming t. fosfatlar, 160 ming t. azot mahsulotlari tashlanganligi aniqlanilgan. Rossiyadagi Baykal kо‘li shu shaharda qurilgan selyulyoza zavodidan chiquvchi chiqindilar bilan ifloslantirlmokda. Baykal kо‘liga quyiladigan daryolar ham uni ifloslanishga о‘z hissalarini qо‘shib kelmoqdalar. Ular kimyo, metallurgiya zavodlarini chiqindilarini olib kelib tashlaydilar. Xuddi shunday ahvol Qora dengiz, Kaspiy dengiz, Balxash, Issiqkо‘l va kо‘pgina yirik daryolar ham ifloslanishi ortib bormokda. Bu ahvolni tadbirlar qilib tozalash kerakaligini davr kо‘rsatmoqda.
Ekologik xavfsizlikni ta’minlashning tashkiliy asoslari.
Ekologik xavfsizlikni ta’minlashda tabiiy resurslardan oqilona foydalanish atrof-muhitni muhofaza qilishni boshqarishni takomillashtirishdan bog‘liqdir.
О‘zbekiston Respublikasining Oliy majlisi tabiatni muhofaza qilish siyosatining asosiy yо‘nalishlarini belgilaydi qonun hujjatlarini qabul qiladi va Tabiatni muhofaza qilish kо‘mitasining faoliyatini muvofiqlashtirib turadi. Tabiiy resurslardan foydalanganligi uchun haq olishning eng kо‘p-kam hajmini shuningdek tо‘lovlarni undirib olishdagi imtiyozlarni belgilaydi. Shuningdek hududlarni favqulotda ekologiya holati, ekologiya ofati va ekologik falokati mintaqasi deb e’lon qiladi va bunday mintaqalarning huquqiy rejimlarini va jafo kо‘rganlarning maqomini belgilaydi.
О‘zbekiston Respublikasining Prezidentiga davlat va ijro etuvchi hokimiyat boshlig‘i sifatida quyidagi vakolatlar berilgan:
- ekologik xavfsiz muhitni ta’minlash uchun zaruriy chora tadbirlar kо‘rish:
- ekologiya borasidagi qonunlarni imzolash va ularga oid farmoyish va qarorlar qabul qilish.
- ekologik qonun meyorlarini buzuvchi davlat hokimiyati va boshqaruv organlarining noekologik hujjatlarini bekor qilish:
- Oliy Majlis senati Tabiatni muhofaza qilish kо‘mitasining raisi lavozmiga nomzod taqdid etish:
- ekologik inqiroz kо‘rgan yoki talofat kо‘rgan hududlar yoki butun hudud bо‘yicha favqulotda holat joriy etish:
- respublika ichki va xalqaro ekologik siyosatga doir vakolatlarini amalga oshiradi.
О‘zbekiston Respublika Vazirlar Maxkamasi davlatning tabiatni muhofaza qilish siyosatini amalga oshirish ekologiya sohasidagi davlat dasturlarini qabul qilish, ularni bajarilishini nazorat qilish tabiiy reurslarni hisobga olish va baholashni tashkil etish ekologiya ma’orifi va tarbiyasi tizimini yaratish hamda uning amal qilishini ta’minlashni amalga oshirish bilan shug‘ullanadilar.
Atrof tabiiy muhitni muhofaza qilishdagi davlat boshqaruvi Vazirlar Maxkamasi Tabiatni muhofaza qilish kо‘mitasi va mahalliy hokimiyat organlari tomonidan amalga oshiriladi.
Bir qator vazirliklar va muassasalar korxonalarida tabiatni muhofaza qilishni boshqarish bо‘limlari ish olib boradi.
О‘zbeksitonda atrof - muhitni muhofaza qilish bо‘yicha bosh ijro etuvchi organ Tabiatni muhofaza qilish davlat kо‘mitasi bо‘lib u bevosita Oliy Majlis Senatiga bо‘yinsunadi. Kо‘mitaning vakolatlariga quyidagidar kiradi.
- vazirliklar, idoralar, korxonalar va fuqarolar tabiatni muhofaza qilish haqidagi qonun hujjatlariga rioya etishlari ustidan davlat nazoratini amalga oshiradi:
- tabiatni muhofaza etish dasturlarini ishlab chiqaradi:
- davlat ekologik ekspertizasini о‘tkazadi:
- atrof-muhit sifatining meyorlarini tasdiqlaydi:
- ifloslatiruvchi moddalarni havoga chiqarish tashlash va suvga oqizish shuniningdek chiqindilarni joylashtirishga ruhsatnomalar berish va ularni bekor qilish:
- ekologik masalalarida xalqaro hamkorlikni tashkil etish.
Tabiatni muhofaza qilish qо‘mitasi Qoraqalpog‘iston Respublikasida Toshkent shahri va viloyatlarda ma’muriy tumanlar tabiatni muhofaza qilish qо‘mitalaridan iborat tuzilmaga ega.
Tabiatni muhofaza qilish sohasidagi davlat nazoratini Tabiatni muhofaza qilish davlat qо‘mitasidan tashqari Ichki ishlar vazirligi, Sog‘liqni saqlash vazirligi, Qishloq va suv hо‘jaligi vazirligi, Geologiya va mineral resurslar qо‘mitasi amalga oshiradi.
Tabiatni muhofaza qilish sohasida idoraviy ishlab chiqarish va jamoat nazorati amalga oshiradi.
Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan aholi punktlarida atmosfera havosini ifloslantiruvchi moddalar chegaraviy yо‘l kо‘yiladigan konsentratsiyasining sanitariya normalari tasdiqlangan, aholi punktlaridagi atmosfera havosini ifloslantiruvchi moddalarni aniqlash usullari (SanPiP-0060-93) ishlab chiqilgan, turar joy uylari qurilishlarida yо‘l qо‘yiladigan shovqin darajasi qiymatlari (SanPiP-0065-96), turar joy qurilishlari hududida infratovush va past chastotali shovqinning yо‘l qо‘yiladigan darajasi belgilangan. Gidrometeorologiya va tabiiy muhitni nazorat qilish bо‘yicha davlat komiteti quyidagilarni ishlab chiqqan: havoni muhofazalash chora-tadbirlarini kelishish, ekspertizadan о‘tkazish va loyihaviy yechimlar bо‘yicha atmosferaga ifloslantiruvchi moddalar chiqarishga ruhsatnomalar berish tо‘g‘risidagi yо‘riqnoma; korxonalarning atmosfera chiqindilaridagi zararli moddalar konsentratsiyasini hisoblash metodikasi, «Noqulay meteorologik sharoitlarda chiqindilarni tartibga solish», atmosferaning ifloslanishini hisoblashning unifikatsiyalashgan dasturi (ekolog-1992y.-SNI-Iproyekt).
