Mahsulot ishlab chiqarish hajmi(Q) (dona)
|
Mahsu
lot birligi bahosi
(doll)
|
Umumiy (yalpi) dromad
(doll)
R(q)
|
Umu
miy xarajatlar
TC(q)
|
Foyda,
(doll)
P(q)
|
Pirovard
Xarajatlar,
(doll)
(MC)
|
Pirovard
Daromad,
(doll)
(MR)
|
0
|
40
|
0
|
50
|
-50
|
-
|
-40
|
1
|
40
|
40
|
100
|
-60
|
50
|
40
|
2
|
40
|
80
|
128
|
-48
|
28
|
40
|
3
|
40
|
120
|
148
|
-28
|
20
|
40
|
4
|
40
|
160
|
162
|
-2
|
14
|
40
|
5
|
40
|
200
|
180
|
20
|
18
|
40
|
6
|
40
|
240
|
200
|
40
|
20
|
40
|
7
|
40
|
280
|
222
|
58
|
22
|
40
|
8
|
40
|
320
|
260
|
60
|
38
|
40
|
9
|
40
|
360
|
305
|
55
|
45
|
40
|
10
|
40
|
400
|
360
|
40
|
55
|
40
|
11
|
40
|
440
|
425
|
15
|
65
|
40
|
Uzoq muddatli davrda foydani maksimallashtirishda yuqoridagi xulosa o’zgaradi.Chunki bunday natijaga erishish uchun korxonaning yetarli vaqti mavjud. Demak korxona:
Mahsulot assortimentini oshirish,
Texnologiyani yangilash;
Diversifikatsiya qilish;
Korxona miqyosini oshirish.
Ilova №5
Individual bajarish uchun topshiriq
Firma olma sharbati ishlab chiqaradi. Raqobat bozorida firma mahsulotining bir donasini 100 so’mdan sotadi. Firmaning doimiy xarajati 120 so’m. firma har bir birlik mahsulotni oshirgani hisobidan uning umumiy xarajatlari ortadi.
Korxonaning yalpi daromadi R(q) ni aniqlang.
Korxona foydasi P(q) ni hisoblang.
Korxonaning pirovard xarajatlari (MC) ni hisoblang;
Korxonaning pirovard daromadi( MR) ni aniqlang.
Firmaning maksimal foydasini ta’minlovchi mahsulot hajmini ko’rsating.
Mahsulot ishlab chiqarish hajmi(Q) (dona)
|
Mahsu
lot birligi bahosi
(doll)
|
Umumiy (yalpi) dromad
(doll)
R(q)
|
Umu
miy xarajatlar
TC(q)
|
Foyda,
(doll)
P(q)
|
Pirovard
Xarajatlar,
(doll)
(MC)
|
Pirovard
Daromad,
(doll)
(MR)
|
0
|
100
|
|
120
|
|
|
|
1
|
100
|
|
230
|
|
|
|
2
|
100
|
|
245
|
|
|
|
3
|
100
|
|
267
|
|
|
|
4
|
100
|
|
296
|
|
|
|
5
|
100
|
|
310
|
|
|
|
6
|
100
|
|
330
|
|
|
|
7
|
100
|
|
356
|
|
|
|
8
|
100
|
|
378
|
|
|
|
9
|
100
|
|
402
|
|
|
|
10
|
100
|
|
425
|
|
|
|
11
|
100
|
|
442
|
|
|
|
12
|
100
|
|
470
|
|
|
|
13
|
100
|
|
496
|
|
|
|
Topshiriqni bajarish yo’riqnomasi.
1.Firma tomonidan yaratilgan mahsulot hajmini mahsulotbirligi bahosiga
ko’paytirib korxonaning yalpi daromadi R(q) ni aniqlang.va jadvalning
3-ustunchasini to’ldiring.
2.Umumiy daromaddan umumiy xarajatlarni chegirib korxona foydasi P(q) ni
hisoblang va 5-ustunchani to’ldiring.
Umumiy xarajatning o’sgan qismini mahsulot miqdorining o’sgan qismiga bo’lish orqali korxonaning pirovard(qo’shimcha) xarajatlarini (MC) ni hisoblang va 6-ustunchani to’ldiring.
Umumiy daromadning o’sgan qismini mahsulot birligining o’sgan qismiga bo’lib, korxonaning pirovard daromadi (qo’shimcha)( MR) ni aniqlang.va 7-ustunchani to’ldiring.
Firmaning maksimal foydasini ta’minlovchi mahsulot hajmini ko’rsating va uning sababiga izoh bering.
6..Topshiriqni bajarish uchun 9 daqiqa, taqdimotga 1 daqiqa
Ilova №6
Individual bajarish uchun topshiriq
Nonvoy har kuni 100 kg undan 500 ta non yopadi va har bir nonni 400 so’mdan sotadi. Agar nonvoy har bir kilogramm unga 1050 so’m, har bir sotilgan non uchun sotuvchiga 50 so’m va boshqa xarajatlarga kuniga 2000 so’m sarf qilsa, uning daromadi va foydasi qancha bo’ladi?
|
Topshiriqni bajarish yo’riqnomasi.
