|
Oriental Renaissance: InnovativeBog'liq budjet-tashkilotlarida-buxgalteriya-hisobi-va-hisobotini-xalqaro-standartlar-asosida-takomillashtirishOriental Renaissance: Innovative,
educational, natural and social sciences
VOLUME 2 | ISSUE 2
ISSN 2181-1784
Scientific Journal Impact Factor
SJIF 2022: 5.947
Advanced Sciences Index Factor
ASI Factor = 1.7
916
w
www.oriens.uz
February
2022
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Ma’lumki, budjet tushinchasi keng qo’llaniladigan tushunchalardan biri
hisoblanadi. Shunday ekan eng avvalo Budjet tushinchasiga aniqlik kiritib olishimiz
zarur. Budjet - maqsad uchun mo’ljallangan pul jamg’armasi bo’lib unda daromadlar
va xarajatlar manbaalari va yo’nalishlari nazarda tutiladi. Shu jihatdan oila Budjeti,
korxona Budjeti, davlat Budjeti, davlat jamg’armalari Budjeti va boshqalar bo’lishi
mumkin. Hisob – jarayon, hodisalarni miqdor jihatdan tavsiflash sifat jihatdan aks
ettirishdir. Hisobni ham bir qancha turlarga ajratish mumkin, ya’ni tezkor hisob,
statistik hisobi, buxgalteriya hisobi va boshqalar. Hisobni tashkil etish asosida
axborotlar shakllantiriladi. Bu axborotlar jarayonni borishini nazorat qilishga,
boshqaruv qarorlarini qabul qilishga, joriy va uzoq muddatli rejalar tuzishga asos
bo’lib hizmat qiladi.
Budjet hisobi - Budjet tizimi Budjetlarini ijro etishda hisobga olinadigan, pulda
ifodalangan aktivlar va majburiyatlarning, shuningdek mazkur aktivlar va
majburiyatlarni o’zgartiruvchi operatsiyalarning holati to’g’risidagi axborotni
to’plash, ro’yxatdan o’tkazish va umumlashtirishning tartibga solingan tizimidir.
Budjet hisobi standarti – Budjet hisobini yuritishga belgilangan talablarni aks
ettirgan hujjatdir.
Budjet hisobi standarti milliy hamda xalqaro standartlarga bo’linadi.
O’zbekiston Respublikasi “Budjet kodeksi” ga muvofiq Budjet hisobini yagona
uslubiyoti Budjet hisobining xalqaro standartlariga, shuningdek boshqa qonun
hujjatlariga muvofiq belgilanadi.
Davlat sektorida buxgalteriya hisobi xalqaro standartlari (DSBHXS) – davlat
sektoridagi tashkilotlarda (davlat ishtirokidagi tijorat korxonalaridan tashqari) yuqori
sifatda jahon standartlari asosida moliyaviy hisobotlarni tuzish bo’yicha xalqaro
miqyosda umumqabul qilingan qoidalardir.
Budjet ijrosi jarayonida aktivlar va majburiyatlarning, shuningdek mazkur
aktivlar va majburiyatlarni o’zgartiruvchi operatsiyalarning holati to’g’risidagi
axborotni to’plash, ro’yxatdan o’tkazish va umumlashtirishning tartibga solingan
tizimi bo’lgan Budjet hisobini yuritishga qo’yilgan yagona talab Budjet hisobi
standartlari belgilaydi.
Jumladan Budjet tashkilotlarida hisob siyosatini shakllantirishga qo’yiladigan
talablar, hisob ob’ektlar (asosiy vositalar, zaxiralar va boshqalar) ni tan olish
me’zonlari, baholash, hisobotlarda aks ettirish me’yorlarini belgilab beradi.
Budjet hisobi standartlarining bo’limlari quyidagilardan iborat:
- Hisob ob’ekti - Hisob ob’ektini aniqlash, umumiy tushinchalar;
|
| |