Respublikada tabiatni muhofazalash, tabiiy resurslardan ratsional foydalanish va qayta ishlab chiqarish bо‘yicha butun mas’uliyat Davlat tabiatni muhofazalash qо‘mitasiga yuklatiladi. О‘zbekiston tabiatni muhofazalash qо‘mitasi qoshida atrofni muhofazalash qilish muammolarini chuqur tahlil qilish va ularni hal etish bо‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish uchun olimlar, jamoat va davlat arboblaridan iborat jamoatchilik kengashi tashkil etilgan.
Mavzuni mustaxkamlash uchun savollar
Atrof-muhitni antropogen ifloslanishinima?
Bugungi kunni global ekologik muammolari nimalaradan iborat?
Respublikamizda ekologik holatni yaxshilashga qaratilgan ishlar nimalardan iborat?
21-MA’RUZA. XAVFLARNI O’RGANISH VA BAHOLASH.
Reja
1.Xavfsizlik jarayonlari amalga oshirish.
2. Xavfsizlik kuchining texnikasi.
3.Xavfsizlik faoliyatini kuzatish uchun eng yaxshi chora-tadbirlar.
4. Xavfsizlik ish faoliyatini yaxshilash omillari.
Xulq-asoslangan xavfsizlik, tez-tez, qiziqishlariga xavfsizlik deyiladi. Behav-pisib turib xavfsizlik an'anaviy xavfsizlik dasturlari muqobil emas; bu keng qamrovli harakat bir qismi deb ataydi.
Tashkilotlar puxta tushunish namoyishi uchun qachon va qiziqishlariga xavfsizligi to'g'ri qo'llash, xavfsizlik ishlashi bo'ladi ravishda kengaytirilgan edi. Qiziqishlariga xavfsizlik boshqa xavfsizligini o'rniga, degani emas tashabbuslar, balki oshirish va ularni bajarish uchun degandir. Ostida nazariya va metodlarni turli xulq-asoslangan xavfsizligi nomi bilan beriladi.
Bu yondashuvlarning ko'p emas, ovoz tadqiqot yoki tajriba asosida mavjud bo’ladi. Boshqa tomondan, bu emas amalga oshirish uchun faqat bitta to'g'ri yo'l bor deganidir. Shuning uchun mo'ljallangan va qiziqishlariga xavfsizlik dasturlari bilan davom etadi. Asosiy qiziqishlariga bir marta qoidalar va texnikada, tushunib FL xarid qilish tavsiya etiladi. Qiziqishlariga jarayon har bir tashkilot uchun tayyorlangan bo'lishi kerak. Ushbu bobda asosiy tamoyillari, tasdiqlangan strategiyalar taqdimi va ko'p tashkilotlar uchun yaxshi ishlagan amaliy amalga oshirilishi qadamlari keltiriladi.
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
Umumiy farqi bir jarayon sifatida qiziqishlariga xavfsizligini ko'rish uchun emas, balki bir dastur uchun bo’ladi. Bu yerga urmoq yoki kamaytirish uchun emas dasturlar mumkin. Balki, bir jarayon yondashuv ma'lumot beradi.
Xavfsizlik ishlar bilan umumiy muammolari
McSween jiddiy xavfsizligini to'sqinlik to'rt umumiy muammolarni qayd harakatlari:
1.Bo'sh hisobot shiddatli oqibatlari.
Jarohati va voqealar yashirish uchun har qanday bosim muvaffaqiyatli xavfsizlik harakatlari bor bo'lishi mumkin emas. Tashkilotlar o'rganish uchun muhim bo'lgan ularning vaziyatlari qo'shimcha yoki undan ko'p jiddiy jarohat oldini olish va pasaytirilgan sabablari javob (1) tashkil o'z ichiga oladi. Qachon rag'batlantirish azob va (2) tengdoshlarning bosim bilan hisobot uchun dasturlari jarohati natijalari asoslanadi.
2. Xavfsizlik mukofotlari ishlari bilan bog'liq emas.
Xavfsizlik mukofot dasturlari, odatda, xavfsiz xatti mustahkamlash emas. Yuqorida ta'kidlanganidek, mukofotlar va imtiyozlar moyil uchun FL ta'sir emasligini xodimlari jarohat hisobot uchun emas. Ko'pchilik tashkilotlar ularning natijasi chora-tadbirlar (jarohat statistikasi) o'rniga jarayonida ko'ra haqida mukofotlari ish gigienaga bilan chora-tadbirlar-xalq muvofiqligi asoslaydilar (McSween, 1995, p. 15).
3.Rejalashtirish va qaror uchun boshqarish yoki shtab.
Ko'p kompaniyalar rahbarlari xavfsizlik qoidalarini va ishlab majburlash uchun kutish jarayonlari bog'liqligi hisoblanadi. Binobarin, xodimlar bilan ta'minlash uchun menejerlar xavfsiz xulq o'rniga bir-biriga uchun tashqariga qarashga yo’naltiradilar. Xodimlari emas etarlicha xavfsizligini yaxshilash shubha ostiga ularning xavfsizligi uchun asosiy mas'uliyat birovga qarash va ularning ko'pchiligi moyildir.
4. Azobni talabga javob kamaytirish uchun.
Ko'pchilik xavfsizlik dasturlari, birinchi navbatda, jazoga asoslangan. Pun- ishment reaktiv va ta'kidlab o'rniga xavfli hujjatlariga xavfsiz xulqqa aratilgan.
McSween ko'plab qo'shimchalash bor qayd azob bilan osonlikcha zohiriy emas. Masalan:
• Azob faqat sezilarli huzurida samarali
• Azob noto'g'ri saboq istagi (ya'ni, qo'lga yo'q)
• Azob zarar munosabatlar va jalb qiladi
• Azob ibodat saqlab qolish uchun bo'lgan (1995, p. 17)
Cooper ikki muhim narsani qo'shib qo'ydi:
• Jazo samaradorligi uning mustahkamligiga bog'liq.Har safar bir xavfli xatti darhol berilgan va ishlashda sodir bo'ladi.
• Jazoga ko'ra mavjud xatti bostirish uchun ko'proq xizmat qiladi, yangi yo'l shakllari rag'batlantirish hisoblanadi. Bu tashvishga… olib kelishi mumkin va ish faoliyatining boshqa sohalarida salbiy ta’sir etadi (1998, p. 271).