1.Mahsulot miqdorini uning narxiga ko’paytirish orqali korxona daromadini aniqlang.
2.Har bir kilogramm un uchun qilingan xarajatni un miqdoriga ko’paytirish orqali jami un uchun qilingan xarajatni aniqlang.
3. Har bir tayyor mahsulotni sotgani uchun sotuvchiga beriladigan pul miqdorini tayyor mahsulot miqdoriga bo’lish orqali jami sotuvchiga qilinadigan xarajatni aniqlang.
4/ Jami xarajatlarni aniqlash uchun barcha xarajatlar yig’indisini hisoblang.
5.Jami daromaddan jami xarajatni chegirib foydani aniqlang.
6.Topshiriqni bajarish uchun 9 daqiqa ,taqdimot uchun 1 daqiqa.
Yechimi:
500 dan x 400 so’mdan sotsa 200000 so’m daromad oladi.
100 kg unga 1050 so’mdan xarajat qilsa jami 105000 so’m xarajat qiladi.
500 ta non uchun sotuvchiga 50 so’mdan jami 25000 so’m xarajat
Jami xarajatlar 105000+25000+2000= 132000 so’m.
200000-132000=68000 foydaga ega bo’ldi
|
Ilova №7
MUSTAhkamLash uchun savollar
- foyda tushinchasiga ta’rif bering;
- foyda bilan sof foyda orasidagi farq nimada;
- foyda normasi va foyda massasini izohlang;
- daromad tushunchasining mohiyatini ochib bering;
- o’rtacha daromad va pirovard daromadlarni tushuntiring
- uzoq va qisqa davrda foydani maksimallashtirish yo’llarini ko’rsating.
- foyda tushinchasiga ta’rif bering;
- foyda bilan sof foyda orasidagi farq nimada;
- foyda normasi va foyda massasini izohlang;
- daromad tushunchasining mohiyatini ochib bering;
- o’rtacha daromad va pirovard daromadlarni tushuntiring
- uzoq va qisqa davrda foydani maksimallashtirish yo’llarini ko’rsating
Ilova №8
MUSTAQIL bajarish uchun topshiriq
Qo’shma tadbirkorlik bilan shug’ullanuvchi korxona ishlab chiqarish jarayoni natijasida 1940000 so’m daromad qildi. Ishlab chiqarish jarayoni natijasida daromadning 76% xarajatlarni qoplashga sarflandi. Bu korxona uchta yuridik shaxs ishtirokida tuzilgan. Yuridik shaxsning foydadan oladigan hissalari 36%,22%,42% hisobida. Har bir yuridik shaxsga to’g’ri keladigan foyda miqdorini aniqlang.
|
Topshiriqni bajarish yo’riqnomasi.
1.Jami daromadning 76% ni aniqlab, qilingan xarajat miqdorini hisoblang.
2.Olingan natijani jami daromaddan chegirib foydani aniqlang
3Jami foyda miqdorining 36% ni anqilang.
4/Jami foyda miqdorining 22% ni aniqlang.
5.Jami foyda miqdorining 42 % ni aniqlang
6/3,4,5 amallar dan olingan natijalarning yig’indisini hisoblab ishlaringizni tekshiring.
7 Topshiriqni bajarish uchun 9 daqiqa ,taqdimot uchun 1 daqiqa.
Yechimi.
1940000 – 100%
X - 76% X= (1940000*76)/100=1474400 jami xarajat
2.1940000-1474400=465600 so’m foyda
3.465600 – 100%
X - 36% X=(465600*36)/100=167616
4. 465600 – 100%
X - 22% X=(465600*22)/100=102432
5. 465600 – 100%
X - 42% X=(465600*42)/100=195552
167616+102432+195552= 465600
|
Ilova №9
Uyda bajarish uchun topshiriq
Aksiyadorlik jamiyatning ustav fondi 100 mln so’mni, yillik daromadi 10 mln so’mni tashkil etadi. Siz shu daromadning 1 mln so’miga ega bo’lishingiz uchun necha pullik aksiya sotib olishingiz kerak? Nima uchun?
|
ADABIYOTLAR RO’YXATI:
1.Salimov.B.T Hamdamov.S, O’Roqov Sаlimоv.B.T, Hаmdаmоv.S, O’Rаqоv.N.I . MikRoiqtisodiyot.”Ijod dunyosi” nashRiyoti 2003 yil.
2.EgambeRdiyev.E MikRoiqtisodiyot. «Ilm ziyo» nashRiyoti. Toshkent-2005
3.XudoybeRdiyev.Z, Homitov.K TadbiRkoRlik va biznes asoslaRi. Toshkent -2009yil.
4.ShakaRov.A.B AbdukaRimov.F.B. TyRdibekov.H.I, “MikRoiqtisodiyot” Toshkent 2009 yil.
|
