261
➢
LCD-ekran WH1602;
➢
2,2 kOm li qarshilik;
➢
51 Om li qarshilik;
➢
1 kOm o‘zgaruvchi qarshilik;
➢
LM335 harorat datchigi;
➢
+5 V tashqi manba;
➢
ikki uchida razyomlari bo‘lgan simlar.
Laboratoriya ishini bajarish uchun qisqacha nazariy ma’lumot:
Suyuqkristalli indikator (SKI, angl. LCD) axborotlarni
aks ettirish uchun
arzon va qulay elementdir. WH1602 belgilar indikatori ekranga 16 ta belgili 2 qator
axborotni chiqarish imkoniyati mavjud (o‘lchami 5x7 yoki 5x10 va qo‘shimcha
qator kursor uchun). Displey ishini kontroller boshqaradi. 12.1-chizmada HD44780
kontrollerli Winstar SKI ko‘rsatilgan [2].
12.1-chizma. HD44780 kontrollerli SKI WH1602
Kontroller oyoqchalarining vazifalari:
➢
DB0-DB7 oyoqchalar – axborotlarni kirish/chiqishiga javobgar;
➢
RS – yuqori qiymat DB0-DB7 chiqishlaridagi signal axborotligini
bildiradi, pastligi – buyruqligini bildiradi;
➢
R/W – axborotlarning yo‘nalishini aniqlaydi (o‘qish/yozish).
Indikatordan axborotlarni o‘qish operatsiyasi odatda kerak bo‘lmaganligi uchun bu
kirishiga doimiy past qiymat o‘rnatib qo‘yish mumkin;
262
➢
Ye-bu oyoqchadagi 500 ms dan kam bo‘lmagan impuls davomiyligi
DB0- DB7, RS va R/W oyoqchalardan axborotlarni o‘qish/yozish uchun signalni
aniqlaydi;
➢
V0 – tasvirni yorug‘ligini berish uchun ishlatiladi;
➢
A,K –manbani yoritish (anod va katod), agarda u bo‘lsa;
➢
WCC – yer;
➢
VDD – SK-indikatorni manbai.
SK-indikatorni boshqarish uchun axborotlarni almashish ish tarkibida 4- yoki
8-bitli ish tartibi tanlanishiga qarab Arduino ning 6 yoki 10
ta oyoqchasi kerak
bo‘ladi. Mikrokontrollerning kerak bo‘lgan oyoqchalarining sonini kamaytirish
uchun 4-bitli ish tartibida ishlash mumkin. Bu holda indikatorning DB4-DB7
chiqishlaridan axborot/ buyruqlarni dastlab katta to‘rtta bit uzatiladi, so‘ng – kichik
to‘rtta bit uzatiladi. DB0-DB3 oyoqchalari ishlatilmay qoladi.
SKI ekraniga harorat qiymatlarini Kelvin va selsida chiqarishda.
Harorat
datchigi va SKI ni 4-bitli ish tartibida Arduino platasiga ulanishi 12.2-chizmada
ko‘rsatilgan. E’tibor qilinsinki, SKI ni manba bilan ta’minlash uchun alohida +5V
manba bloki ishlatilgan [2].
Sketchni yozishga kirishiladi. Arduino ning vazifalari kutubxonani ishlatilishi
hisobiga kengaytirilishi mumkin. Arduino ning kutubxonalari sketchlarda ishlatish
uchun qo‘shimcha funksiyalarni havola qiladi va dastur yozish jarayonini ancha
osonlashtiradi. Qator asosiy kutubxonalar Arduino
IDE muhiti bilan birgalikda
o‘rnatiladi, qo‘shimchalarini esa ular juda ko‘p, siz o‘zingiz o‘rnatishingiz mumkin.
Arduino ning SKI-displeyi bilan HD44780 kontrollerida ishlaganda LiquidCrystal
kutubxonasidan foydalaniladi. Kutubxonani sketch boshlanishiga ulash uchun
quyidagi qatorni qo‘shiladi
#include
So‘ng Liquid Kristal turidagi o‘zgaruvchini yaratamiz
LiquidCrystallcd(12, 11, 7, 6, 5, 4);
Bu yerda 12, 11, 7, 6, 5, 4 – ulanish nuqtalar nomeri RS, E, D4, D5, D6, D7.
263
setup() da lcd.begin() funksiyasini ishga tushiramiz, u indikator o‘lchamini
aniqlaydi, ya’ni lcd.print () - ekran displeyiga
axborotlarni chiqarish uchun,
lcd.setCursor() – kursorni ma’lum holatga o‘rnatish uchun. 16 listingda sketch
ko‘rsatilgan.