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
Jazo haqida nuqta, u hech qachon tegishli emas, lekin u muvozanatli bo'lishi kerak. Jazo bo’linuvchan emas so'nggi ko'rib chiqilishi kerak, balki bir javob bo’ladi.
Afsuski, bu to'rt umumiy muammolarni bartaraf qiladi. Samarali xavfsizlik borasidagi sa'y-harakatlarini ta'minlash emasdir. Bu muammolarni hal etishda bir qadam o'ng yo'nalishi va qurish mustahkam poydevor barpo yordam beradi.
Xavfsizligini oshirishga bag'ishlangan jarayon
Xulq qiziqishlariga xavfsizligi qisqacha tanituvchi moliyalashtirish ostida taqdim etildi.
Atamalar bo'limida keltiriladi. Batafsil atamalarda tasvirlab qiziqishlariga xavfsizlik jarayoniga jalb faoliyati:
Petersen ko'ra,
Xulq-asoslangan xavfsizlik, aslida, asosiy javoblar biridir, kelgusida takomillashtirish, lekin faqat agar u quyidagi:
• tashkilotning har bir darajasida zarur xatti-harakatlari plitalar ostidan
• har bir odam yurish-turish aniq zarur tushunadi va ta'minlaydi,
• chora-tadbirlar, yurish-turish yoki yo'qmi, aslida,
• mukofoti (kuchaytiradi) muntazam ravishda yurish-turish
Real boshqaruv tizimi bo'lgan xulq-asoslangan xavfsizlik tizimlari tiklab tashkilotning har qanday bir darajaga xavfsizligini ag'daring emas. Ishchini jalbida aslida, u juda muhim. Lekin bartaraf etish Nate va jarayonning xavfsiz holatga boshqarish ham xavflidir. Boshqaruv xavfsizligi uchun huquqiy mas'uliyatni ega. (2001, p. 38)
Krausesning tushunchalar tahlili:
Juda ko'p turli tashabbuslar ega deb ataydi. Xavfsizlik asoslangan bu ham fikr tanituvchi mezonlarini muhokama qilish uchun muhim ahamiyatga ega. BBS yaqinlashish uchun eng samarali yo'li deb hisoblanadi. Integratsiyalashgan, fanlararo faoliyati, nafaqat chizish amaliy xulq tahlil, lekin sifat boshqaruvidan, va xavfsizlik va xavf boshqarish tashkilot rivojlantirish hisoblanadi. To'rtta asosiy faoliyat aloqalar 1) muhim ishlari aniqlash bor; 2) o'sha ma'lumotlarni to'plash; 3) ikki tomonlama ta'minlash va davom ettirish; 4) xavfsiz xulq uchun to'siqlarni olib tashlash. Bu ro'yxat to'rtinchi, tanish bo'lib tuyulsa-da faoliyat kamida tushunib va uzoq uchun eng muhim bo'lgan muddatli muvaffaqiyat edi. Korxonalar foydalanish, kuzatuvlari davomida to'plangan ma'lumotlar doimiy takomillashtirish imtiyoz va ish jarayonida tushunish kerak. (2002, p. 27)
Qiziqishlariga xavfsizlik jarayonining uzoq muddatli maqsad barpo etish kuchli va doimiy xavfsizlik madaniyat mavjud. Erickson bu tashkilotlar xavfsizlik darajasini belgilaydi, uning madaniyati, orqali, o'zini samaralariga erishadi hisoblanadi deydi. Behisob ilmiy fikr bor dalillar, bu bayonot qo'llab-quvvatlash hisoblanadi (2001, p. 142). U tomonidan davom qat'iy nazar, qanday rivojlangan, deb xavfsizlik mutaxassislar maslahat bilim va ko'nikmalari, ular kuchli xavfsizlik dasturi qurish uchun o'zlari tomonidan, samarali, xavfsiz va sog'lom ishchi ta'minlash mumkin emas muhitini barpo etishdir. Manuel xulq bilan tushunchasi hisoblanadi.
Madaniyat. U tashkilotning madaniyat iborat deyilgan e'tiqodi, afsonalar, marosimlar, missiya, maqsad va ishlash chora-tadbirlar, va xodimlari, mijozlari va uchun javobgarlik hissi kutilgan qaysi barcha qatlamlarining IOR tizimi tarjima qilingan (1997, p. 18). U shuningdek bir kompaniya tashkilotning uning doirasida madaniyat-bu xodimlar kutilmoqda, va, mas'uliyat bor uchun xavfli xatti-vaziyatlarni hisobot boshqarish bo'lishi kerak hisoblaydi. Bundan tashqari, boshqaruv orqali belgilangan bo'lishi kerak. Bunday uning harakatlari arizalar tegishli ko'rib olasiz. Agar u ishi emas, qiziqishlariga muammo prinsipial biridir Janr, bandlik birinchi darajasida qaysi harakat uchun cheklangan muvaffaqiyat bo'ladi (1998, p. 33).
Chora-tadbirlar uchun xulq
Masalan shubhasiz, u o'ylash uchun aniq emas, deb har xulq yoki hatto xulq aksariyati kuzatilishi mumkin. Tashkilotlar shunchaki emas. Barcha xatti-rioya manbalarga ega. Strategiya keyin iborat xatti-bir namunasi rioya. kuzatilmoqda darkor aniqlandi bo'lgan kishilar xavfsizlik ishlash uchun muhim.
Qiziqishlariga kuzatish asosiy maqsadlaridan biri muntazam emas xavfsizlik jarayonining namuna olish (Krause, 1997, p. 195). tanlab sam- xavfsizlik bilan bog'liq xatti-harakatlari pling kuchli havola etadi. Birinchidan, xulq muhim yurish-turish, kelajak xavfsizlik ko'rsatkichini bir tushuncha hisoblanadi. Bunda hurmat, xulq namuna olish o'rniga bir yalitimi ko'ra, bir etakchi belgisi jarohat stavkalari kabi ko'rsatkich. Trends tahlil va tashkilotlar mumkinlashtirish faol bo'lishi uchun hal qilinishi kerak, aniq bilaman mumkin. Ikkinchidan, xulq, namuna olish, birinchi navbatda, xavfsizlik jarayoni aratilgan, chiqib emas. speci fi tomonidan ravishda asosiy jarayon faoliyati to'g'risidagi qaratib natijalari oshirish mumkin.
