129
adresiga murojaat qilinganda, tanlangan qatordagi barcha yacheykalar qayta
regeniratsiya qilinadi. Shuning uchun xotira barcha yacheykalarini regeniratsiya
qilish uchun barcha yacheykalar qatoriga murojaat qilish yetarli. Dinamik xotira
yacheykalari katta ishga tushish vaqtiga esa, lekin solishtirilsa zichligi katta
(o‗nlab Mbit bitta korpusga) va elektr energiyani kam iste‘mol qiladi. Bunday
xotira sistemalari Kompyuterda asosiy xotira sifatida qo‗llaniladi.[9]
130
1.5§ Axborot-hisoblash tizimlari
Axborot tizimi (AT)-bu axborotlarni tashkillashtiruvchi, saqlovchi va
o‗zgartiruvchi tizim, yaʻni asosiy predmeti va mehnat mahsuloti axborot bo‗lgan
tizim. Agarda axborot tizimida axborot ustida hisoblash-ishlov berish ishlari olib
borilsa, u holda uni axborot hisoblash tizimi (AHT) deb atash mumkin.
Yuqorida qayd qilinganidek, ko‗pchilik zamonaviy AHT axborotlarni
o‗zgartirmaydi, ma‘lumotlarni o‗zgartiradi. Shuning uchun ko‗pincha ularni
ma‘lumotlarga ishlov berish tizimi deb ataladi.
Ma‘lumotlarga ishlov berish tizimini (MIT) foydalanuvchiga zarur bo‗lgan
ma‘lumotlarni o‗zgartirish vositasi va o‗zaro bog‗langan usullar to‗plami sifatida
qarash mumkin.
1.5.1. Axborot-hisoblash tizimlarining turlari va vazifalari
Axborot hisoblash tizimlari jismoniy toifaga kiritiladi, vaholanki ular
mehnatining mahsuli jismoniy emas.
Axborotlarni o‗zgartirish amalini mexanizatsiyalashtirilganlik darajasiga
qarab MIT quyidagilarga bo‗linadi:
qo‗lda ishlov berish tizimlari (QIT);
mexanizatsiyalashtirilgan (MIBT);
avtomatizatsiyalashtirilgan (AIT);
axborotlarga avtomatik ishlov berish tizimlari (AAIT).
QIT da barcha axborotlarni o‗zgartirish amallari qo‗lda inson tomonidan
qandaydir texnik vositalarni qo‗llamasdan bajariladi. MIBT da inson ba‘zi
axborotlarni o‗zgartirish amallarini bajarish uchun texnik vositalarni ishlatadi. AIT
da axborotlarni o‗zgartirish amallar jamlamasining ba‘zilari (lekin barchasi emas)
inson ishtirokisiz amalga oshiriladi, nafaqat axborot o‗zgartirish amallarining
alohida olinganlari mexanizatsiyalashtirilmay, balki oldingi amaldan keyingi
amalga o‗tishlar ham mexanizatsiyalashtiriladi, avtomatizatsiyalashtirishning
|
