0‘quv jarayonida ATdan foydalanishning metodik maqsadga muvofiqligi ATning
imkoniyatlarini
hisobga olib, undan foydalanishning asosiy yo'nalishlari
quvidagilami kiritish mumkin.
O`quv
jarayonida
ATdan
foydalanishni
asosiy
yo`nalishlari
Turli shakllardagi
axborot global va
lokal tarmoqlarda
qidirish, yig`ish,
saqlash, uzatish.
Real obektlarni
boshqarishni amalga
oshirish
Virtual modellar
bilan kompyuterli
eksperimentlar
tashkil qilish va
o`tkazish
O`quv faoliyatini
avtomatlashtirilgan
nazoratini tashkil
etish
Didaktik va metodik
materiallarni
yaratish
Eksperiment
natijalarini ishlab
chiqish
Turli vazifali
pedagogik dasturiy
vositalarni (PDV)
ishlab chiqish
O`quvchilarning
intelektual
hordig`ini tashkil
etish
O`quv vazifali WEB-
saytlarni yaratish
3-topshiriq.
Ta‟limda
ijobiy natijalarga erishish, eng awalo, yosh avlodga ilmiy bilim
asoslarini puxta o„rgatish, ularda dtmyoqarash hamda tafakkur ko„lamini
kengaytirish, ma‟naviy-axloqiy sifatlarini shakllantirish borasidagi ta‟limiy-
tarbiyaviy ishlami samarali tashkil etish bilan belgilanadi. Bu borada ta‟lim-tarbiya
jarayoniga ko„plab o„zgartirishlar kiritilmoqda, yangicha yondoshuvlar tadbiq
etilmoqda.
Shulardan birisi, axborot- kommunikatsion texnologiyalardan
foydalanib dars o„tishda mashg„ulotlar samaradorligini oshirishga erishish
hisoblanadi.
0„zbekiston Respublikasi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da ta‟lim
muassasalarining moddiy texnik va axborot bazasini mustahkamlash, o„quv-tarbiya
jarayonini yuqori sifatli o„quv adabiyotlari va ilg„or pedagogik texnologiyalar bilan
ta‟miniash uzJuksiz ta‟lim tizimini axborotlashtirish masalasi aiohida qayd
etilgan. Bundan keiib chiqqan holda ta‟lim jarayoniga
axborot-kommunikatsion
texnologiyalarini joriy etish davr talabi hisoblonadi.
Dars jarayonining muhim yutuqlaridan biri kompyuter texnologiyalari
komponentlaridan foydalanishni ta‟minlovchi dasturiy vositalaming yaratilishi
bo4di. Ayniqsa, o„quv jarayonining tashkil qilishda bu dasturiy vositalar aiohida
ahamiyatga ega. Elektron qo„llanmalaming “Macromedia Flash”, “GIF
Animation”, “Microsoft Front Page”, “Abobe Fotoshop”, “3D Max”, “Microsoft
Power Point” kabi dasturiy vositalardan foydalanib yaratilganligi qulaylik
tug„dirmoqda.
Chunki ular harakatli, rangli, ovozli tasvirlar yaratish imkonini
beradi. Bu esa boshlang„ich sinf o„quvchilarining mavzuni tez tushunib olishga,
o„zlashtirish sifatini oshishiga yordam beradi.
Boshlang„ich sinflarda fanlami kompyuter vositalari asosida o„qitish quyidagi
imkoniyatlami yaratadi:
• o„qituvchini takrorlanuvchi mehnatdan xalos etadi va uning vaqtini tejaydi;
• yaqqol tasvirlar natijasida o„quvchilarda fazoviy tasawurlar shakllanadi;
• o„quvchilaming ish tartibini tez o„zlashtirishini ta'minlaydi;
•
fanga oid nazariy ma'lumotlar ko„rgazmali vositalar (rangli tasvirlar, ulaming
fazoviy
ko„rinishlari) yordamida tushuntiriladi va natijada
talabalarda ilmiy bilishga
ehtiyoj ortadi;
Boshlang„ich sinf o„quvchilari uchun yaratilgan elektron darslik, qo„llanma va
taqdimotlardan o„quv jarayonida keng foydalanilmoqda.
0„qish, ona tili, matematika va tabiatshunoslik fanlarini o„qitishda axborot
texnologiyalari yordamida turli xil ko„rgazmali slaydlardan dars jarayonlarida
foydalanish mumkin. Masalan:
□ o„qish va ona tili fanlarida katta ekranda harflami, so„zlami
bir-biriga
qo
4
shib o„qish, so„ngra kichik ertak va hikoyalami o„qish, harflami to„g„ri va
chiroyli yozish;
□ matematika fanida oddiy amallardan foydalanib, slaydlar yordamida
masalalar yechish, turli xil hisob-kitobli o„yinlar tashkil qilish;
□ tabiatshunoslik fanidan tabiatdagi hodisalar haqidagi sodda slaydlar
yordamida tushunchalar berish mumkin.
Elektron taqdimotlardan darsda namoyish va ko„rgazmali
material sifatida
foydalanish o„qituvchiga katta yordam beradi. 0„quv materialining elektron
taqdimotda animatsiyalar shaklida berilishi o„tilayotgan mavzuni tushunishni
yengillashtiradi va ko„rgazmalilikni oshiradi. Namoyish slaydlarini o„quvchilarga
tarqatma material sifatida ham berish mumkin. Bunga misol qilib, 4-sinf ona tili
darslarida foydalanish uchun yaratilgan “Kelishiklar”
mavzusidagi elektron
taqdimotni aytish mumkin.
Kitob. uz saytida 1-4 sinf o„quvchilari uchun deyarli barcha fanlaming elektron
darsliklari mavjud. Elektron darsliklami matn va ovoz shaklida, slayd-shou
ko„rinishda berish maqsadga muvofiq. Audio va video axborotlaming o„zaro
birgalikda qo„llanishi o„qitish samaradorligini keskin yuksaltiradi.
Boshlang„ich sinf o„quvchilari uchun RTM tomonidan yaratilgan “Sanashni
o„rganamiz”, “Alifbo saboqlari”, “Aljabr”, “5x5” , kabi elektron dasturlar o„zining
qiziqarliligi, o„quvchilar yoshiga mosligi, foydalanish uchun soddaligi, intellektual
salohiyatni rivojlantirish, mantiqiy mushohada yuritishga chorlashi bilan
ahamiyatlidir.
“Sanashni o„rganamiz” S* boshlang„ich sinf o„quvchilari
uchun matematika
fanidan elektron o„quv vositasi. Mazkur elektron dars ishlanma orqali boshlang„ich
sinf o„quvchiIari 4 amalni bajarish ko„nikmasini hosil qilish bilan birgalikda
kompyuteming “sichqoncha” qurilmasidan foydalanish ko„nikmasi shakllantiriladi.