Xodim-yo'naltirilgan jarayonlari va qisman kuchaytirish
Eng qiziqishlariga xavfsizlik jarayonlarida ishlatiladigan yana bir strategiya xodim-surtiladi yoki pastdan yuqoriga yondashuv. Bu degani emas boshqarish mas'uliyatini taxtdan qaratilmoqda va faol bo'lishi va visi- uchun muvaffaqiyatsiz Bly majburiyatini va xavfsizlik harakat jalb. Balki, xodimlar (Shu jumladan, boshqaruv) sarflanadi- bilan, qiziqishlariga xavfsizlik jarayonini haydab port va boshqarish tomonidan taqdim resurslari. Bu zid yuqoridan surtiladi xavfsizligiga ko'p an'anaviy yondashuvlar pastga yoki OSHA kabi FL uences yilda tashqaridan. Xavfsizlik olimlar yozish uchun kuchli etarli xodim-surtiladi jarayonida iymon bu haqda kitoblar: Krause xavfsiz Xodim-Tahrim tizimlari yozgan O'zini tutish, Petersen yaqinda Sahih nomli bir kitob yozgan jarayonlariga jalb Qanday oshirish uchun: Ment va Geller ishtirok Factor yozgan Kasbiy xavfsizlik ishtirok etish.
Krause xodim-Tahrim tizimi quyidagi formula taqdim Xavfsiz tutish uchun tiklab: mehnat jalb ilmiy fic usuli doim yaxshilash. Bundan tashqari, u to'g'ri ta'kidlanadi xavfsizligini boshqarish usullari foydalanish ikki omil kalitidir:
ilmiy o'lchov bu davom etayotgan geribildirim barcha xodimlari jalb etish va muammo hal qilish jarayoni
Petersen versus cheklangan imkoniyatlarini kengaytirish konsepsiyasini muhokama umumiy huquq va imkoniyatlarini kengaytirish.
Limited mustahkamlash biz doirasida yashayotgan taklif ba'zi zamin qoidalari. Biz hammamiz qilish bir xil qoidalar bilan o'ynash o'yin adolatli va xavfsiz. Eng futbol qoidalari bor, aslida, xavfsizlik qoidalari va eng jamoalar fi amal qilish, ularni oson topishingiz mumkin. Limited mustahkamlash vositalari har bir kishi rioya qilish uchun boshqaruv ba'zi zamin qoidalar belgilangan (Petersen, 2001, p. 63). Xodimlar bu frame- doirasida qozond perfor- xavfsizligini oshirish uchun qaror qabul ishtirok etish uchun is mans taqdim.
Qiziqishlariga yondashuvlar amalga oshirish
Qiziqishlariga, amalga oshirish uchun qanday
Xavfsizlik-Common qadamlar
Cooper to'qqiz qadam amalga oshirish jarayonini (1998) tavsiya qiladi. tavsiya etilgan bir qisqartma moslashtirish quyidagi qadamlar, plus tizimi muammolarni hal va intilishning muhim qadam uzluksiz takomillashtirish:
1. So'ranglar / daromad kadrlar sotib-qiziqishlariga jarayon oldin uchun amalga oshirish.
2.Brie fi NGS va ta'lim ongi o'tkazish sessiyalar shunday har bir xabar va xulq nima biladi xavfsizlik, uning salohiyati bilan ta fi vagon, shuningdek sabab bo'ladi.
3.Amalga oshirish va ishlatish uchun, bir loyiha jamoasi yoki Rulda jamoasi tanlang tizimi. hal qilinishi kerak tanqidiy xavfsizlik xatti-aniqlash. Bu ustuvor yo'nalishlar tanlanadi yo'l o'xshash amalga oshirilishi mumkin.
4.Ish xavf tahlil qilish uchun: O'tgan uch yil jarohat ko'rib yozuvlar hissa ishlari va tizimi omillarni aniqlash uchun jarohatlari. muhim qamrab qiziqishlariga nazorat ro'yxatlari c speci fi rivojlantirish aniqlandi fi ad xatti.
5. Train xodimlar xulq-qanday o'tkazish ishchi guruhi kuzatuvlar va qanday boshqalarga Teskari aloqa bilan ta'minlash.
6. Uchun xatti monitoring tomonidan xavfsiz xulq bir asosiy tashkil to'rt olti hafta. o'rtacha xavfsiz xulq sathi paytida aniqlash bu asosiy davri ing.
7. Foydalanib, xavfsizlik takomillashtirish maqsadini belgilash uchun har bir ish guruhiga so'ra taqqoslash uchun boshlang'ich nuqtasi sifatida ularning asosiy o'rtacha.
8. Har kuni taraqqiyot kuzatish va batafsil hisobot taqdim haftalik asosida har bir ish guruhiga takomillashtirish uchun to'siqlarni aniqlash
9. Review ishlashi tendentsiyalari (Cooper, 1998). tizimining uzluksiz takomillashtirish bo'yicha
10. Joyga jamlanganda va boshqarish har qanday muammolarni hal barcha darajalarda xulq xavfli xatti rag'batlantirish yoki yaratish tizimi / uchun xavf yo'l mavjud.
Tashkilotlar qiziqishlariga amalga oshirishda muvaffaqiyatsiz bo'lishi mumkin xavfsizlik, ular tavsiya qadamlar tark bo'lsa. Misol uchun, bir tashkilotlar, agar xodimlar sotib-yilda (qadam 1), ehtimol, bir bor bo'ladi qozonish uchun muvaffaqiyatsiz qarshilik va engish uchun, ehtimol, keng tarqalgan harakatlari yuqori darajasi jarayon. tashkilotlar qadam 10 tark bo'lsa, ular to'liq tushunib bo'lmaydi qiziqishlariga xavfsizlik yondashuvlar bilan ta'minlash mumkin ta fi t. qo'llash, barcha Bu qadamlar muvaffaqiyatli qiziqishlariga harakat ehtimolini oshiradi shuningdek jarayoni barqarorligini sifatida.
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
Xavfsizlik baholash uchun qanday
Baholash, odatda, joriy qilgan oldin amalga oshiriladi qiziqishlariga xavfsizlik jarayonlarni lar. Baholash o'tkazilishi mumkin ichki, ko'plab xavfsizlik maslahatchilari yoki bir xavfsizligini amalga kim baholash, bu maqsad uchun
yollangan mumkin. xavfsizligi maqsadi baholash xavfsizligi tashkilotning hozirgi darajasini aniqlash uchun,ishlash va takomillashtirish uchun tavsiyalar beradi.
McSween (1995, 64-82) baholash qilish biror ekanligini qayd bir jumboq yakunlab o'xshash nima va quyidagi tavsiya baholash o'tkazish uchun qadamlar ing:
1 Qadam. Review tashkilotning xavfsizlik ma'lumotlarni, ni tistics va dolzarb avariya hisobotlar. tashkilot yo'qligini aniqlash Yuqoridagi yoki sanoat o'rtacha quyida. bilan ishchilar guruhlarini aniqlash eng yuqori va eng past kasallanish stavkalari. bir diagonal tilim odamlar bilan qadam
2 Qadam. O'tkazish intervyular tashkilot. suhbatdoshi juda aniq javob olish kerak Bunday maydoni xavfsizlik uchrashuvlari o'tkazildi qanchalik tez-tez bo'lib savollar, yo'qmi rahbariyati muntazam ravishda bo'lsin xavfsizligi haqida xodimlarga gapiradi, va xavfsizlik ma'lumot grafigi va ko'rib chiqiladi. McSween bir qurish '', qayd yaxshi mo'ljallangan tadqiqot so'rovda tajriba yoki ta'lim talab qurilish (1995, p. 74).
3 Qadam. Xavfsizlik uchrashuvlar, xavfsizlik boshqaruvlari, va xavfsizlik amaliyotini e'tibor ish joylarida. kuzatuvchi o'zini o'zi uchrashuvlar so'rash kerak chopish va xodimlari majlislarida ishtirok bo'lsa, va tomosha yaxshi xavfsiz va xavfli ish tajribasi.
4 Qadam. Ma'lumotlarni tahlil qilish va bir takomillashtirish rejasini ishlab chiqish. McSween (1995, p. 79) tavsiya uchuvchi sinov uchun ideal joylari tavsiyalar tashkilotlar vakili bo'lgan sohalaridirlashtirish va yuqori kasallanish sur'atlarini va boshqaruv xodimlari bor qiziqishlariga jarayonini qo'llab-quvvatlash uchun ing.
5 Qadam. Final hisobot va taqdimot qiling. Bu aslida bir savdo taqdimot, baholash asosiy maqsadlaridan biri sifatida boshqarish qo'llab-quvvatlash yaratish. Stress tizimli aniq ta fi TS amalga oshirish oldin siz tavsiyalarga tafsilotlarini muhokama qilish.
Bu fi haqida qo'shimcha ma'lumotlarni baholash jarayonini-qadam qildik uchun (Masalan, tavsiya etilgan tadqiqot savollar va uchun asosiy yo'nalish sifatida sizning baholash hisoboti), McSween kitobidan qadriyatlar asoslangan.
Xavfsizlik qarang Jarayoni: qiziqishlariga yo'l bilan Xavfsizlik madaniyati takomillashtirish (1995).
Tashkilotlar aniqlash uchun muqobil baholash yondashuv tayyor Cooper tomonidan taklif etiladi. Bu yondashuv asoslangan kompaniyalari o'tkazish imkonini beradi amal olti uyali tahlil modeli ularningm minimal xarajat tayyor baholash.
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
Praxis olti Uyali tahlil modeli bir ishlashi asoslangan tenglama:
Turtki x Qobiliyat = Bajarish
Praxis model uch tashkiliy darajada olti savol so'raydi quyidagicha:
Jismoniy shaxslar uchun: xavfsiz muomala
1. Men baxtlimanmi?
2. Xavfsiz o'zini qanday bilaman?
Workgroups uchun: Men ishonch bilan muomala bo'lsa:
1. Qanday boshqalar javob beradi?
2.Boshqalarga yordam, hokimiyatni, ma'lumot, va resurslarini taqdim bo'ladimi Men xavfsiz muomala qilish kerak? Tashkiliy tomondan
Workgroups uchun: Biz xavfsiz harakat:
1. Qanday mukofotlar oladi?
2. Bizning tuzilmalar, tizimlari va atrof-muhit osonlashtirish yoki bizni blokirovka xavfsiz harakat dan?
Barcha olti savollarga haqqoniy va ijobiy javob readi- taklif qiziqishlariga xavfsizlik yondashuv uchun burun. bir yoki savollar ko'proq bo'lsa salbiy javob berdi, u murojaat uchun tashkilotning manfaati hisoblanadi masalalar oldin qiziqishlariga yondashuvni amalga oshirish uchun jalb. tayyor so'rovnoma qanday foydalanish, shu jumladan, qo'shimcha ma'lumot olish, tashrif uchun www.behavioral-safety.com.
Tanqidiy inventarizatsiyasi rivojlanayotgan
Xavfsizlik bilan bog'liq
Yurish qiziqishlariga xavfsizlik bilan bog'liq xatti-o'lchash o'z ichiga oladi. Krause qiziqishlariga inventarizatsiya biz havfsiz- o'lchash qanday ekanligini qayd pisib turib xavfsizlik ishlashini bildiradi. Tanqidiy xavfsizlik xatti foydalanish bilan uzluksiz xavfsizlik yaxshilash uchun inventarizatsiya o'z ichiga oladi:
• Muammoni to'plangan ma'lumotlar bilan surtiladi.
• Muammoni ma'lumotlar asosida hal qilish bu to'g'ri fikr.
• Ishlash fikringiz haqiqiy, o'rniga yolg'on sabablari haqida xalq hukm fikringiz talabalarni zaiflashtiradi.
Nima tanqidiy namoyon olasizmi va nima uchun ishlab
Muhim ishlari inventarizatsiyasi?
Tanqidiy yurish-turish, yaxshi xavfsizligiga hissa o'sha harakatlar bo'lgan jarohatlari sabab aksincha ishlashi yoki, Krause yilda kuzatib eng baxtsiz hodisalar at-xavfi xulq final umumiy yo'li, deb. har bir xususan, ishlab chiqarish jarayonlari, mahsulot bilan xarakterlanadi qulaylik va ish kuchi, bu final umumiylik bir xususiyati majmui bor bir juda muhim ulushi uchun mas'ul bo'lgan yo'llar uning xavfsizlik hodisalar (1995, p. 113).
Qiyinchilik (1), ma'lum bir sayt uchun ma'lum bir xavfsizlik bilan bog'liq xatti-harakatlari aniqlash (2) operativ inventarizatsiyasi barpo etish Bu xatti uchun ta'riflar, va (3) asoslangan varag'i tayyorlash kuzatuvchi uchun bu juda muhim xatti-foydalanish. Bu muhim Rivojlanayotgan xulq inventarizatsiya quyidagi vazifani bajaradi:
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
• qaerda, eng ko'p uning sa'y-harakatlarini ro’l jamoasi yo'naltiradi ta'sir
• batafsil ma'lumotlarni beradi operativ ta'riflar, deb yozadi xavfsiz yo'l muhim ishlari bajarish uchun
• qiziqishlariga kuzatishlarga va nazorat ro'yxatlari mezonlarini belgilaydi
• xavfsizlik ishlash uchun oqim o'lchash beradi
Qanday Biz muhim ishlari aniqlash mumkin?
Krause (1997, p. 180) tanqidiy aniqlash to'rt yo'llarini taklif
a saytida yurish-turish:
1. Kasallanish hisobotlarni qiziqishlariga tahlil qiling
2. Intervyu ishchilar ular ishlayotgan
3. Ishchilarni e'tibor
4. Review ish qoidalari, ish xavfsizligi tahlil va tartibi qo'llanmalar
Bu to'rt yondashuvlar o'rniga aniq, lekin o'quvchi Batafsil batafsil o'rganishga qiziqish Behavior asoslangan ataladi. Xavfsizlik jarayoni: jarohat-bepul Madaniyat uchun Managing jalb etish (Krause, 1997). Oxir oqibatda har bir sayt muhim xulq o'z inventarizatsiya rivojlantirish kerak, va ro'yxat odatda bu emas uzoq xavfsizligi, albatta, muhim bo'lgan, ehtimol, 15 25 xulq-ishlash. Samimiy ro'yxati besh yoki o'n muhim tutilishi tavsiya yurish-turish (1994, p. 3).
Bu ish-muayyan xatti-ishlab yana ta'kidlash joizki ish xavfsizlik tahlil (JSA) yoki ish xavfini amalga juda o'xshaydi tahlil (JHA). JHAs va JSAs Biroq, odatda, deb yozilgan emas xatti operatsion belgilaydi. Bu taklif, deb tashkilotlar qiziqishlariga standartlar (Krause, 1997, p. 185), ularning JSAs yangilashingiz.
Kuzatish jarayoni qadamlar
Kuzatuvlar-texnik dasturlarni hech kim eng yaxshi yo'li bor va usullari tashkil etish va mavjud xavfsizlik madaniyatga bog'liq. Har bir sayt Tikuvchi uchun kuzatish jarayonini tavsiya etiladi uning Xususan ehtiyojlari. sayt boshqa saytga mezonlari bo'lsa, taklif strategiya dasturilamal bo'lib benchmark Saytlarni yondashuv foydalanish, lekin mahalliy jarayonini kutib olish uchun o'ziga xos tartib rivojlantirish.
Quyidagi qadamlar kuzatuvlar uchun keng dasturilamal bo'lib taqdim etiladi:
1. Tanqidiy olingan rioya muayyan yurish-turish tanlang Xulq to'liq inventarizatsiyadan. Bu bosqich uchun strategiya xavfsiz belgilaydi bo'ladi amaliy (McSween, 1995, p. 106). Bunday xatti-juda bo'lishi kerak aniq va kuzatish jarayonida ta'lim har bir vazifani bajarish uchun xavfsiz yo'lda rozi mumkin, shunday qilib xos. tashkilot muhim xulq inventarizatsiya ishlab chiqib, belgilangan bo'lsa tezkor ta'riflar inventarizatsiya bir qismi sifatida, keyin esa tanqidiy xavfsiz amaliy allaqachon belgilab berilgan.
2. Xususan ish o'rinlari va idoralar uchun qiziqishlariga nazorat ro'yxatini ishlab chiqish. Nazorat ro'yxatlari ishlab chiqilgan, ular tosh tashlab emas. Birinchi loyihasi nazorat ro'yxatlari, keyin qayta ko'rib chiqish va yordam ularni zarur yaxshilash kuzatish jarayoni. Umuman, nazorat ro'yxatlari ishlab lozim. Har bir sohada uchun. amaliy kabi kichik nazorat ro'yxatlari ro'yxatini saqlang.
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
Yyaxshi amaliyot qisqa va manageable- nazorat ro'yxatini tutishdir nazorat ro'yxatlari muhim xulq haqida o'ylash ta'minlash. Unutmang muhim uchun aralashmada boshqaruv va etakchilik darajasini o'z ichiga oladi xulq nazorat ro'yxatlari.
3. Kuzatish jarayoni uchun xos tartib ishlab chiqish. Kim rioya qiladi aniqlash va kuzatuvlar bo'lib o'tadi qachon kim, kuzatilgan qilinadi va kuzatuvlar olib boring qancha vaqt va jarayonining boshqa tafsilotlarni. Umuman olganda, u tavsiya etiladi qiziqishlariga kuzatishlarga smenada kamida bir marta o'tkaziladi (Ernest, 1994, p. 4). Turli tashkilotlar turli dasturlari amal ishchi kuchining kattaligi va sayt mavjud xavflar darajasiga qarab kam namuna olish bilan bir muammo bu emas sifatida samarali. Ba'zi tashkilotlar kundalik, haftalik o'tkazish, yoki turli xil kuzatuvlari boshqa jadvallarini.
4. Ma'lumotlarni qayta ishlash va mulohazangiz uchun tartib aniqlash. Kim bo'ladi ma'lumotlarni to'plash? Kim ma'lumotlarni tahlil qiladi? ma'lumotlar bo'ladi Qanday mehnat guruhlari va umuman sayt bilan o'rtoqlashdi? Qanchalik tez-tez bo'ladi ma'lumotlar bilan bo'lishish? ma'lumotlar bo'lishi uchun mezonlarini bo'ladi nima kuzatilgan va tomonlarni?
Har doim yaxshilash uchun qadamlar
Doimiy kuzatish jarayonini yaxshilash uchun bir tizimni tashkil. Mahsulot, bu tizimda kiritish uchun o'ylab:
• Bajaring sinov harakat qiladi va to'g'rilamoq kuzatish nazorat ro'yxati va jarayoni (McSween, 1995, p. 134).
• Boshqaruv usulidan rag'batlantirish jarayonining boshqaruv ko'rib o'tkazish.
• Keyingi yuqoriga uchun maydonlarni aniqlash uchun ma'lumotlarni tahlil. Misollar trend tahlil qilish va Pareto jadvalning ustuvor aniqlash uchun.
• Maqsadli ob'ektlar kuzating-up. Bu muammo uchun bir imkoniyat. Shu muammolar ustidan yuz bermaydi, shuning uchun hal qilish.
Tashkilotlar kabi doimiy takomillashtirish vositalaridan foydalanish mumkin
Gyoler ning DO IT jarayon quyidagicha Ushbu avtomobil uzluksiz to'rt bosqichli jarayon sifatida qiziqishlariga xavfsizligini taqdim:
D: oshirish yoki kamaytirish uchun muhim maqsadli xatti (lar) aniqlang.
O: a preintervention taglik davomida maqsadli xatti-e'tibor davri xulq-o'zgarishi gol belgilash uchun.
I: istalgan yo'nalishda maqsadli xatti (lar) o'zgartirish uchun tashabbuslar.
T: kuzatish davom aralashuvi ta'sirini sinab va aralashuvi dasturi davomida maqsadli xatti (lar) yozib (Geller, 2001, p. 131).
Bundan tashqari, tashkilotlar yoki DO IT o'rniga tavsiya etiladi. Bunday o'z qiziqishlariga xavfsizligini oshirish uchun Deming Do rejasini o'rganish Act-PDSA, ularning mavjud doimiy takomillashtirish tizimlari, foydalanish jarayoni (Deming, 1986). Bu xatti-xavfsizligini integratsiya qilish uchun yordam beradi boshqarish tizimi va madaniyatini hisobga jarayoni. muhim ikki yodda tutish bilan bog'liq ball:
• O'zini tutish xavfsizlik ichiga qiziqishlariga boshqaruv integratsiya haqida korxonangizdagi xavfsizligi boshqarish.
• O'zini tutish xavfsizlik barcha darajadagi xatti-harakatlari yaxshilash uchun bir jarayon emas faoliyati, uchrashuvlar va kuzatuvlar (funt faqat bir ketma-ketlikdagi
1997, p. 7).
Xavfsizlikka murabbiylik
Geller biri-on-birining aslida bir jarayonning 'sifatida dindasan belgilaydi kuzatish va taqrizlar '' (2001, p. 239). Bir-bir murabbiylik emas yuqori darajadagi aralashuvi va ikki yo'nalishini O'z ichiga oladi va motivatsiya. Qiziqishlariga xavfsizlik murabbiylik bugun tez-tez o'z ichiga oladi peer-to-peer murabbiylar, rahbar-to-ishchi murabbiylar bo'lsa kam emas.
Sport jamoalar, eng yaxshi ishlashi uchun yaxshi murabbiylar kerak. Xuddi shunday, mehnat guruhlari va tashkilotlar qondirish uchun yaxshi murabbiylar kerak xatti takomillashtirish va jarohat kamaytirish maqsadi.
Sportda, sport murabbiylari odatda nisbatan yuqoriroq maqomiga ega ularning futbolchilar. ish joylarida, xavfsizlik murabbiylar Player-Coaches ko'proq o'xshash: Ular boshqa hamkasblaringizga bir xil darajada bo'ladi kimga ular kuzatish va hisobot beradi. An xodimi bir bo'lmaydi ekspert yoki ustun u bir xavfsizlik murabbiy sifatida faoliyat faqat, chunki. Odatda bir peer-to-peer jarayon.
Qiziqishlariga kuzatishlar uzoq muddatli samaradorligi kuzatuvlariga quyidagi tegishli geribildirim yoki kouching bog'liq bo'ladi. Aloqa kelajak xatti-harakatlari ta'sir kuchli yo'lidir.
Xavfsizlik uchun umumiy ishlashi qiziqishlariga
ko'rsatkichlar
Eng tashkilotlar jarohatlar asoslangan xavfsizlik faoliyatini o'lchash va jarohat stavkalari. Xatti-o'lchash boshqa dimension- qo'shimchalar yuqorida turgan yoki etakchi metrics-jarohati mavjud oxir metrikalariga. Ehtimol, eng keng tarqalgan qiziqishlariga chorasi, foiz xavfsiz umumiy yurish-turish kuzatilgan (yoki namuna) dan xavfsiz xulq foizini hisoblash muhim xulq inventarizatsiya o'lchash. foiz xavfsiz chora dargumon bo'lsa-da, albatta, bo'lishi uchun aniq, u, odatda, haqiqiy xatti-bir yaxshi fik berish uchun etarli yaqin. Xavfsiz xulq natijalari, kuzatilgan grafigi va har bir ko'rish uchun muntazam ravishda chop kerak. Kutilgan kamida ikki foydalari bor xavfsiz xulq foiz yuborish:
1. Mavzu ochishga natijalarini bilim bilan hammani beradi. Hech kim foiz xavfsiz xulq holda turli sohalardagi biladi qiziqishlariga masal, kuzatish, va post. Xavfli bu xabardorlik xulq va tendensiyalar takomillashtirish tomon boshlangan qadamdir.
2. Kuzatuv va post xavfsiz xulq bal asoslash bo'lishi mumkin. Agar xulq bal, har bir kishi bo'lsa, ko'rish mumkin muntazam ravishda kuzatib etiladi ishlashi, takomillashtirish barqaror qolgan yoki kamayib bormoqda. Odamlar ular xavfsizligiga hissa imkoniga ega tan jarayon.
Bu raqamlar soxta vasvasa bo'lishi mumkin, deb foiz xavfsiz haddan tashqari ta'kidlab o'tish kerak emas, deb ta'kidlash lozim.
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
Boshqa xulq-chora-tadbirlar, shu jumladan, lekin shular bilan cheklangan emas,
• Ortiq amalga qiziqishlariga kuzatuvlar sonini yozib olish vaqt davri. Tashkilotlar uchun gol barpo etish mumkin qiziqishlariga kuzatuvlar soni haftasiga yoki boshiga o'tkazish oy. Juda ko'p e'tibor soni bo'yicha joylashtirilgan bo'lishi kerak sifatli kuzatuvlar katta miqdorda ishlab chiqarish uchun azob mumkin kuzatishlar o'tkazilgan.
• Yana bir ijobiy chora vaqt davomida qiziqishlariga jarayonida ishtirok xodimlari foiz hisoblanadi. Har bir sayt mumkin ishtirok etish uchun o'z mezonlarini belgilaydi.
• Boshqa xulq / faoliyati chora-tadbirlar xavfsizligi ishtirok o'z ichiga oladi uchrashuvlar, xavfsizlik takliflar taqdim etish amalga oshirilmoqda, deb, vaqt davomida yaqin-hit hisobotlar soni JSAs soni amalga yoki yangilangan va xavfsizlik tuzatish soni yasalgan ish buyurtma yoki shunga o'xshash yo'llar.
Avval ta'kidlanganidek, bu chora-tadbirlar an'anaviy xavfsizlik jarohatlar asoslangan bo'lishi moyil chora-tadbirlar, kamchiliklariga faol hajmi qo'shish, va xatolar. Bu xatti-chora-tadbirlar barcha ijobiy va o'lchov bor tashkilot va shaxslar erishish va aksincha, amalga nima ularning muvaffaqiyatsizliklar ortiq.
Muvaffaqiyatli potentsial to'siqlar
Qiziqishlariga xavfsizligi amalga oshirish
Qiziqishlariga xavfsizligi tushuncha va tamoyillar oddiy va to'g'ri bo'lsa-da, amalga oshirish masalalari qiyin bo'lishi mumkin muhokama qilish va murakkab tushunish. Bu faqat bir xatti-harakat xavfsizligi susaytirish uchun bir doimiy muammo oladi. Quyidagi ro'yxati beradi duch kelgan bo'lishi mumkin muammolar keng tarqalgan misollar:
• Etarlicha rejalashtirish va amalga oshirish uchun oldin o'rgatish uchun muvaffaqiyatsiz. Xodimlari rioya va qanday samarali nima bilish kerak aralashish (Petersen, 2001, p. 53).
• Qiziqishlariga yondashuv samaradorligini o'lchash uchun, davom etayotgan Teskari rejalashtirilgan qilish muvaffaqiyatsiz.
• Mavjud boshqaruv tizimlarini uni integratsiya o'rniga alohida dastur sifatida qiziqishlariga xavfsizligini davolash.
• Natijalari (jarohat o'lchov) Overemphasizing. natijalar moyilligini erishilgan emas numbersoriented kompaniyalari, In (McSween, 1998, p. 47) aybdor odamni topish.
• FAQAT xatti yo'lida qarab turib xatti qarab. qiziqishlariga xavfsizligi ishchi yo'naltirilgan modelida bir bo'shliq bor qachon xulq ildiz-nedensel tahlil dalil yo'q. Manuel tahlil root-nedensel aniqlash amalga oshiriladi, deb ta'kidlanganda-xavf xatti omillari. Bundan tashqari, uchun, deb ochiq-oydin qilib lozim tizimli nedensel omillar, muhandislik va ish usuli tuzatish birinchi mulohazalar bo'lishi kerak (Manuel, 1998, p. 37). jarayonini Overemphasizing
• Ko'pchiligi (Talablariga aniqlash tartibini standartlash va asosiy qadamlar uchun chora-tadbirlarni belgilash).
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
Tashkilotlarda muammolar alohida jarayonida lekin emas xodimlari va rahbarlari orasida munosabatlar.
Ko'p hollarda muammolar sabab aro halok boshqaruv amaliy bo'ladi munosabatlar, yaratish ishonchsizlik va tushkunlikka soluvchi xodimlari boshqarish e'tiboriga xavfsizlik masalalarni olib. Eng joriy muammo hal qilish vositalari, jarayon masalalarini hal qilish uchun foydalidir lekin ular ko'pincha qiziqishlariga muammolarni hal qilish uchun etarli emas (McSween, 1998, p. 48).
• Kadrlar buy-olish uchun muvaffaqiyatsiz. Bu, chunki haqida mumkin boshqarish jamoasi, maslahat holda, tizim beriladigan bo'ldi ishchi kuchi (Cooper, 1999) haqida.
• Kuzatish bilan jarohatlari etakchi xatti-maqsad uchun muvaffaqiyatsiz etarli aniqlik bilan muhim ishlari belgilab nazorat ro'yxatlari, balki.
• Qiziqishlariga rivojlantirish kadrlar ishtirok ko'rsatishlari uchun muvaffaqiyatsiz
nazorat ro'yxatlari va ishchi kuchi uchun maqbul emas yurish-turish nishonga.
• O'rniga xavfli sharoitlar haqida o'ylash uchun kuzatish nazorat ro'yxatini foydalanishning xavfli xatti-harakati. Qiziqishlariga xavfsizlik audit sifatida foydalanish kerak emas xavfli sharoitlar, bo'lsa-da, ba'zan xatti-xavfli olib kelishi sharoitlar.
• O'z sohasida xavfsizlik asosimiz rasm qabul qilish uchun harakat joyini haqiqatni aks ettirmaydi foizi xavfsiz ballar foydalanish. Qiziqishlariga ko'rsatilgan sifat.
• Xavfsiz muomala etmagani uchun jazoga nazorat ro'yxati. Azob qiziqishlariga xavfsizlik hamma narsani bartaraf qiladi tizimi amalga oshirish uchun harakat qiladi.
• Etarli darajada emasligi, xavfsizlik takomillashtirish targetsetting uchrashuvlar muammolar bilan bog'liq. Common muammolar o'z ichiga oladi kam tayyorlash, masalalarni muhokama qilish uchun etarli vaqt, noqulay uchrashuv marta (har bir kishi ishtirok olmaydi), va sessiyalar noqununiy bir yoki ikki kishi haqida shikoyat translyasiya nima boshqarish an'anaviy amalga yoki xavfsizligi haqida qilmagan.
• Har kuni bir vaqtda kuzatish amalga oshirish. Kuzatish namunalar olish bo'ylab tasodifiy vaqtda amalga oshirilishi lozim hafta oldindan aytish qiyin, shuning uchun.
• Odamlar topshirishni o'zim uchun standartlashtirilgan operatsiyani boshlash uchun muvaffaqiyatsiz ularning yakunlandi kuzatish nazorat ro'yxatlari. Bu ma'lumotlar olib kelishi mumkin fikr va mulohazalaringiz uchun yo'qolgan yoki qonuniy qaror qabul bo'ldi tushishining.
• Hisoblash va kuzatish ball tahlil qilish uchun hech qanday kompyuter vositalarini ega. Bu qo'l va ma'lumotlarni qayta ishlash uchun noqulay geribildirim sifati azob chekadi.
• Muntazam haftalik fikringiz mashg'ulotlari o'tkazish uchun muvaffaqiyatsiz. odamlar bor band va vaqt uchun cho'zdi. Olingan hislar boshqarish etishmasligi yaratish, qiziqishlariga xavfsizlik jarayonini qadrlaymiz emas sotib olish bilan.
Mavzudagi barcha ma’lumotlar Fundamentals of occupational safety and health / Mark A. Friend and James P.Kohn.—4th ed. 12 bobidan olingan.
• Davom etayotgan boshqaruv qo'llab-quvvatlash olish qilmaslik. Rahbarlari emas, albatta muammoning bir qismi sifatida o'zlarini ko'rish va ular yo'q xulosa narsa (Cooper, 1999) taklif qilish.
O'tgan o'n ikki o'q yuqorida tomonidan maqolada moslashgan Sulzer-Azeroff va Lischeid (1999) va batafsil ko'rish mumkin www.behavioral-safety.com professori Cooperning saytida. oldindan va bu to'siqlarni bartaraf kerak, o'zini tutish xavfsizlik harakatlari muvaffaqiyatga erishish. Keyingi bobda o'ziga xos muvaffaqiyat omillar bo'yicha maslahat beradi.
|